De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
iudicium fieri noluerit, et id, quod iudicatum
non sit, pro infecto habere oportere; postea inpuden-
tiam demonstrare eorum, qui eum nunc apud iudices
accusent, quem sine iudicibus ipsi condemnarint, et de
eo iudicium faciant, de quo iam ipsi supplicium sump-
serint; postea perturbationem iudicii futuram dice-
mus et iudices longius, quam potestatem habeant, pro-
gressuros, si simul et de reo et de eo, quem reus arguat,
iudicarint; deinde, si hoc constitutum sit, ut peccata
homines peccatis et iniurias iniuriis ulciscantur, quan-
tum incommodorum consequatur; ac si idem facere
ipse, qui nunc accusat, voluisset, ne hoc quidem ipso
quicquam opus fuisse iudicio;
si vero ceteri quoque
idem faciant, omnino iudicium nullum futurum. postea
demonstrabitur, ne si iudicio quidem illa damnata
esset, in quam id crimen ab reo conferatur, potuisse
hunc ipsum de illa supplicium sumere; quare esse
indignum eum, qui ne de damnata quidem poenas
sumere ipse potuisset, de ea supplicium sumpsisse,
quae ne adducta quidem sit in iudicium. deinde postu-
labit, ut legem, qua lege fecerit, proferat. deinde quem-
admodum in comparatione praecipiebamus, ut illud,
quod compararetur, extenuaretur ab accusatore quam
maxime, sic in hoc genere oportebit illius culpam, in
quem crimen transferatur, cum huius maleficio, qui
se iure fecisse dicat, comparare. postea demonstran-
dum est non esse illud eiusmodi, ut ob id hoc fieri con-
venerit. extrema est, ut in comparatione, assumptio
iudicationis et de ea per amplificationem ex delibera-
tionis praeceptis dictio.