Pro Roscio comoedo,
For Quintus Roscius the Actor, Orationes Volume IV. Cicero, Marcus Tullius, creator; Clark, Albert Curtis, 1859-1937, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
... malitiam naturae crederetur. is scilicet vir optimus et singulari
fide praeditus in suo iudicio suis tabulis testibus uti conatur. solent
fere dicere qui per tabulas hominis honesti pecuniam expensam tulerunt: 'egone talem
virum corrumpere potui, ut mea causa falsum in codicem referret?'
exspecto quam mox Chaerea hac oratione utatur: 'egone hanc manum
plenam perfidiae et hos digitos meos impellere potui ut falsum perscriberent nomen?'
quod si ille suas proferet tabulas, proferet suas quoque Roscius.
erit in illius tabulis hoc nomen, at in huius non erit.
cur potius illius quam huius
credetur?— scripsisset ille, si non iussu huius expensum tulisset?
—non scripsisset hic quod sibi expensum ferre iussisset?
nam quem ad modum turpe est scribere quod non debeatur, sic improbum
est non referre quod debeas. aeque enim tabulae condemnantur eius qui
verum non rettulit et eius qui falsum perscripsit. sed ego copia et
facultate causae confisus vide quo progrediar. si tabulas C. Fannius
accepti et expensi profert suas in suam rem suo arbitratu scriptas, quo minus
secundum illum iudicetis non recuso.
quis hoc frater fratri, quis parens filio tribuit ut, quodcumque
rettulisset, id ratum haberet? ratum habebit Roscius; profer; quod tibi
fuerit persuasum, huic erit persuasum, quod tibi fuerit probatum, huic erit
probatum. Paulo ante M. Perpennae, P. Saturi tabulas poscebamus, nunc tuas, C. Fanni
Chaerea, solius flagitamus et quo minus secundum eas lis detur non recusamus; quid
ita non profers?
non conficit tabulas?
immo diligentissime. non refert parva nomina in codices?
immo omnis summas. leve et tenue hoc nomen est? HS ccciↄↄↄ sunt. quo modo tibi tanta pecunia
extraordinaria iacet? quo modo HS ccciↄↄↄ in codice accepti
et expensi non sunt? pro di immortales! essene quemquam tanta audacia
praeditum qui, quod nomen referre in tabulas timeat, id petere audeat, quod in
codicem iniuratus referre noluerit, id iurare in litem non dubitet, quod sibi
probare non possit, id persuadere alteri conetur!
2
nimium cito ait me indignari de tabulis; non habere se hoc nomen in
codicem accepti et expensi relatum confitetur, sed in adversariis patere contendit.
Vsque eone te diligis et magnifice circumspicis ut pecuniam non ex tuis tabulis sed
ex adversariis petas? suum codicem testis loco recitare
adrogantiae est; suarum perscriptionum et liturarum adversaria proferre non amentia
est?