De Oratore, Rhetorica Tomus I. Cicero, Marcus Tullius, creator; Wilkins, Augustus S. (Augustus Samuel), d. 1905, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Controversia autem est inter hominum sententias aut in
illo, utrum sit utilius; aut etiam, cum id convenit, certatur,
utrum honestati potius an utilitati consulendum sit; quae
quia pugnare inter se saepe videntur, qui utilitatem defendet,
enumerabit commoda pacis, opum, potentiae, vectigalium,
praesidi militum, ceterarum rerum, quarum fructum utilitate
metimur, itemque incommoda contrariorum; qui ad
dignitatem impellit, maiorum exempla, quae erant vel cum
periculo gloriosa, conliget, posteritatis immortalem memoriam
augebit, utilitatem ex laude nasci defendet semperque
eam cum dignitate esse coniunctam.
Sed quid fieri possit
aut non possit quidque etiam sit necesse aut non sit, in
utraque re maxime est quaerendum; inciditur enim omnis
iam deliberatio, si intellegitur non posse fieri aut si necessitas
adfertur; et qui id docuit non videntibus aliis, is plurimum
vidit.