Pro Caelio, M. Tulli
Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus
Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxonii. e Typographeo
Clarendoniano. 1908. Scriptorum Classicorum Bibliotheca
Oxoniensis.
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
itaque alii voluptatis
causa omnia sapientes facere dixerunt, neque ab[*]nec ab ς
hac
orationis turpitudine eruditi homines refugerunt; alii cum
voluptate dignitatem coniungendam putaverunt, ut res
maxime inter se repugnantis dicendi[*]dicendi verborum ς
facultate coniungerent;
illud unum derectum iter ad laudem cum labore qui probaverunt,
prope soli iam in scholis sunt relicti. multa enim
nobis blandimenta natura ipsa genuit quibus sopita virtus
coniveret interdum[*]interdum ς, Madvig: et interdum cett,; multas vias adulescentiae lubricas
ostendit quibus illa insistere aut ingredi sine casu aliquo ac[*]ac TB: aut P
πδ
prolapsione vix posset; multarum rerum iucundissimarum
varietatem dedit qua non modo haec aetas sed etiam
iam conroborata caperetur.
quam ob rem si quem forte
inveneritis qui aspernetur oculis pulchritudinem rerum, non
odore ullo, non tactu, non sapore capiatur, excludat auribus
omnem suavitatem, huic homini ego fortasse et pauci deos
propitios, plerique autem iratos putabunt[*]putaverunt T
.
18
ergo haec
deserta via et inculta atque interclusa iam frondibus et
virgultis[*]et virg. ac virg. ς
relinquatur. detur aliqui ludus[*]aliqui ludus T: aliquid P
πδ
aetati; sit adulescentia
liberior; non omnia voluptatibus[*]voluptatibus cupiditatibus ς
denegentur; non
semper superet[*]superent ς
vera illa et[*]et ac ς derecta ς
P: directa πδ
derecta ratio[*]via et ratio ς
; vincat aliquando
cupiditas voluptasque rationem, dum modo illa in hoc
genere praescriptio moderatioque teneatur. parcat iuventus
pudicitiae suae, ne spoliet alienam, ne effundat patrimonium,
ne faenore trucidetur, ne incurrat in alterius domum atque
familiam[*]familiam ς: famam cett.
, ne probrum castis, labem integris, infamiam bonis
inferat, ne quem vi terreat, ne intersit insidiis, scelere
careat. postremo cum paruerit voluptatibus, dederit aliquid
temporis ad ludum aetatis atque ad inanis hasce adulescentiae
cupiditates, revocet se aliquando ad curam rei domesticae,
rei forensis reique publicae, ut ea quae ratione antea non
perspexerat satietate abiecisse et[*]et ς: om. P
πδ
experiendo contempsisse
videatur.
ac multi quidem[*]quidem ς: om. P
πδ
et nostra et patrum maiorumque memoria,
iudices, summi homines et clarissimi cives fuerunt
quorum, cum adulescentiae cupiditates defervissent[*]deferv. deferuu- P1: deseru- ς
, eximiae
virtutes firmata iam aetate exstiterunt. ex quibus neminem
mihi libet[*]libet ς, Madvig: liquet P: necesse est πδ
nominare; vosmet vobiscum recordamini. nolo
enim cuiusquam fortis atque inlustris viri ne minimum
quidem erratum cum maxima laude coniungere. quod si
facere vellem, multi a me summi atque ornatissimi viri
praedicarentur quorum partim nimia libertas in adulescentia,
partim profusa[*]profluxa ς
luxuries, magnitudo aeris alieni, sumptus,
libidines nominarentur, quae multis postea virtutibus obtecta[*]obiecta ς
adulescentiae qui vellet excusatione defenderet.
19
at vero
in Caelio — dicam enim iam[*]iam hoc ς
confidentius de studiis eius
honestis, quoniam[*]quoniam ς, Muretus: quondam P
πδ
audeo quaedam fretus vestra sapientia
libere confiteri — nulla luxuries reperietur, nulli sumptus,
nullum aes alienum, nulla conviviorum ac lustrorum[*]lustrorum stuprorum ς
libido.
quod quidem vitium ventris et gurgitis[*]gutturis ed. R
non modo non
minuit aetas hominibus sed etiam auget. amores autem
et deliciae[*]deliciae ς: hae deliciae P
πδ
quae vocantur, quae firmiore[*]firmo ingenio ς
animo praeditis
diutius molestae non solent esse — mature enim et celeriter
deflorescunt — numquam hunc occupatum impeditumve[*]impeditumve scripsi: ne impeditum que ς: impeditumque P
πδ
tenuerunt.
Audistis cum pro se diceret, audistis antea cum
accusaret — defendendi haec causa, non gloriandi loquor[*]loquor ς, Naugerius: eloquor P
πδ
—
genus orationis, facultatem, copiam sententiarum atque verborum,
quae vestra prudentia[*]quae vestrae si prudentiae ς: fort. quae vestra est prudentia est, perspexistis. atque in eo
non solum ingenium elucere eius videbatis, quod saepe,
etiam si industria non alitur, valet tamen ipsum suis viribus,
sed inerat, nisi me propter benivolentiam forte fallebat, ratio
et bonis artibus instituta et cura et vigiliis elaborata. atqui
[*]atqui ς, Lambinus: atque P
πδ
scitote, iudices, eas cupiditates quae obiciuntur Caelio
atque haec studia de quibus disputo[*]disputo disputavi ς: disputato P1 non facile in eodem
homine esse posse. fieri enim non potest ut animus libidini
deditus, amore, desiderio, cupiditate, saepe nimia copia,
inopia etiam non numquam impeditus hoc quicquid est
quod nos facimus in dicendo, quoquo modo facimus, non[*]modo facimus non ς, suppl. Madvig: om. P
πδ
modo agendo verum etiam cogitando possit sustinere.