De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
pri-
mum igitur leges oportet contendere considerando,
utra lex ad maiores, hoc est ad utiliores, ad hone-
stiores ac magis necessarias res pertineat; ex quo
conficitur, ut, si leges duae aut si plures erunt, aut
quotquot erunt, conservari non possint, quia discrepent
inter se, sed ea maxime conservanda putetur, quae
ad maximas res pertinere videatur; deinde, utra lex
posterius lata sit; nam postrema quaeque gravissima
est; deinde, utra lex iubeat aliquid, utra permittat;
nam id, quod imperatur, necessarium, illud, quod per-
mittitur, voluntarium est; deinde, in utra lege, si non
optemperatum sit,
poena adiciatur aut in utra maior
poena statuatur; nam maxime conservanda est ea,
quae diligentissime sancta est; deinde, utra lex iubeat,
utra vetet; nam saepe ea, quae vetat, quasi exceptione
quadam corrigere videatur illam, quae iubet; deinde,
utra lex de genere omni, utra de parte quadam; utra
communiter in plures, utra in aliquam certam rem
scripta videatur; nam quae in partem aliquam et quae
in certam quandam rem scripta est, propius ad causam
accedere videtur et ad iudicium magis pertinere; de-
inde, ex lege utrum statim fieri necesse sit, utrum
habeat aliquam moram et sustentationem;