De Oratore, Rhetorica Tomus I. Cicero, Marcus Tullius, creator; Wilkins, Augustus S. (Augustus Samuel), d. 1905, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Mirabile
est, cum plurimum in faciendo intersit inter doctum et
rudem, quam non multum differat in iudicando. Ars enim
cum a natura profecta sit, nisi natura moveat ac delectet,
nihil sane egisse videatur; nihil est autem tam cognatum
mentibus nostris quam numeri atque voces; quibus et
excitamur et incendimur et lenimur et languescimus et ad
hilaritatem et ad tristitiam saepe deducimur; quorum illa
summa vis carminibus est aptior et cantibus, non neglecta,
ut mihi videtur, a Numa rege doctissimo maioribusque
nostris, ut epularum sollemnium fides ac tibiae Saliorumque
versus indicant; maxime autem a Graecia vetere celebrata.
Quibus utinam similibusque de rebus disputari quam de
puerilibus his verborum translationibus maluissetis!
Verum
ut in versu vulgus, si est peccatum, videt, sic, si quid in
nostra oratione claudicat, sentit; sed poetae non ignoscit,
nobis concedit: taciti tamen omnes non esse illud, quod
diximus, aptum perfectumque cernunt. Itaque illi veteres,
sicut hodie etiam non nullos videmus, cum circuitum et
quasi orbem verborum conficere non possent, nam id quidem
nuper vel posse vel audere coepimus, terna aut bina aut non
nulli singula etiam verba dicebant; qui in illa infantia
naturale illud, quod aures hominum flagitabant, tenebant
tamen, ut et illa essent paria, quae dicerent, et aequalibus
interspirationibus uterentur.