De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Hic locus sicut aliquod fundamentum est huius
constitutionis. nam nihil factum esse cuiquam pro-
batur, nisi aliquid, quare factum sit, ostenditur. ergo
accusator, cum inpulsione aliquid factum esse dicet,
illum impetum et quandam commotionem animi af-
fectionemque verbis et sententiis amplificare debebit
et ostendere, quanta vis sit amoris, quanta animi per-
turbatio ex iracundia fiat aut ex aliqua causa earum,
qua inpulsum aliquem id fecisse dicet. hic et exem-
plorum commemoratione, qui simili inpulsu aliquid
commiserint, et similitudinum conlatione et ipsius
animi affectionis explicatione curandum est, ut non
mirum videatur, si quod ad facinus tali pertur-
batione commotus animus accesserit. Cum autem non
inpulsione, verum ratiocinatione aliquem commisisse
quid dicet, quid commodi sit secutus aut quid incom-
modi fugerit, demonstrabit et id augebit, quam maxime
poterit, ut, quod eius fieri possit, idonea quam maxime
causa ad peccandum hortata videatur. si gloriae causa,
quantam gloriam consecuturam existimarit; item si do-
minationis, si pecuniae, si amicitiae, si inimicitiarum,
et omnino quicquid erit, quod causae fuisse dicet, id
summe augere debebit.