Reading Center

Ἑρμῆς δὲ ψυχὰς Κυλλήνιος ἐξεκαλεῖτο

ἀνδρῶν μνηστήρων : ἔχε δὲ ῥάβδον μετὰ χερσὶν

καλὴν χρυσείην , τῇ τ᾽ ἀνδρῶν ὄμματα θέλγει

ὧν ἐθέλει , τοὺς δ᾽ αὖτε καὶ ὑπνώοντας ἐγείρει:

τῇ ῥ᾽ ἄγε κινήσας , ταὶ δὲ τρίζουσαι ἕποντο.

ὡς δ᾽ ὅτε νυκτερίδες μυχῷ ἄντρου θεσπεσίοιο

τρίζουσαι ποτέονται , ἐπεί κέ τις ἀποπέσῃσιν

ὁρμαθοῦ ἐκ πέτρης , ἀνά τ᾽ ἀλλήλῃσιν ἔχονται,

ὣς αἱ τετριγυῖαι ἅμ᾽ ἤϊσαν : ἦρχε δ᾽ ἄρα σφιν

Ἑρμείας ἀκάκητα κατ᾽ εὐρώεντα κέλευθα.

πὰρ δ᾽ ἴσαν Ὠκεανοῦ τε ῥοὰς καὶ Λευκάδα πέτρην,

ἠδὲ παρ᾽ Ἠελίοιο πύλας καὶ δῆμον ὀνείρων

ἤϊσαν : αἶψα δ᾽ ἵκοντο κατ᾽ ἀσφοδελὸν λειμῶνα,

ἔνθα τε ναίουσι ψυχαί , εἴδωλα καμόντων.

εὗρον δὲ ψυχὴν Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος

καὶ Πατροκλῆος καὶ ἀμύμονος Ἀντιλόχοιο

Αἴαντός θ᾽ , ὃς ἄριστος ἔην εἶδός τε δέμας τε

τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ᾽ ἀμύμονα Πηλεΐδαο

ὣς οἱ μὲν περὶ κεῖνον ὁμίλεον : ἀγχίμολον δὲ

ἤλυθ᾽ ἔπι ψυχὴ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο

ἀχνυμένη : περὶ δ᾽ ἄλλαι ἀγηγέραθ᾽ , ὅσσαι ἅμ᾽ αὐτῷ

οἴκῳ ἐν Αἰγίσθοιο θάνον καὶ πότμον ἐπέσπον.

τὸν προτέρη ψυχὴ προσεφώνεε Πηλεΐωνος:

“Ἀτρεΐδη , περὶ μέν σ᾽ ἔφαμεν Διὶ τερπικεραύνῳ

ἀνδρῶν ἡρώων φίλον ἔμμεναι ἤματα πάντα,

οὕνεκα πολλοῖσίν τε καὶ ἰφθίμοισιν ἄνασσες

δήμῳ ἔνι Τρώων , ὅθι πάσχομεν ἄλγε᾽ Ἀχαιοί.

ἦ τ᾽ ἄρα καὶ σοὶ πρῶϊ παραστήσεσθαι ἔμελλεν

μοῖρ᾽ ὀλοή , τὴν οὔ τις ἀλεύεται ὅς κε γένηται.

ὡς ὄφελες τιμῆς ἀπονήμενος , ἧς περ ἄνασσες,

δήμῳ ἔνι Τρώων θάνατον καὶ πότμον ἐπισπεῖν:

τῷ κέν τοι τύμβον μὲν ἐποίησαν Παναχαιοί,

ἠδέ κε καὶ σῷ παιδὶ μέγα κλέος ἤρα᾽ ὀπίσσω:

νῦν δ᾽ ἄρα σ᾽ οἰκτίστῳ θανάτῳ εἵμαρτο ἁλῶναι.”

τὸν δ᾽ αὖτε ψυχὴ προσεφώνεεν Ἀτρείδαο:

“ὄλβιε Πηλέος υἱέ , θεοῖς ἐπιείκελ᾽ Ἀχιλλεῦ,

ὃς θάνες ἐν Τροίῃ ἑκὰς Ἄργεος : ἀμφὶ δέ σ᾽ ἄλλοι

κτείνοντο Τρώων καὶ Ἀχαιῶν υἷες ἄριστοι,

μαρνάμενοι περὶ σεῖο : σὺ δ᾽ ἐν στροφάλιγγι κονίης

κεῖσο μέγας μεγαλωστί , λελασμένος ἱπποσυνάων.

ἡμεῖς δὲ πρόπαν ἦμαρ ἐμαρνάμεθ᾽ : οὐδέ κε πάμπαν

παυσάμεθα πτολέμου , εἰ μὴ Ζεὺς λαίλαπι παῦσεν.

αὐτὰρ ἐπεί σ᾽ ἐπὶ νῆας ἐνείκαμεν ἐκ πολέμοιο,

κάτθεμεν ἐν λεχέεσσι , καθήραντες χρόα καλὸν

ὕδατί τε λιαρῷ καὶ ἀλείφατι : πολλὰ δέ σ᾽ ἀμφὶ

δάκρυα θερμὰ χέον Δαναοὶ κείροντό τε χαίτας.

μήτηρ δ᾽ ἐξ ἁλὸς ἦλθε σὺν ἀθανάτῃς ἁλίῃσιν

ἀγγελίης ἀΐουσα : βοὴ δ᾽ ἐπὶ πόντον ὀρώρει

θεσπεσίη , ὑπὸ δὲ τρόμος ἔλλαβε πάντας Ἀχαιούς:

καί νύ κ᾽ ἀναΐξαντες ἔβαν κοίλας ἐπὶ νῆας,

εἰ μὴ ἀνὴρ κατέρυκε παλαιά τε πολλά τε εἰδώς,

Νέστωρ , οὗ καὶ πρόσθεν ἀρίστη φαίνετο βουλή:

ὅ σφιν ἐϋφρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν:

“ἴσχεσθ᾽ , Ἀργεῖοι , μὴ φεύγετε , κοῦροι Ἀχαιῶν:

μήτηρ ἐξ ἁλὸς ἥδε σὺν ἀθανάτῃς ἁλίῃσιν

ἔρχεται , οὗ παιδὸς τεθνηότος ἀντιόωσα.”

“ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ἔσχοντο φόβου μεγάθυμοι Ἀχαιοί:

ἀμφὶ δέ σ᾽ ἔστησαν κοῦραι ἁλίοιο γέροντος

οἴκτρ᾽ ὀλοφυρόμεναι , περὶ δ᾽ ἄμβροτα εἵματα ἕσσαν.

Μοῦσαι δ᾽ ἐννέα πᾶσαι ἀμειβόμεναι ὀπὶ καλῇ

θρήνεον : ἔνθα κεν οὔ τιν᾽ ἀδάκρυτόν γ᾽ ἐνόησας

Ἀργείων : τοῖον γὰρ ὑπώρορε Μοῦσα λίγεια.

ἑπτὰ δὲ καὶ δέκα μέν σε ὁμῶς νύκτας τε καὶ ἦμαρ

κλαίομεν ἀθάνατοί τε θεοὶ θνητοί τ᾽ ἄνθρωποι:

ὀκτωκαιδεκάτῃ δ᾽ ἔδομεν πυρί , πολλὰ δέ σ᾽ ἀμφὶ

μῆλα κατεκτάνομεν μάλα πίονα καὶ ἕλικας βοῦς.

καίεο δ᾽ ἔν τ᾽ ἐσθῆτι θεῶν καὶ ἀλείφατι πολλῷ

καὶ μέλιτι γλυκερῷ : πολλοὶ δ᾽ ἥρωες Ἀχαιοὶ

τεύχεσιν ἐρρώσαντο πυρὴν πέρι καιομένοιο,

πεζοί θ᾽ ἱππῆές τε : πολὺς δ᾽ ὀρυμαγδὸς ὀρώρει

αὐτὰρ ἐπεὶ δή σε φλὸξ ἤνυσεν Ἡφαίστοιο,

ἠῶθεν δή τοι λέγομεν λεύκ᾽ ὀστέ᾽ , Ἀχιλλεῦ,

οἴνῳ ἐν ἀκρήτῳ καὶ ἀλείφατι : δῶκε δὲ μήτηρ

χρύσεον ἀμφιφορῆα : Διωνύσοιο δὲ δῶρον

φάσκ᾽ ἔμεναι , ἔργον δὲ περικλυτοῦ Ἡφαίστοιο.

ἐν τῷ τοι κεῖται λεύκ᾽ ὀστέα , φαίδιμ᾽ Ἀχιλλεῦ,

μίγδα δὲ Πατρόκλοιο Μενοιτιάδαο θανόντος,

χωρὶς δ᾽ Ἀντιλόχοιο , τὸν ἔξοχα τῖες ἁπάντων

τῶν ἄλλων ἑτάρων , μετὰ Πάτροκλόν γε θανόντα.

ἀμφ᾽ αὐτοῖσι δ᾽ ἔπειτα μέγαν καὶ ἀμύμονα τύμβον

χεύαμεν Ἀργείων ἱερὸς στρατὸς αἰχμητάων

ἀκτῇ ἔπι προὐχούσῃ , ἐπὶ πλατεῖ Ἑλλησπόντῳ,

ὥς κεν τηλεφανὴς ἐκ ποντόφιν ἀνδράσιν εἴη

τοῖς οἳ νῦν γεγάασι καὶ οἳ μετόπισθεν ἔσονται.

μήτηρ δ᾽ αἰτήσασα θεοὺς περικαλλέ᾽ ἄεθλα

θῆκε μέσῳ ἐν ἀγῶνι ἀριστήεσσιν Ἀχαιῶν.

ἤδη μὲν πολέων τάφῳ ἀνδρῶν ἀντεβόλησας

ἡρώων , ὅτε κέν ποτ᾽ ἀποφθιμένου βασιλῆος

ζώννυνταί τε νέοι καὶ ἐπεντύνονται ἄεθλα:

ἀλλά κε κεῖνα μάλιστα ἰδὼν θηήσαο θυμῷ,

οἷ᾽ ἐπὶ σοὶ κατέθηκε θεὰ περικαλλέ᾽ ἄεθλα,

ἀργυρόπεζα Θέτις : μάλα γὰρ φίλος ἦσθα θεοῖσιν.

ὣς σὺ μὲν οὐδὲ θανὼν ὄνομ᾽ ὤλεσας , ἀλλά τοι αἰεὶ

πάντας ἐπ᾽ ἀνθρώπους κλέος ἔσσεται ἐσθλόν , Ἀχιλλεῦ,

αὐτὰρ ἐμοὶ τί τόδ᾽ ἦδος , ἐπεὶ πόλεμον τολύπευσα;

ἐν νόστῳ γάρ μοι Ζεὺς μήσατο λυγρὸν ὄλεθρον

Αἰγίσθου ὑπὸ χερσὶ καὶ οὐλομένης ἀλόχοιο.”

ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον,

ἀγχίμολον δέ σφ᾽ ἦλθε διάκτορος ἀργεϊφόντης,

ψυχὰς μνηστήρων κατάγων Ὀδυσῆϊ δαμέντων,

τὼ δ᾽ ἄρα θαμβήσαντ᾽ ἰθὺς κίον , ὡς ἐσιδέσθην.

ἔγνω δὲ ψυχὴ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο

παῖδα φίλον Μελανῆος , ἀγακλυτὸν Ἀμφιμέδοντα:

ξεῖνος γάρ οἱ ἔην Ἰθάκῃ ἔνι οἰκία ναίων.

τὸν προτέρη ψυχὴ προσεφώνεεν Ἀτρεΐδαο:

“Ἀμφίμεδον , τί παθόντες ἐρεμνὴν γαῖαν ἔδυτε

πάντες κεκριμένοι καὶ ὁμήλικες ; οὐδέ κεν ἄλλως

κρινάμενος λέξαιτο κατὰ πτόλιν ἄνδρας ἀρίστους.

ἦ ὔμμ᾽ ἐν νήεσσι Ποσειδάων ἐδάμασσεν,

ὄρσας ἀργαλέους ἀνέμους καὶ κύματα μακρά;

ἦ που ἀνάρσιοι ἄνδρες ἐδηλήσαντ᾽ ἐπὶ χέρσου

βοῦς περιταμνομένους ἠδ᾽ οἰῶν πώεα καλά,

ἠὲ περὶ πτόλιος μαχεούμενοι ἠδὲ γυναικῶν;

εἰπέ μοι εἰρομένῳ : ξεῖνος δέ τοι εὔχομαι εἶναι.

ἦ οὐ μέμνῃ ὅτε κεῖσε κατήλυθον ὑμέτερον δῶ,

ὀτρυνέων Ὀδυσῆα σὺν ἀντιθέῳ Μενελάῳ

Ἴλιον εἰς ἅμ᾽ ἕπεσθαι ἐϋσσέλμων ἐπὶ νηῶν;

μηνὶ δ᾽ ἄρ᾽ οὔλῳ πάντα περήσαμεν εὐρέα πόντον,

σπουδῇ παρπεπιθόντες Ὀδυσσῆα πτολίπορθον.”

τὸν δ᾽ αὖτε ψυχὴ προσεφώνεεν Ἀμφιμέδοντος:

“Ἀτρεΐδη κύδιστε , ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγάμεμνον,

μέμνημαι τάδε πάντα , διοτρεφές , ὡς ἀγορεύεις:

σοὶ δ᾽ ἐγὼ εὖ μάλα πάντα καὶ ἀτρεκέως καταλέξω,

ἡμετέρου θανάτοιο κακὸν τέλος , οἷον ἐτύχθη.

μνώμεθ᾽ Ὀδυσσῆος δὴν οἰχομένοιο δάμαρτα:

ἡ δ᾽ οὔτ᾽ ἠρνεῖτο στυγερὸν γάμον οὔτ᾽ ἐτελεύτα,

ἡμῖν φραζομένη θάνατον καὶ κῆρα μέλαιναν,

ἀλλὰ δόλον τόνδ᾽ ἄλλον ἐνὶ φρεσὶ μερμήριξε:

στησαμένη μέγαν ἱστὸν ἐνὶ μεγάροισιν ὕφαινε,

λεπτὸν καὶ περίμετρον : ἄφαρ δ᾽ ἡμῖν μετέειπε:

“‘κοῦροι ἐμοὶ μνηστῆρες , ἐπεὶ θάνε δῖος Ὀδυσσεύς,

μίμνετ᾽ ἐπειγόμενοι τὸν ἐμὸν γάμον , εἰς ὅ κε φᾶρος

ἐκτελέσω , μή μοι μεταμώνια νήματ᾽ ὄληται,

Λαέρτῃ ἥρωϊ ταφήϊον , εἰς ὅτε κέν μιν

μοῖρ᾽ ὀλοὴ καθέλῃσι τανηλεγέος θανάτοιο,

μή τίς μοι κατὰ δῆμον Ἀχαιϊάδων νεμεσήσῃ,

αἴ κεν ἄτερ σπείρου κεῖται πολλὰ κτεατίσσας.’

“ὣς ἔφαθ᾽ , ἡμῖν δ᾽ αὖτ᾽ ἐπεπείθετο θυμὸς ἀγήνωρ.

ἔνθα καὶ ἠματίη μὲν ὑφαίνεσκεν μέγαν ἱστόν,

νύκτας δ᾽ ἀλλύεσκεν , ἐπεὶ δαΐδας παραθεῖτο.

ὣς τρίετες μὲν ἔληθε δόλῳ καὶ ἔπειθεν Ἀχαιούς:

ἀλλ᾽ ὅτε τέτρατον ἦλθεν ἔτος καὶ ἐπήλυθον ὧραι,

μηνῶν φθινόντων , περὶ δ᾽ ἤματα πόλλ᾽ ἐτελέσθη,

καὶ τότε δή τις ἔειπε γυναικῶν , ἣ σάφα ᾔδη,

καὶ τήν γ᾽ ἀλλύουσαν ἐφεύρομεν ἀγλαὸν ἱστόν.

ὣς τὸ μὲν ἐξετέλεσσε καὶ οὐκ ἐθέλουσ᾽ , ὑπ᾽ ἀνάγκης.

“εὖθ᾽ ἡ φᾶρος ἔδειξεν , ὑφήνασα μέγαν ἱστόν,

πλύνασ᾽ , ἠελίῳ ἐναλίγκιον ἠὲ σελήνῃ,

καὶ τότε δή ῥ᾽ Ὀδυσῆα κακός ποθεν ἤγαγε δαίμων

ἀγροῦ ἐπ᾽ ἐσχατιήν , ὅθι δώματα ναῖε συβώτης.

ἔνθ᾽ ἦλθεν φίλος υἱὸς Ὀδυσσῆος θείοιο,

ἐκ Πύλου ἠμαθόεντος ἰὼν σὺν νηῒ μελαίνῃ:

τὼ δὲ μνηστῆρσιν θάνατον κακὸν ἀρτύναντε

ἵκοντο προτὶ ἄστυ περικλυτόν , ἦ τοι Ὀδυσσεὺς

ὕστερος , αὐτὰρ Τηλέμαχος πρόσθ᾽ ἡγεμόνευε.

τὸν δὲ συβώτης ἦγε κακὰ χροῒ εἵματ᾽ ἔχοντα,

πτωχῷ λευγαλέῳ ἐναλίγκιον ἠδὲ γέροντι

σκηπτόμενον : τὰ δὲ λυγρὰ περὶ χροῒ εἵματα ἕστο:

οὐδέ τις ἡμείων δύνατο γνῶναι τὸν ἐόντα

ἐξαπίνης προφανέντ᾽ , οὐδ᾽ οἳ προγενέστεροι ἦσαν,

ἀλλ᾽ ἔπεσίν τε κακοῖσιν ἐνίσσομεν ἠδὲ βολῇσιν.

αὐτὰρ ὁ τῆος ἐτόλμα ἐνὶ μεγάροισιν ἑοῖσι

βαλλόμενος καὶ ἐνισσόμενος τετληότι θυμῷ:

ἀλλ᾽ ὅτε δή μιν ἔγειρε Διὸς νοός αἰγιόχοιο,

σὺν μὲν Τηλεμάχῳ περικαλλέα τεύχε᾽ ἀείρας

ἐς θάλαμον κατέθηκε καὶ ἐκλήϊσεν ὀχῆας,

αὐτὰρ ὁ ἣν ἄλοχον πολυκερδείῃσιν ἄνωγε

τόξον μνηστήρεσσι θέμεν πολιόν τε σίδηρον,

ἡμῖν αἰνομόροισιν ἀέθλια καὶ φόνου ἀρχήν.

οὐδέ τις ἡμείων δύνατο κρατεροῖο βιοῖο

νευρὴν ἐντανύσαι , πολλὸν δ᾽ ἐπιδευέες ἦμεν.

ἀλλ᾽ ὅτε χεῖρας ἵκανεν Ὀδυσσῆος μέγα τόξον,

ἔνθ᾽ ἡμεῖς μὲν πάντες ὁμοκλέομεν ἐπέεσσι

τόξον μὴ δόμεναι , μηδ᾽ εἰ μάλα πολλ᾽ ἀγορεύοι:

Τηλέμαχος δέ μιν οἶος ἐποτρύνων ἐκέλευσεν.

αὐτὰρ ὁ δέξατο χειρὶ πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς,

ῥηϊδίως δ᾽ ἐτάνυσσε βιόν , διὰ δ᾽ ἧκε σιδήρου,

στῆ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπ᾽ οὐδὸν ἰών , ταχέας δ᾽ ἐκχεύατ᾽ ὀϊστοὺς

δεινὸν παπταίνων , βάλε δ᾽ Ἀντίνοον βασιλῆα.

αὐτὰρ ἔπειτ᾽ ἄλλοις ἐφίει βέλεα στονόεντα,

ἄντα τιτυσκόμενος : τοὶ δ᾽ ἀγχιστῖνοι ἔπιπτον.

γνωτὸν δ᾽ ἦν ὅ ῥά τίς σφι θεῶν ἐπιτάρροθος ἦεν:

αὐτίκα γὰρ κατὰ δώματ᾽ ἐπισπόμενοι μένεϊ σφῷ

κτεῖνον ἐπιστροφάδην , τῶν δὲ στόνος ὤρνυτ᾽ ἀεικὴς

κράτων τυπτομένων , δάπεδον δ᾽ ἅπαν αἵματι θῦεν.

ὣς ἡμεῖς , Ἀγάμεμνον , ἀπωλόμεθ᾽ , ὧν ἔτι καὶ νῦν

σώματ᾽ ἀκηδέα κεῖται ἐνὶ μεγάροις Ὀδυσῆος:

οὐ γάρ πω ἴσασι φίλοι κατὰ δώμαθ᾽ ἑκάστου,

οἵ κ᾽ ἀπονίψαντες μέλανα βρότον ἐξ ὠτειλέων

κατθέμενοι γοάοιεν : ὃ γὰρ γέρας ἐστὶ θανόντων.”

τὸν δ᾽ αὖτε ψυχὴ προσεφώνεεν Ἀτρεΐδαο:

“ὄλβιε Λαέρταο πάϊ , πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,

ἦ ἄρα σὺν μεγάλῃ ἀρετῇ ἐκτήσω ἄκοιτιν.

ὡς ἀγαθαὶ φρένες ἦσαν ἀμύμονι Πηνελοπείῃ,

κούρῃ Ἰκαρίου : ὡς εὖ μέμνητ᾽ Ὀδυσῆος,

ἀνδρὸς κουριδίου : τῷ οἱ κλέος οὔ ποτ᾽ ὀλεῖται

ἧς ἀρετῆς , τεύξουσι δ᾽ ἐπιχθονίοισιν ἀοιδὴν

ἀθάνατοι χαρίεσσαν ἐχέφρονι Πηνελοπείῃ,

οὐχ ὡς Τυνδαρέου κούρη κακὰ μήσατο ἔργα,

κουρίδιον κτείνασα πόσιν , στυγερὴ δέ τ᾽ ἀοιδὴ

ἔσσετ᾽ ἐπ᾽ ἀνθρώπους , χαλεπὴν δέ τε φῆμιν ὀπάσσει

θηλυτέρῃσι γυναιξί , καὶ ἥ κ᾽ εὐεργὸς ἔῃσιν.”

ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον,

ἑσταότ᾽ εἰν Ἀΐδαο δόμοις , ὑπὸ κεύθεσι γαίης:

οἱ δ᾽ ἐπεὶ ἐκ πόλιος κατέβαν , τάχα δ᾽ ἀγρὸν ἵκοντο

καλὸν Λαέρταο τετυγμένον , ὅν ῥά ποτ᾽ αὐτὸς

Λαέρτης κτεάτισσεν , ἐπεὶ μάλα πόλλ᾽ ἐμόγησεν.

ἔνθα οἱ οἶκος ἔην , περὶ δὲ κλίσιον θέε πάντη,

ἐν τῷ σιτέσκοντο καὶ ἵζανον ἠδὲ ἴαυον

δμῶες ἀναγκαῖοι , τοί οἱ φίλα ἐργάζοντο.

ἐν δὲ γυνὴ Σικελὴ γρηῢς πέλεν , ἥ ῥα γέροντα

ἐνδυκέως κομέεσκεν ἐπ᾽ ἀγροῦ , νόσφι πόληος.

ἔνθ᾽ Ὀδυσεὺς δμώεσσι καὶ υἱέϊ μῦθον ἔειπεν:

“ὑμεῖς μὲν νῦν ἔλθετ᾽ ἐϋκτίμενον δόμον εἴσω,

δεῖπνον δ᾽ αἶψα συῶν ἱερεύσατε ὅς τις ἄριστος:

αὐτὰρ ἐγὼ πατρὸς πειρήσομαι ἡμετέροιο,

αἴ κέ μ᾽ ἐπιγνώῃ καὶ φράσσεται ὀφθαλμοῖσιν,

ἦέ κεν ἀγνοιῇσι , πολὺν χρόνον ἀμφὶς ἐόντα.”

ὣς εἰπὼν δμώεσσιν ἀρήϊα τεύχε᾽ ἔδωκεν.

οἱ μὲν ἔπειτα δόμονδε θοῶς κίον , αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς

ἆσσον ἴεν πολυκάρπου ἀλωῆς πειρητίζων.

οὐδ᾽ εὗρεν Δολίον , μέγαν ὄρχατον ἐσκαταβαίνων,

οὐδέ τινα δμώων οὐδ᾽ υἱῶν : ἀλλ᾽ ἄρα τοί γε

αἱμασιὰς λέξοντες ἀλωῆς ἔμμεναι ἕρκος

ᾤχοντ᾽ , αὐτὰρ ὁ τοῖσι γέρων ὁδὸν ἡγεμόνευε.

τὸν δ᾽ οἶον πατέρ᾽ εὗρεν ἐϋκτιμένῃ ἐν ἀλωῇ,

λιστρεύοντα φυτόν : ῥυπόωντα δὲ ἕστο χιτῶνα

ῥαπτὸν ἀεικέλιον , περὶ δὲ κνήμῃσι βοείας

κνημῖδας ῥαπτὰς δέδετο , γραπτῦς ἀλεείνων,

χειρῖδάς τ᾽ ἐπὶ χερσὶ βάτων ἕνεκ᾽ : αὐτὰρ ὕπερθεν

αἰγείην κυνέην κεφαλῇ ἔχε , πένθος ἀέξων.

τὸν δ᾽ ὡς οὖν ἐνόησε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεὺς

γήραϊ τειρόμενον , μέγα δὲ φρεσὶ πένθος ἔχοντα,

στὰς ἄρ᾽ ὑπὸ βλωθρὴν ὄγχνην κατὰ δάκρυον εἶβε.

μερμήριξε δ᾽ ἔπειτα κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμὸν

κύσσαι καὶ περιφῦναι ἑὸν πατέρ᾽ , ἠδὲ ἕκαστα

εἰπεῖν , ὡς ἔλθοι καὶ ἵκοιτ᾽ ἐς πατρίδα γαῖαν,

ἦ πρῶτ᾽ ἐξερέοιτο ἕκαστά τε πειρήσαιτο.

ὧδε δέ οἱ φρονέοντι δοάσσατο κέρδιον εἶναι,

πρῶτον κερτομίοις ἐπέεσσιν πειρηθῆναι.

τὰ φρονέων ἰθὺς κίεν αὐτοῦ δῖος Ὀδυσσεύς.

ἦ τοι ὁ μὲν κατέχων κεφαλὴν φυτὸν ἀμφελάχαινε:

τὸν δὲ παριστάμενος προσεφώνεε φαίδιμος υἱός:

“ὦ γέρον , οὐκ ἀδαημονίη σ᾽ ἔχει ἀμφιπολεύειν

ὄρχατον , ἀλλ᾽ εὖ τοι κομιδὴ ἔχει , οὐδέ τι πάμπαν,

οὐ φυτόν , οὐ συκέη , οὐκ ἄμπελος , οὐ μὲν ἐλαίη,

οὐκ ὄγχνη , οὐ πρασιή τοι ἄνευ κομιδῆς κατὰ κῆπον.

ἄλλο δέ τοι ἐρέω , σὺ δὲ μὴ χόλον ἔνθεο θυμῷ

αὐτόν σ᾽ οὐκ ἀγαθὴ κομιδὴ ἔχει , ἀλλ᾽ ἅμα γῆρας

λυγρὸν ἔχεις αὐχμεῖς τε κακῶς καὶ ἀεικέα ἕσσαι.

οὐ μὲν ἀεργίης γε ἄναξ ἕνεκ᾽ οὔ σε κομίζει,

οὐδέ τί τοι δούλειον ἐπιπρέπει εἰσοράασθαι

εἶδος καὶ μέγεθος : βασιλῆϊ γὰρ ἀνδρὶ ἔοικας.

τοιούτῳ δὲ ἔοικας , ἐπεὶ λούσαιτο φάγοι τε,

εὑδέμεναι μαλακῶς : ἡ γὰρ δίκη ἐστὶ γερόντων.

ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον,

τεῦ δμὼς εἶς ἀνδρῶν ; τεῦ δ᾽ ὄρχατον ἀμφιπολεύεις;

καὶ μοι τοῦτ᾽ ἀγόρευσον ἐτήτυμον , ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδῶ,

εἰ ἐτεόν γ᾽ Ἰθάκην τήνδ᾽ ἱκόμεθ᾽ , ὥς μοι ἔειπεν

οὗτος ἀνὴρ νῦν δὴ ξυμβλήμενος ἐνθάδ᾽ ἰόντι,

οὔ τι μάλ᾽ ἀρτίφρων , ἐπεὶ οὐ τόλμησεν ἕκαστα

εἰπεῖν ἠδ᾽ ἐπακοῦσαι ἐμὸν ἔπος , ὡς ἐρέεινον

ἀμφὶ ξείνῳ ἐμῷ , ἤ που ζώει τε καὶ ἔστιν

ἦ ἤδη τέθνηκε καὶ εἰν Ἀΐδαο δόμοισιν.

ἐκ γάρ τοι ἐρέω , σὺ δὲ σύνθεο καί μευ ἄκουσον:

ἄνδρα ποτ᾽ ἐξείνισσα φίλῃ ἐνὶ πατρίδι γαίῃ

ἡμέτερόνδ᾽ ἐλθόντα , καὶ οὔ πω τις βροτὸς ἄλλος

ξείνων τηλεδαπῶν φιλίων ἐμὸν ἵκετο δῶμα:

εὔχετο δ᾽ ἐξ Ἰθάκης γένος ἔμμεναι , αὐτὰρ ἔφασκε

Λαέρτην Ἀρκεισιάδην πατέρ᾽ ἔμμεναι αὐτῷ.

τὸν μὲν ἐγὼ πρὸς δώματ᾽ ἄγων ἐῢ ἐξείνισσα,

ἐνδυκέως φιλέων , πολλῶν κατὰ οἶκον ἐόντων,

καί οἱ δῶρα πόρον ξεινήϊα , οἷα ἐῴκει.

χρυσοῦ μέν οἱ δῶκ᾽ εὐεργέος ἑπτὰ τάλαντα,

δῶκα δέ οἱ κρητῆρα πανάργυρον ἀνθεμόεντα,

δώδεκα δ᾽ ἁπλοΐδας χλαίνας , τόσσους δὲ τάπητας,

τόσσα δὲ φάρεα καλά , τόσους δ᾽ ἐπὶ τοῖσι χιτῶνας,

χωρὶς δ᾽ αὖτε γυναῖκας , ἀμύμονα ἔργα ἰδυίας,

τέσσαρας εἰδαλίμας , ἃς ἤθελεν αὐτὸς ἑλέσθαι.”

τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα πατὴρ κατὰ δάκρυον εἴβων:

“ξεῖν᾽ , ἦ τοι μὲν γαῖαν ἱκάνεις , ἣν ἐρεείνεις,

ὑβρισταὶ δ᾽ αὐτὴν καὶ ἀτάσθαλοι ἄνδρες ἔχουσιν:

δῶρα δ᾽ ἐτώσια ταῦτα χαρίζεο , μυρί᾽ ὀπάζων:

εἰ γάρ μιν ζωόν γ᾽ ἐκίχεις Ἰθάκης ἐνὶ δήμῳ,

τῷ κέν σ᾽ εὖ δώροισιν ἀμειψάμενος ἀπέπεμψε

καὶ ξενίῃ ἀγαθῇ ἡ γὰρ θέμις , ὅς τις ὑπάρξῃ.

ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον,

πόστον δὴ ἔτος ἐστίν , ὅτε ξείνισσας ἐκεῖνον

σὸν ξεῖνον δύστηνον , ἐμὸν παῖδ᾽ , εἴ ποτ᾽ ἔην γε,

δύσμορον ; ὅν που τῆλε φίλων καὶ πατρίδος αἴης

ἠέ που ἐν πόντῳ φάγον ἰχθύες , ἢ ἐπὶ χέρσου

θηρσὶ καὶ οἰωνοῖσιν ἕλωρ γένετ᾽ : οὐδέ ἑ μήτηρ

κλαῦσε περιστείλασα πατήρ θ᾽ , οἵ μιν τεκόμεσθα:

οὐδ᾽ ἄλοχος πολύδωρος , ἐχέφρων Πηνελόπεια,

κώκυσ᾽ ἐν λεχέεσσιν ἑὸν πόσιν , ὡς ἐπεῴκει,

ὀφθαλμοὺς καθελοῦσα : τὸ γὰρ γέρας ἐστὶ θανόντων.

καί μοι τοῦτ᾽ ἀγόρευσον ἐτήτυμον , ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδῶ:

τίς πόθεν εἶς ἀνδρῶν ; πόθι τοι πόλις ἠδὲ τοκῆες;

ποῦ δὲ νηῦς ἕστηκε θοή , ἥ σ᾽ ἤγαγε δεῦρο

ἀντιθέους θ᾽ ἑτάρους ; ἦ ἔμπορος εἰλήλουθας

νηὸς ἐπ᾽ ἀλλοτρίης , οἱ δ᾽ ἐκβήσαντες ἔβησαν;”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:

“τοιγὰρ ἐγώ τοι πάντα μάλ᾽ ἀτρεκέως καταλέξω.

εἰμὶ μὲν ἐξ Ἀλύβαντος , ὅθι κλυτὰ δώματα ναίω,

υἱὸς Ἀφείδαντος Πολυπημονίδαο ἄνακτος:

αὐτὰρ ἐμοί γ᾽ ὄνομ᾽ ἐστὶν Ἐπήριτος : ἀλλά με δαίμων

πλάγξ᾽ ἀπὸ Σικανίης δεῦρ᾽ ἐλθέμεν οὐκ ἐθέλοντα:

νηῦς δέ μοι ἥδ᾽ ἕστηκεν ἐπ᾽ ἀγροῦ νόσφι πόληος.

αὐτὰρ Ὀδυσσῆϊ τόδε δὴ πέμπτον ἔτος ἐστίν,

ἐξ οὗ κεῖθεν ἔβη καὶ ἐμῆς ἀπελήλυθε πάτρης,

δύσμορος : ἦ τέ οἱ ἐσθλοὶ ἔσαν ὄρνιθες ἰόντι,

δεξιοί , οἷς χαίρων μὲν ἐγὼν ἀπέπεμπον ἐκεῖνον,

χαῖρε δὲ κεῖνος ἰών : θυμὸς δ᾽ ἔτι νῶϊν ἐώλπει

μίξεσθαι ξενίῃ ἠδ᾽ ἀγλαὰ δῶρα διδώσειν.”

ὣς φάτο , τὸν δ᾽ ἄχεος νεφέλη ἐκάλυψε μέλαινα:

ἀμφοτέρῃσι δὲ χερσὶν ἑλὼν κόνιν αἰθαλόεσσαν

χεύατο κὰκ κεφαλῆς πολιῆς , ἁδινὰ στεναχίζων.

τοῦ δ᾽ ὠρίνετο θυμός , ἀνὰ ῥῖνας δέ οἱ ἤδη

δριμὺ μένος προὔτυψε φίλον πατέρ᾽ εἰσορόωντι.

κύσσε δέ μιν περιφὺς ἐπιάλμενος , ἠδὲ προσηύδα:

“κεῖνος μέν τοι ὅδ᾽ αὐτὸς ἐγώ , πάτερ , ὃν σὺ μεταλλᾷς,

ἤλυθον εἰκοστῷ ἔτεϊ ἐς πατρίδα γαῖαν.

ἀλλ᾽ ἴσχεο κλαυθμοῖο γόοιό τε δακρυόεντος.

ἐκ γάρ τοι ἐρέω : μάλα δὲ χρὴ σπευδέμεν ἔμπης:

μνηστῆρας κατέπεφνον ἐν ἡμετέροισι δόμοισι,

λώβην τινύμενος θυμαλγέα καὶ κακὰ ἔργα.”

τὸν δ᾽ αὖ Λαέρτης ἀπαμείβετο φώνησέν τε:

“εἰ μὲν δὴ Ὀδυσεύς γε ἐμὸς πάϊς ἐνθάδ᾽ ἱκάνεις,

σῆμά τί μοι νῦν εἰπὲ ἀριφραδές , ὄφρα πεποίθω.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:

“οὐλὴν μὲν πρῶτον τήνδε φράσαι ὀφθαλμοῖσι,

τὴν ἐν Παρνησῷ μ᾽ ἔλασεν σῦς λευκῷ ὀδόντι

οἰχόμενον : σὺ δέ με προΐεις καὶ πότνια μήτηρ

ἐς πατέρ᾽ Αὐτόλυκον μητρὸς φίλον , ὄφρ᾽ ἂν ἑλοίμην

δῶρα , τὰ δεῦρο μολών μοι ὑπέσχετο καὶ κατένευσεν.

εἰ δ᾽ ἄγε τοι καὶ δένδρε᾽ ἐϋκτιμένην κατ᾽ ἀλωὴν

εἴπω , ἅ μοί ποτ᾽ ἔδωκας , ἐγὼ δ᾽ ᾔτεόν σε ἕκαστα

παιδνὸς ἐών , κατὰ κῆπον ἐπισπόμενος : διὰ δ᾽ αὐτῶν

ἱκνεύμεσθα , σὺ δ᾽ ὠνόμασας καὶ ἔειπες ἕκαστα.

ὄγχνας μοι δῶκας τρισκαίδεκα καὶ δέκα μηλέας,

συκέας τεσσαράκοντ᾽ : ὄρχους δέ μοι ὧδ᾽ ὀνόμηνας

δώσειν πεντήκοντα , διατρύγιος δὲ ἕκαστος

ἤην : ἔνθα δ᾽ ἀνὰ σταφυλαὶ παντοῖαι ἔασιν—

ὁππότε δὴ Διὸς ὧραι ἐπιβρίσειαν ὕπερθεν.”

ὣς φάτο , τοῦ δ᾽ αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ,

σήματ᾽ ἀναγνόντος τά οἱ ἔμπεδα πέφραδ᾽ Ὀδυσσεύς.

ἀμφὶ δὲ παιδὶ φίλῳ βάλε πήχεε : τὸν δὲ ποτὶ οἷ

εἷλεν ἀποψύχοντα πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς.

αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἄμπνυτο καὶ ἐς φρένα θυμὸς ἀγέρθη,

ἐξαῦτις μύθοισιν ἀμειβόμενος προσέειπε:

“Ζεῦ πάτερ , ἦ ῥα ἔτ᾽ ἔστε θεοὶ κατὰ μακρὸν Ὄλυμπον,

εἰ ἐτεὸν μνηστῆρες ἀτάσθαλον ὕβριν ἔτισαν.

νῦν δ᾽ αἰνῶς δείδοικα κατὰ φρένα μὴ τάχα πάντες

ἐνθάδ᾽ ἐπέλθωσιν Ἰθακήσιοι , ἀγγελίας δὲ

πάντη ἐποτρύνωσι Κεφαλλήνων πολίεσσι.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:

“θάρσει , μή τοι ταῦτα μετὰ φρεσὶ σῇσι μελόντων.

ἀλλ᾽ ἴομεν προτὶ οἶκον , ὃς ὀρχάτου ἐγγύθι κεῖται:

ἔνθα δὲ Τηλέμαχον καὶ βουκόλον ἠδὲ συβώτην

προὔπεμψ᾽ , ὡς ἂν δεῖπνον ἐφοπλίσσωσι τάχιστα.”

ὣς ἄρα φωνήσαντε βάτην πρὸς δώματα καλά.

οἱ δ᾽ ὅτε δή ῥ᾽ ἵκοντο δόμους εὖ ναιετάοντας,

εὗρον Τηλέμαχον καὶ βουκόλον ἠδὲ συβώτην

ταμνομένους κρέα πολλὰ κερῶντάς τ᾽ αἴθοπα οἶνον.

τόφρα δὲ Λαέρτην μεγαλήτορα ᾧ ἐνὶ οἴκῳ

ἀμφίπολος Σικελὴ λοῦσεν καὶ χρῖσεν ἐλαίῳ,

ἀμφὶ δ᾽ ἄρα χλαῖναν καλὴν βάλεν : αὐτὰρ Ἀθήνη

ἄγχι παρισταμένη μέλε᾽ ἤλδανε ποιμένι λαῶν,

μείζονα δ᾽ ἠὲ πάρος καὶ πάσσονα θῆκεν ἰδέσθαι.

ἐκ δ᾽ ἀσαμίνθου βῆ : θαύμαζε δέ μιν φίλος υἱός,

ὡς ἴδεν ἀθανάτοισι θεοῖς ἐναλίγκιον ἄντην:

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“ὦ πάτερ , ἦ μάλα τίς σε θεῶν αἰειγενετάων

εἶδός τε μέγεθός τε ἀμείνονα θῆκεν ἰδέσθαι.”

τὸν δ᾽ αὖ Λαέρτης πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:

“αἲ γάρ , Ζεῦ τε πάτερ καὶ Ἀθηναίη καὶ Ἄπολλον,

οἷος Νήρικον εἷλον , ἐϋκτίμενον πτολίεθρον,

ἀκτὴν ἠπείροιο , Κεφαλλήνεσσιν ἀνάσσων,

τοῖος ἐών τοι χθιζὸς ἐν ἡμετέροισι δόμοισιν,

τεύχε᾽ ἔχων ὤμοισιν , ἐφεστάμεναι καὶ ἀμύνειν

ἄνδρας μνηστῆρας : τῷ κε σφέων γούνατ᾽ ἔλυσα

πολλῶν ἐν μεγάροισι , σὺ δὲ φρένας ἔνδον ἐγήθεις.”

ὣς οἷ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον.

οἱ δ᾽ ἐπεὶ οὖν παύσαντο πόνου τετύκοντό τε δαῖτα,

ἑξείης ἕζοντο κατὰ κλισμούς τε θρόνους τε:

ἔνθ᾽ οἱ μὲν δείπνῳ ἐπεχείρεον , ἀγχίμολον δὲ

ἦλθ᾽ ὁ γέρων Δολίος , σὺν δ᾽ υἱεῖς τοῖο γέροντος,

ἐξ ἔργων μογέοντες , ἐπεὶ προμολοῦσα κάλεσσεν

μήτηρ γρηῦς Σικελή , ἥ σφεας τρέφε καί ῥα γέροντα

ἐνδυκέως κομέεσκεν , ἐπεὶ κατὰ γῆρας ἔμαρψεν.

οἱ δ᾽ ὡς οὖν Ὀδυσῆα ἴδον φράσσαντό τε θυμῷ,

ἔσταν ἐνὶ μεγάροισι τεθηπότες : αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς

μειλιχίοις ἐπέεσσι καθαπτόμενος προσέειπεν:

“ὦ γέρον , ἵζ᾽ ἐπὶ δεῖπνον , ἀπεκλελάθεσθε δὲ θάμβευς:

δηρὸν γὰρ σίτῳ ἐπιχειρήσειν μεμαῶτες

μίμνομεν ἐν μεγάροις , ὑμέας ποτιδέγμενοι αἰεί.”

ὣς ἄρ ἔφη , Δολίος δ᾽ ἰθὺς κίε χεῖρε πετάσσας

ἀμφοτέρας , Ὀδυσεῦς δὲ λαβὼν κύσε χεῖρ᾽ ἐπὶ καρπῷ,

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“ὦ φίλ᾽ , ἐπεὶ νόστησας ἐελδομένοισι μάλ᾽ ἡμῖν

οὐδ᾽ ἔτ᾽ ὀϊομένοισι , θεοὶ δέ σ᾽ ἀνήγαγον αὐτοί,

οὖλέ τε καὶ μάλα χαῖρε , θεοὶ δέ τοι ὄλβια δοῖεν.

καί μοι τοῦτ᾽ ἀγόρευσον ἐτήτυμον , ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδῶ,

ἢ ἤδη σάφα οἶδε περίφρων Πηνελόπεια

νοστήσαντά σε δεῦρ᾽ , ἦ ἄγγελον ὀτρύνωμεν.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς

“ὦ γέρον , ἤδη οἶδε : τί σε χρὴ ταῦτα πένεσθαι;”

ὣς φάθ᾽ , ὁ δ᾽ αὖτις ἄρ᾽ ἕζετ᾽ ἐϋξέστου ἐπὶ δίφρου.

ὣς δ᾽ αὔτως παῖδες Δολίου κλυτὸν ἀμφ᾽ Ὀδυσῆα

δεικανόωντ᾽ ἐπέεσσι καὶ ἐν χείρεσσι φύοντο,

ἑξείης δ᾽ ἕζοντο παραὶ Δολίον , πατέρα σφόν.

ὣς οἱ μὲν περὶ δεῖπνον ἐνὶ μεγάροισι πένοντο:

Ὄσσα δ᾽ ἄρ᾽ ἄγγελος ὦκα κατὰ πτόλιν ᾤχετο πάντη,

μνηστήρων στυγερὸν θάνατον καὶ κῆρ᾽ ἐνέπουσα.

οἱ δ᾽ ἄρ᾽ ὁμῶς ἀΐοντες ἐφοίτων ἄλλοθεν ἄλλος

μυχμῷ τε στοναχῇ τε δόμων προπάροιθ᾽ Ὀδυσῆος,

ἐκ δὲ νέκυς οἴκων φόρεον καὶ θάπτον ἕκαστοι,

τοὺς δ᾽ ἐξ ἀλλάων πολίων οἶκόνδε ἕκαστον

πέμπον ἄγειν ἁλιεῦσι θοῇς ἐπὶ νηυσὶ τιθέντες:

αὐτοὶ δ᾽ εἰς ἀγορὴν κίον ἀθρόοι , ἀχνύμενοι κῆρ.

αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἤγερθεν ὁμηγερέες τ᾽ ἐγένοντο,

τοῖσιν δ᾽ Εὐπείθης ἀνά θ᾽ ἵστατο καὶ μετέειπε:

παιδὸς γάρ οἱ ἄλαστον ἐνὶ φρεσὶ πένθος ἔκειτο,

Ἀντινόου , τὸν πρῶτον ἐνήρατο δῖος Ὀδυσσεύς:

τοῦ ὅ γε δάκρυ χέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν:

“ὦ φίλοι , ἦ μέγα ἔργον ἀνὴρ ὅδ᾽ ἐμήσατ᾽ Ἀχαιούς:

τοὺς μὲν σὺν νήεσσιν ἄγων πολέας τε καὶ ἐσθλοὺς

ὤλεσε μὲν νῆας γλαφυράς , ἀπὸ δ᾽ ὤλεσε λαούς:

τοὺς δ᾽ ἐλθὼν ἔκτεινε Κεφαλλήνων ὄχ᾽ ἀρίστους,

ἀλλ᾽ ἄγετε , πρὶν τοῦτον ἢ ἐς Πύλον ὦκα ἱκέσθαι

ἢ καὶ ἐς Ἤλιδα δῖαν , ὅθι κρατέουσιν Ἐπειοί,

ἴομεν : ἦ καὶ ἔπειτα κατηφέες ἐσσόμεθ᾽ αἰεί:

λώβη γὰρ τάδε γ᾽ ἐστὶ καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι,

εἰ δὴ μὴ παίδων τε κασιγνήτων τε φονῆας

τισόμεθ᾽ . οὐκ ἂν ἐμοί γε μετὰ φρεσὶν ἡδὺ γένοιτο

ζωέμεν , ἀλλὰ τάχιστα θανὼν φθιμένοισι μετείην.

ἀλλ᾽ ἴομεν , μὴ φθέωσι περαιωθέντες ἐκεῖνοι.”

ὣς φάτο δάκρυ χέων , οἶκτος δ᾽ ἕλε πάντας Ἀχαιούς.

ἀγχίμολον δέ σφ᾽ ἦλθε Μέδων καὶ θεῖος ἀοιδὸς

ἐκ μεγάρων Ὀδυσῆος , ἐπεί σφεας ὕπνος ἀνῆκεν,

ἔσταν δ᾽ ἐν μέσσοισι : τάφος δ᾽ ἕλεν ἄνδρα ἕκαστον.

τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε Μέδων πεπνυμένα εἰδώς:

“κέκλυτε δὴ νῦν μευ , Ἰθακήσιοι : οὐ γὰρ Ὀδυσσεὺς

ἀθανάτων ἀέκητι θεῶν τάδ᾽ ἐμήσατο ἔργα:

αὐτὸς ἐγὼν εἶδον θεὸν ἄμβροτον , ὅς ῥ᾽ Ὀδυσῆϊ

ἐγγύθεν ἑστήκει καὶ Μέντορι πάντα ἐῴκει.

ἀθάνατος δὲ θεὸς τοτὲ μὲν προπάροιθ᾽ Ὀδυσῆος

φαίνετο θαρσύνων , τοτὲ δὲ μνηστῆρας ὀρίνων

θῦνε κατὰ μέγαρον : τοὶ δ᾽ ἀγχιστῖνοι ἔπιπτον.”

ὣς φάτο , τοὺς δ᾽ ἄρα πάντας ὑπὸ χλωρὸν δέος ᾕρει.

τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε γέρων ἥρως Ἁλιθέρσης

Μαστορίδης : ὁ γὰρ οἶος ὅρα πρόσσω καὶ ὀπίσσω:

ὅ σφιν ἐϋφρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπε:

“κέκλυτε δὴ νῦν μευ , Ἰθακήσιοι , ὅττι κεν εἴπω:

ὑμετέρῃ κακότητι , φίλοι , τάδε ἔργα γένοντο:

οὐ γὰρ ἐμοὶ πείθεσθ᾽ , οὐ Μέντορι ποιμένι λαῶν,

ὑμετέρους παῖδας καταπαυέμεν ἀφροσυνάων,

οἳ μέγα ἔργον ἔρεξαν ἀτασθαλίῃσι κακῇσι,

κτήματα κείροντες καὶ ἀτιμάζοντες ἄκοιτιν

ἀνδρὸς ἀριστῆος : τὸν δ᾽ οὐκέτι φάντο νέεσθαι.

καὶ νῦν ὧδε γένοιτο . πίθεσθέ μοι ὡς ἀγορεύω:

μὴ ἴομεν , μή πού τις ἐπίσπαστον κακὸν εὕρῃ.”

ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ἄρ᾽ ἀνήϊξαν μεγάλῳ ἀλαλητῷ

ἡμίσεων πλείους : τοὶ δ᾽ ἀθρόοι αὐτόθι μίμνον:

οὐ γὰρ σφιν ἅδε μῦθος ἐνὶ φρεσίν , ἀλλ᾽ Εὐπείθει

πείθοντ᾽ : αἶψα δ᾽ ἔπειτ᾽ ἐπὶ τεύχεα ἐσσεύοντο.

αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἕσσαντο περὶ χροῒ νώροπα χαλκόν,

ἀθρόοι ἠγερέθοντο πρὸ ἄστεος εὐρυχόροιο.

τοῖσιν δ᾽ Εὐπείθης ἡγήσατο νηπιέῃσι:

φῆ δ᾽ ὅ γε τίσεσθαι παιδὸς φόνον , οὐδ᾽ ἄρ᾽ ἔμελλεν

ἂψ ἀπονοστήσειν , ἀλλ᾽ αὐτοῦ πότμον ἐφέψειν.

αὐτὰρ Ἀθηναίη Ζῆνα Κρονίωνα προσηύδα:

“ὦ πάτερ ἡμέτερε , Κρονίδη , ὕπατε κρειόντων,

εἰπέ μοι εἰρομένῃ , τί νύ τοι νόος ἔνδοθι κεύθει;

ἢ προτέρω πόλεμόν τε κακὸν καὶ φύλοπιν αἰνὴν

τεύξεις , ἦ φιλότητα μετ᾽ ἀμφοτέροισι τίθησθα;”

τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς:

“τέκνον ἐμόν , τί με ταῦτα διείρεαι ἠδὲ μεταλλᾷς;

οὐ γὰρ δὴ τοῦτον μὲν ἐβούλευσας νόον αὐτή,

ὡς ἦ τοι κείνους Ὀδυσεὺς ἀποτίσεται ἐλθών;

ἔρξον ὅπως ἐθέλεις : ἐρέω τέ τοι ὡς ἐπέοικεν.

ἐπεὶ δὴ μνηστῆρας ἐτίσατο δῖος Ὀδυσσεύς,

ὅρκια πιστὰ ταμόντες ὁ μὲν βασιλευέτω αἰεί,

ἡμεῖς δ᾽ αὖ παίδων τε κασιγνήτων τε φόνοιο

ἔκλησιν θέωμεν : τοὶ δ᾽ ἀλλήλους φιλεόντων

ὡς τὸ πάρος , πλοῦτος δὲ καὶ εἰρήνη ἅλις ἔστω.”

ὣς εἰπὼν ὤτρυνε πάρος μεμαυῖαν Ἀθήνην,

βῆ δὲ κατ᾽ Οὐλύμποιο καρήνων ἀΐξασα.

οἱ δ᾽ ἐπεὶ οὖν σίτοιο μελίφρονος ἐξ ἔρον ἕντο,

τοῖς δ᾽ ἄρα μύθων ἦρχε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς:

“ἐξελθών τις ἴδοι μὴ δὴ σχεδὸν ὦσι κιόντες.”

ὣς ἔφατ᾽ : ἐκ δ᾽ υἱὸς Δολίου κίεν , ὡς ἐκέλευεν:

στῆ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπ᾽ οὐδὸν ἰών , τοὺς δὲ σχεδὸν ἔσιδε πάντας:

αἶψα δ᾽ Ὀδυσσῆα ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“οἵδε δὴ ἐγγὺς ἔασ᾽ : ἀλλ᾽ ὁπλιζώμεθα θᾶσσον.”

ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ὤρνυντο καὶ ἐν τεύχεσσι δύοντο,

τέσσαρες ἀμφ᾽ Ὀδυσῆ᾽ , ἓξ δ᾽ υἱεῖς οἱ Δολίοιο:

ἐν δ᾽ ἄρα Λαέρτης Δολίος τ᾽ ἐς τεύχε᾽ ἔδυνον,

καὶ πολιοί περ ἐόντες , ἀναγκαῖοι πολεμισταί.

αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἕσσαντο περὶ χροῒ νώροπα χαλκόν,

ὤϊξάν ῥα θύρας , ἐκ δ᾽ ἤϊον , ἄρχε δ᾽ Ὀδυσσεύς.

τοῖσι δ᾽ ἐπ᾽ ἀγχίμολον θυγάτηρ Διὸς ἦλθεν Ἀθήνη

Μέντορι εἰδομένη ἠμὲν δέμας ἠδὲ καὶ αὐδήν.

τὴν μὲν ἰδὼν γήθησε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς:

αἶψα δὲ Τηλέμαχον προσεφώνεεν ὃν φίλον υἱόν:

“Τηλέμαχ᾽ , ἤδη μὲν τόδε γ᾽ εἴσεαι αὐτὸς ἐπελθών,

ἀνδρῶν μαρναμένων ἵνα τε κρίνονται ἄριστοι,

μή τι καταισχύνειν πατέρων γένος , οἳ τὸ πάρος περ

ἀλκῇ τ᾽ ἠνορέῃ τε κεκάσμεθα πᾶσαν ἐπ᾽ αἶαν.”

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:

“ὄψεαι , αἴ κ᾽ ἐθέλῃσθα , πάτερ φίλε , τῷδ᾽ ἐπὶ θυμῷ

οὔ τι καταισχύνοντα τεὸν γένος , ὡς ἀγορεύεις.”

ὣς φάτο , Λαέρτης δ᾽ ἐχάρη καὶ μῦθον ἔειπε:

“τίς νύ μοι ἡμέρη ἥδε , θεοὶ φίλοι ; ἦ μάλα χαίρω:

υἱός θ᾽ υἱωνός τ᾽ ἀρετῆς πέρι δῆριν ἔχουσιν.”

τὸν δὲ παρισταμένη προσέφη γλαυκῶπις Ἀθήνη:

“ὦ Ἀρκεισιάδη , πάντων πολὺ φίλταθ᾽ ἑταίρων,

εὐξάμενος κούρῃ γλαυκώπιδι καὶ Διὶ πατρί,

αἶψα μαλ᾽ ἀμπεπαλὼν προΐει δολιχόσκιον ἔγχος.”

ὣς φάτο , καί ῥ᾽ ἔμπνευσε μένος μέγα Παλλὰς Ἀθήνη

εὐξάμενος δ᾽ ἄρ᾽ ἔπειτα Διὸς κούρῃ μεγάλοιο,

αἶψα μάλ᾽ ἀμπεπαλὼν προΐει δολιχόσκιον ἔγχος,

καὶ βάλεν Εὐπείθεα κόρυθος διὰ χαλκοπαρῄου.

ἡ δ᾽ οὐκ ἔγχος ἔρυτο , διαπρὸ δὲ εἴσατο χαλκός,

δούπησεν δὲ πεσών , ἀράβησε δὲ τεύχε᾽ ἐπ᾽ αὐτῷ.

ἐν δ᾽ ἔπεσον προμάχοις Ὀδυσεὺς καὶ φαίδιμος υἱός,

τύπτον δὲ ξίφεσίν τε καὶ ἔγχεσιν ἀμφιγύοισι.

καί νύ κε δὴ πάντας ὄλεσαν καὶ ἔθηκαν ἀνόστους,

εἰ μὴ Ἀθηναίη , κούρη Διὸς αἰγιόχοιο,

ἤϋσεν φωνῇ , κατὰ ἔσχεθε λαὸν ἅπαντα.

“ἴσχεσθε πτολέμου , Ἰθακήσιοι , ἀργαλέοιο,

ὥς κεν ἀναιμωτί γε διακρινθῆτε τάχιστα.”

ὣς φάτ᾽ Ἀθηναίη , τοὺς δὲ χλωρὸν δέος εἷλεν:

τῶν δ᾽ ἄρα δεισάντων ἐκ χειρῶν ἔπτατο τεύχεα,

πάντα δ᾽ ἐπὶ χθονὶ πῖπτε , θεᾶς ὄπα φωνησάσης:

πρὸς δὲ πόλιν τρωπῶντο λιλαιόμενοι βιότοιο.

σμερδαλέον δ᾽ ἐβόησε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς,

οἴμησεν δὲ ἀλεὶς ὥς τ᾽ αἰετὸς ὑψιπετήεις.

καὶ τότε δὴ Κρονίδης ἀφίει ψολόεντα κεραυνόν,

κὰδ δ᾽ ἔπεσε πρόσθε γλαυκώπιδος ὀβριμοπάτρης.

δὴ τότ᾽ Ὀδυσσῆα προσέφη γλαυκῶπις Ἀθήνη:

“διογενὲς Λαερτιάδη , πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,

ἴσχεο , παῦε δὲ νεῖκος ὁμοιΐου πολέμοιο,

μή πως τοι Κρονίδης κεχολώσεται εὐρύοπα Ζεύς.”

ὣς φάτ᾽ Ἀθηναίη , ὁ δ᾽ ἐπείθετο , χαῖρε δὲ θυμῷ.

ὅρκια δ᾽ αὖ κατόπισθε μετ᾽ ἀμφοτέροισιν ἔθηκεν

Παλλὰς Ἀθηναίη , κούρη Διὸς αἰγιόχοιο,

Μέντορι εἰδομένη ἠμὲν δέμας ἠδὲ καὶ αὐδήν.