Satyrarum libri, Horace. The Works of Horace. Vol. II. Smart, Christopher, editor. Philadelphia: J. Whetham, 1836.
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
2
Fingit se cum Trebatio deliberare utrum a scribendis satyris abstineat.
1
‘Sunt quibus in satura videar nimis acer et ultra
2
legem tendere opus; sine nervis altera quidquid
3
conposui pars esse putat similisque meorum
4
mille die versus deduci posse. Trebati,
5
quid faciam? praescribe.’ ‘quiescas.’ ‘ne faciam, inquis,
6
omnino versus?’ ‘aio.’ ‘peream male, si non
7
optimum erat; verum nequeo dormire.’ ‘ter uncti
8
transnanto Tiberim, somno quibus est opus alto,
9
inriguumque mero sub noctem corpus habento.
10
aut si tantus amor scribendi te rapit, aude
11
Caesaris invicti res dicere, multa laborum
12
praemia laturus.’ ‘cupidum, pater optime, vires
13
deficiunt; neque enim quivis horrentia pilis
14
agmina nec fracta pereuntis cuspide Gallos
15
aut labentis equo describit volnera Parthi.’
16
‘attamen et iustum poteras et scribere fortem,
17
Scipiadam ut sapiens Lucilius.’ ‘haud mihi dero,
18
cum res ipsa feret: nisi dextro tempore, Flacci,
19
verba per attentam non ibunt Caesaris aurem:
20
cui male si palpere, recalcitrat undique tutus.’
21
‘quanto rectius hoc quam tristi laedere versu
22
Pantolabum scurram Nomentanumque nepotem,
23
cum sibi quisque timet, quamquam est intactus, et odit.’
24
‘quid faciam? saltat Milonius, ut semel icto
25
accessit fervor capiti numerusque lucernis;
26
Castor gaudet equis, ovo prognatus eodem
27
pugnis; quot capitum vivunt, totidem studiorum
28
milia: me pedibus delectat claudere verba
29
Lucili ritu, nostrum melioris utroque.
30
ille velut fidis arcana sodalibus olim
31
credebat libris neque, si male cesserat, usquam
32
decurrens alio neque, si bene; quo fit ut omnis
33
votiva pateat veluti descripta tabella
34
vita senis. sequor hunc, Lucanus an Appulus anceps;
35
nam Venusinus arat finem sub utrumque colonus,
36
missus ad hoc pulsis, vetus est ut fama, Sabellis,
37
quo ne per vacuum Romano incurreret hostis,
38
sive quod Appula gens seu quod Lucania bellum
39
incuteret violenta. sed hic stilus haud petet ultro
40
quemquam animantem et me veluti custodiet ensis
41
vagina tectus: quem cur destringere coner
42
tutus ab infestis latronibus? o pater et rex
43
Iuppiter, ut pereat positum robigine telum
44
nec quisquam noceat cupido mihi pacis! at ille,
45
qui me conmorit — melius non tangere, clamo — ,
46
flebit et insignis tota cantabitur Urbe.
47
Cervius iratus leges minitatur et urnam,
48
Canidia Albuci, quibus est inimica, venenum,
49
grande malum Turius, siquid se iudice certes.
50
ut quo quisque valet suspectos terreat utque
51
imperet hoc natura potens, sic collige mecum:
52
dente lupus, cornu taurus petit: unde nisi intus
53
monstratum? Scaevae vivacem crede nepoti
54
matrem: nil faciet sceleris pia dextera — mirum,
55
ut neque calce lupus quemquam neque dente petit bos — ,
56
sed mala tollet anum vitiato melle cicuta.
57
ne longum faciam: seu me tranquilla senectus
58
exspectat seu mors atris circumvolat alis,
59
dives, inops, Romae, seu fors ita iusserit, exsul,
60
quisquis erit vitae scribam color.’ ‘o puer, ut sis
61
vitalis metuo et maiorum nequis amicus
62
frigore te feriat.’ ‘quid? cum est Lucilius ausus
63
primus in hunc operis conponere carmina morem
64
detrahere et pellem, nitidus qua quisque per ora
65
cederet, introrsum turpis: num Laelius aut qui
66
duxit ab oppressa meritum Carthagine nomen
67
ingenio offensi aut laeso doluere Metello
68
famosisque Lupo cooperto versibus? atqui
69
primores populi arripuit populumque tributim,
70
scilicet uni aequos virtuti atque eius amicis.
71
quin ubi se a volgo et scaena in secreta remorant
72
virtus Scipiadae et mitis sapientia Laeli,
73
nugari cum illo et discincti ludere, donec
74
decoqueretur holus, soliti. quidquid sum ego, quamvis
75
infra Lucili censum ingeniumque, tamen me
76
cum magnis vixisse invita fatebitur usque
77
invidia et fragili quaerens inlidere dentem
78
offendet solido — nisi quid tu, docte Trebati,
79
dissentis.’ ‘equidem nihil hinc diffindere possum.
80
sed tamen ut monitus caveas, ne forte negoti
81
incutiat tibi quid sanctarum inscitia legum:
82
si mala condiderit in quem quis carmina, ius est
83
iudiciumque.’ ‘esto, siquis mala; sed bona siquis
84
iudice condiderit laudatus Caesare? siquis
85
opprobriis dignum latraverit, integer ipse?’
86
‘solventur risu tabulae, tu missus abibis.’