de Natura Deorum, Cicero, Marcus Tullius, creator; Plasberg, Otto, 1869-1924, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Neque enim dici potest in ulla rerum
institutione non esse aliquid extremum atque perfectum. ut enim in vite ut in pecude, nisi quae vis obstitit,
videmus naturam suo quodam itinere ad ultimum pervenire, atque ut pictura et fabrica ceteraeque artes habent quendam absoluti operis effectum, sic in omni
natura ac multo etiam magis necesse est absolvi aliquid ac perfici. etenim ceteris naturis multa externa
quo minus perficiantur possunt obsistere, universam
autem naturam nulla res potest impedire propterea
quod omnis naturas ipsa cohibet et continet. Quocirca necesse est esse quartum illum et altissimum gradum quo nulla vis possit accedere.
is autem est gradus
in quo rerum omnium natura ponitur; quae quoniam
talis est ut et praesit omnibus et eam nulla res possit
inpedire, necesse est intellegentem esse mundum et
quidem etiam sapientem.
Quid autem est inscitius quam eam naturam quae
omnis res sit conplexa non optumam dici, aut, cum sit
optuma, non primum animantem esse, deinde rationis
et consilii compotem, postremo sapientem. qui enim
potest aliter esse optima? neque enim si stirpium similis sit aut etiam bestiarum, optuma putanda sit potius
quam deterruma. Nec vero, si rationis particeps sit nec
sit tamen a principio sapiens, non sit deterior mundi
potius quam humana condicio. homo enim sapiens fieri
p.63
potest, mundus autem, si in aeterno praeteriti temporis
spatio fuit insipiens, numquam profecto sapientiam
consequetur; ita erit homine deterior. quod quoniam
absurdum est, et sapiens a principio mundus et deus
habendus est.