Reading Center

γρηῢς δ᾽ εἰς ὑπερῷ᾽ ἀνεβήσετο καγχαλόωσα,

δεσποίνῃ ἐρέουσα φίλον πόσιν ἔνδον ἐόντα:

γούνατα δ᾽ ἐρρώσαντο , πόδες δ᾽ ὑπερικταίνοντο.

στῆ δ᾽ ἄρ᾽ ὑπὲρ κεφαλῆς καί μιν πρὸς μῦθον ἔειπεν:

“ἔγρεο , Πηνελόπεια , φίλον τέκος , ὄφρα ἴδηαι

ὀφθαλμοῖσι τεοῖσι τά τ᾽ ἔλδεαι ἤματα πάντα.

ἦλθ᾽ Ὀδυσεὺς καὶ οἶκον ἱκάνεται , ὀψέ περ ἐλθών.

μνηστῆρας δ᾽ ἔκτεινεν ἀγήνορας , οἵ θ᾽ ἑὸν οἶκον

κήδεσκον καὶ κτήματ᾽ ἔδον βιόωντό τε παῖδα.”

τὴν δ᾽ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια:

“μαῖα φίλη , μάργην σε θεοὶ θέσαν , οἵ τε δύνανται

ἄφρονα ποιῆσαι καὶ ἐπίφρονά περ μάλ᾽ ἐόντα,

καί τε χαλιφρονέοντα σαοφροσύνης ἐπέβησαν:

οἵ σέ περ ἔβλαψαν : πρὶν δὲ φρένας αἰσίμη ἦσθα.

τίπτε με λωβεύεις πολυπενθέα θυμὸν ἔχουσαν

ταῦτα παρὲξ ἐρέουσα καὶ ἐξ ὕπνου μ᾽ ἀνεγείρεις

ἡδέος , ὅς μ᾽ ἐπέδησε φίλα βλέφαρ᾽ ἀμφικαλύψας;

οὐ γάρ πω τοιόνδε κατέδραθον , ἐξ οὗ Ὀδυσσεὺς

ᾤχετ᾽ ἐποψόμενος Κακοΐλιον οὐκ ὀνομαστήν.

ἀλλ᾽ ἄγε νῦν κατάβηθι καὶ ἂψ ἔρχευ μέγαρόνδε.

εἰ γάρ τίς μ᾽ ἄλλη γε γυναικῶν , αἵ μοι ἔασι,

ταῦτ᾽ ἐλθοῦσ᾽ ἤγγειλε καὶ ἐξ ὕπνου ἀνέγειρεν,

τῷ κε τάχα στυγερῶς μιν ἐγὼν ἀπέπεμψα νέεσθαι

αὖτις ἔσω μέγαρον : σὲ δὲ τοῦτό γε γῆρας ὀνήσει.”

τὴν δ᾽ αὖτε προσέειπε φίλη τροφὸς Εὐρύκλεια:

“οὔ τί σε λωβεύω , τέκνον φίλον , ἀλλ᾽ ἔτυμόν τοι

ἦλθ᾽ Ὀδυσεὺς καὶ οἶκον ἱκάνεται , ὡς ἀγορεύω,

ὁ ξεῖνος , τὸν πάντες ἀτίμων ἐν μεγάροισι.

Τηλέμαχος δ᾽ ἄρα μιν πάλαι ᾔδεεν ἔνδον ἐόντα,

ἀλλὰ σαοφροσύνῃσι νοήματα πατρὸς ἔκευθεν,

ὄφρ᾽ ἀνδρῶν τίσαιτο βίην ὑπερηνορεόντων.”

ὣς ἔφαθ᾽ , ἡ δ᾽ ἐχάρη καὶ ἀπὸ λέκτροιο θοροῦσα

γρηῒ περιπλέχθη , βλεφάρων δ᾽ ἀπὸ δάκρυον ἧκεν:

καί μιν φωνήσασ᾽ ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“εἰ δ᾽ ἄγε δή μοι , μαῖα φίλη , νημερτὲς ἐνίσπες,

εἰ ἐτεὸν δὴ οἶκον ἱκάνεται , ὡς ἀγορεύεις,

ὅππως δὴ μνηστῆρσιν ἀναιδέσι χεῖρας ἐφῆκε

μοῦνος ἐών , οἱ δ᾽ αἰὲν ἀολλέες ἔνδον ἔμιμνον.”

τὴν δ᾽ αὖτε προσέειπε φίλη τροφὸς Εὐρύκλεια:

“οὐκ ἴδον , οὐ πυθόμην , ἀλλὰ στόνον οἶον ἄκουσα

κτεινομένων : ἡμεῖς δὲ μυχῷ θαλάμων εὐπήκτων

ἥμεθ᾽ ἀτυζόμεναι , σανίδες δ᾽ ἔχον εὖ ἀραρυῖαι,

πρίν γ᾽ ὅτε δή με σὸς υἱὸς ἀπὸ μεγάροιο κάλεσσε

Τηλέμαχος : τὸν γάρ ῥα πατὴρ προέηκε καλέσσαι.

εὗρον ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆα μετὰ κταμένοισι νέκυσσιν

ἑσταόθ᾽ : οἱ δέ μιν ἀμφί , κραταίπεδον οὖδας ἔχοντες,

κείατ᾽ ἐπ᾽ ἀλλήλοισιν : ἰδοῦσά κε θυμὸν ἰάνθης.

νῦν δ᾽ οἱ μὲν δὴ πάντες ἐπ᾽ αὐλείῃσι θύρῃσιν

ἀθρόοι , αὐτὰρ ὁ δῶμα θεειοῦται περικαλλές,

πῦρ μέγα κηάμενος : σὲ δέ με προέηκε καλέσσαι.

ἀλλ᾽ ἕπευ , ὄφρα σφῶϊν ἐϋφροσύνης ἐπιβῆτον

ἀμφοτέρω φίλον ἦτορ , ἐπεὶ κακὰ πολλὰ πέποσθε.

νῦν δ᾽ ἤδη τόδε μακρὸν ἐέλδωρ ἐκτετέλεσται:

ἦλθε μὲν αὐτὸς ζωὸς ἐφέστιος , εὗρε δὲ καὶ σὲ

καὶ παῖδ᾽ ἐν μεγάροισι : κακῶς δ᾽ οἵ πέρ μιν ἔρεζον

μνηστῆρες , τοὺς πάντας ἐτίσατο ᾧ ἐνὶ οἴκῳ.”

τὴν δ᾽ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια:

“μαῖα φίλη , μή πω μέγ᾽ ἐπεύχεο καγχαλόωσα.

οἶσθα γὰρ ὥς κ᾽ ἀσπαστὸς ἐνὶ μεγάροισι φανείη

πᾶσι , μάλιστα δ᾽ ἐμοί τε καὶ υἱέϊ , τὸν τεκόμεσθα:

ἀλλ᾽ οὐκ ἔσθ᾽ ὅδε μῦθος ἐτήτυμος , ὡς ἀγορεύεις,

ἀλλά τις ἀθανάτων κτεῖνε μνηστῆρας ἀγαυούς,

ὕβριν ἀγασσάμενος θυμαλγέα καὶ κακὰ ἔργα.

οὔ τινα γὰρ τίεσκον ἐπιχθονίων ἀνθρώπων,

οὐ κακὸν οὐδὲ μὲν ἐσθλόν , ὅτις σφέας εἰσαφίκοιτο:

τῷ δι᾽ ἀτασθαλίας ἔπαθον κακόν : αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς

ὤλεσε τηλοῦ νόστον Ἀχαιΐδος , ὤλετο δ᾽ αὐτός.”

τὴν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα φίλη τροφὸς Εὐρύκλεια:

“τέκνον ἐμόν , ποῖόν σε ἔπος φύγεν ἕρκος ὀδόντων,

ἣ πόσιν ἔνδον ἐόντα παρ᾽ ἐσχάρῃ οὔ ποτ᾽ ἔφησθα

οἴκαδ᾽ ἐλεύσεσθαι : θυμὸς δέ τοι αἰὲν ἄπιστος.

ἀλλ᾽ ἄγε τοι καὶ σῆμα ἀριφραδὲς ἄλλο τι εἴπω,

οὐλήν , τήν ποτέ μιν σῦς ἤλασε λευκῷ ὀδόντι.

τὴν ἀπονίζουσα φρασάμην , ἔθελον δὲ σοὶ αὐτῇ

εἰπέμεν : ἀλλά με κεῖνος ἑλὼν ἐπὶ μάστακα χερσὶν

οὐκ ἔα εἰπέμεναι πολυϊδρείῃσι νόοιο.

ἀλλ᾽ ἕπευ : αὐτὰρ ἐγὼν ἐμέθεν περιδώσομαι αὐτῆς,

αἴ κέν σ᾽ ἐξαπάφω , κτεῖναί μ᾽ οἰκτίστῳ ὀλέθρῳ.”

τὴν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα περίφρων Πηνελόπεια:

“μαῖα φίλη , χαλεπόν σε θεῶν αἰειγενετάων

δήνεα εἴρυσθαι , μὰλα περ πολύϊδριν ἐοῦσαν.

ἀλλ᾽ ἔμπης ἴομεν μετὰ παῖδ᾽ ἐμόν , ὄφρα ἴδωμαι

ἄνδρας μνηστῆρας τεθνηότας , ἠδ᾽ ὃς ἔπεφνεν.”

ὣς φαμένη κατέβαιν᾽ ὑπερώϊα : πολλὰ δέ οἱ κῆρ

ὥρμαιν᾽ , ἢ ἀπάνευθε φίλον πόσιν ἐξερεείνοι,

ἦ παρστᾶσα κύσειε κάρη καὶ χεῖρε λαβοῦσα.

ἡ δ᾽ ἐπεὶ εἰσῆλθεν καὶ ὑπέρβη λάϊνον οὐδόν,

ἕζετ᾽ ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆος ἐναντίη , ἐν πυρὸς αὐγῇ,

τοίχου τοῦ ἑτέρου : ὁ δ᾽ ἄρα πρὸς κίονα μακρὴν

ἧστο κάτω ὁρόων , ποτιδέγμενος εἴ τί μιν εἴποι

ἰφθίμη παράκοιτις , ἐπεὶ ἴδεν ὀφθαλμοῖσιν.

ἡ δ᾽ ἄνεω δὴν ἧστο , τάφος δέ οἱ ἦτορ ἵκανεν:

ὄψει δ᾽ ἄλλοτε μέν μιν ἐνωπαδίως ἐσίδεσκεν,

ἄλλοτε δ᾽ ἀγνώσασκε κακὰ χροῒ εἵματ᾽ ἔχοντα.

Τηλέμαχος δ᾽ ἐνένιπεν ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαξε:

“μῆτερ ἐμή , δύσμητερ , ἀπηνέα θυμὸν ἔχουσα,

τίφθ᾽ οὕτω πατρὸς νοσφίζεαι , οὐδὲ παρ᾽ αὐτὸν

ἑζομένη μύθοισιν ἀνείρεαι οὐδὲ μεταλλᾷς;

οὐ μέν κ᾽ ἄλλη γ᾽ ὧδε γυνὴ τετληότι θυμῷ

ἀνδρὸς ἀφεσταίη , ὅς οἱ κακὰ πολλὰ μογήσας

ἔλθοι ἐεικοστῷ ἔτεϊ ἐς πατρίδα γαῖαν:

σοὶ δ᾽ αἰεὶ κραδίη στερεωτέρη ἐστὶ λίθοιο.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια:

“τέκνον ἐμόν , θυμός μοι ἐνὶ στήθεσσι τέθηπεν,

οὐδέ τι προσφάσθαι δύναμαι ἔπος οὐδ᾽ ἐρέεσθαι

οὐδ᾽ εἰς ὦπα ἰδέσθαι ἐναντίον . εἰ δ᾽ ἐτεὸν δὴ

ἔστ᾽ Ὀδυσεὺς καὶ οἶκον ἱκάνεται , ἦ μάλα νῶϊ

γνωσόμεθ᾽ ἀλλήλων καὶ λώϊον : ἔστι γὰρ ἡμῖν

σήμαθ᾽ , ἃ δὴ καὶ νῶϊ κεκρυμμένα ἴδμεν ἀπ᾽ ἄλλων.”

ὣς φάτο , μείδησεν δὲ πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς,

αἶψα δὲ Τηλέμαχον ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“Τηλέμαχ᾽ , ἦ τοι μητέρ᾽ ἐνὶ μεγάροισιν ἔασον

πειράζειν ἐμέθεν : τάχα δὲ φράσεται καὶ ἄρειον.

νῦν δ᾽ ὅττι ῥυπόω , κακὰ δὲ χροῒ εἵματα εἷμαι,

τοὔνεκ᾽ ἀτιμάζει με καὶ οὔ πω φησὶ τὸν εἶναι.

ἡμεῖς δὲ φραζώμεθ᾽ ὅπως ὄχ᾽ ἄριστα γένηται.

καὶ γάρ τίς θ᾽ ἕνα φῶτα κατακτείνας ἐνὶ δήμῳ,

ᾧ μὴ πολλοὶ ἔωσιν ἀοσσητῆρες ὀπίσσω,

φεύγει πηούς τε προλιπὼν καὶ πατρίδα γαῖαν:

ἡμεῖς δ᾽ ἕρμα πόληος ἀπέκταμεν , οἳ μέγ᾽ ἄριστοι

κούρων εἰν Ἰθάκῃ : τὰ δέ σε φράζεσθαι ἄνωγα.”

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:

“αὐτὸς ταῦτά γε λεῦσσε , πάτερ φίλε : σὴν γὰρ ἀρίστην

μῆτιν ἐπ᾽ ἀνθρώπους φάσ᾽ ἔμμεναι , οὐδέ κέ τίς τοι

ἄλλος ἀνὴρ ἐρίσειε καταθνητῶν ἀνθρώπων.

ἡμεῖς δ᾽ ἐμμεμαῶτες ἅμ᾽ ἑψόμεθ᾽ , οὐδέ τί φημι

ἀλκῆς δευήσεσθαι , ὅση δύναμίς γε πάρεστιν.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς

“τοιγὰρ ἐγὼν ἐρέω ὥς μοι δοκεῖ εἶναι ἄριστα.

πρῶτα μὲν ἂρ λούσασθε καὶ ἀμφιέσασθε χιτῶνας,

δμῳὰς δ᾽ ἐν μεγάροισιν ἀνώγετε εἵμαθ᾽ ἑλέσθαι:

αὐτὰρ θεῖος ἀοιδὸς ἔχων φόρμιγγα λίγειαν

ἡμῖν ἡγείσθω φιλοπαίγμονος ὀρχηθμοῖο,

ὥς κέν τις φαίη γάμον ἔμμεναι ἐκτὸς ἀκούων,

ἢ ἀν᾽ ὁδὸν στείχων , ἢ οἳ περιναιετάουσι:

μὴ πρόσθε κλέος εὐρὺ φόνου κατὰ ἄστυ γένηται

ἀνδρῶν μνηστήρων , πρίν γ᾽ ἡμέας ἐλθέμεν ἔξω

ἀγρὸν ἐς ἡμέτερον πολυδένδρεον : ἔνθα δ᾽ ἔπειτα

φρασσόμεθ᾽ ὅττι κε κέρδος Ὀλύμπιος ἐγγυαλίξῃ.”

ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ἄρα τοῦ μάλα μὲν κλύον ἠδ᾽ ἐπίθοντο

πρῶτα μὲν οὖν λούσαντο καὶ ἀμφιέσαντο χιτῶνας,

ὅπλισθεν δὲ γυναῖκες : ὁ δ᾽ εἵλετο θεῖος ἀοιδὸς

φόρμιγγα γλαφυρήν , ἐν δέ σφισιν ἵμερον ὦρσε

μολπῆς τε γλυκερῆς καὶ ἀμύμονος ὀρχηθμοῖο.

τοῖσιν δὲ μέγα δῶμα περιστεναχίζετο ποσσὶν

ἀνδρῶν παιζόντων καλλιζώνων τε γυναικῶν.

ὧδε δέ τις εἴπεσκε δόμων ἔκτοσθεν ἀκούων:

“ἦ μάλα δή τις ἔγημε πολυμνήστην βασίλειαν:

σχετλίη , οὐδ᾽ ἔτλη πόσιος οὗ κουριδίοιο

εἴρυσθαι μέγα δῶμα διαμπερές , ἧος ἵκοιτο.”

ὣς ἄρα τις εἴπεσκε , τὰ δ᾽ οὐκ ἴσαν ὡς ἐτέτυκτο.

αὐτὰρ Ὀδυσσῆα μεγαλήτορα ᾧ ἐνὶ οἴκῳ

Εὐρυνόμη ταμίη λοῦσεν καὶ χρῖσεν ἐλαίῳ,

ἀμφὶ δέ μιν φᾶρος καλὸν βάλεν ἠδὲ χιτῶνα:

αὐτὰρ κὰκ κεφαλῆς κάλλος πολὺ χεῦεν Ἀθήνη

μείζονά τ᾽ εἰσιδέειν καὶ πάσσονα : κὰδ δὲ κάρητος

οὔλας ἧκε κόμας , ὑακινθίνῳ ἄνθει ὁμοίας.

ὡς δ᾽ ὅτε τις χρυσὸν περιχεύεται ἀργύρῳ ἀνὴρ

ἴδρις , ὃν Ἥφαιστος δέδαεν καὶ Παλλὰς Ἀθήνη

τέχνην παντοίην , χαρίεντα δὲ ἔργα τελείει:

ὣς μὲν τῷ περίχευε χάριν κεφαλῇ τε καὶ ὤμοις.

ἐκ δ᾽ ἀσαμίνθου βῆ δέμας ἀθανάτοισιν ὁμοῖος:

ἂψ δ᾽ αὖτις κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετ᾽ ἐπὶ θρόνου ἔνθεν ἀνέστη,

ἀντίον ἧς ἀλόχου , καί μιν πρὸς μῦθον ἔειπε:

“δαιμονίη , περί σοί γε γυναικῶν θηλυτεράων

κῆρ ἀτέραμνον ἔθηκαν Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχοντες:

οὐ μέν κ᾽ ἄλλη γ᾽ ὧδε γυνὴ τετληότι θυμῷ

ἀνδρὸς ἀφεσταίη , ὅς οἱ κακὰ πολλὰ μογήσας

ἔλθοι ἐεικοστῷ ἔτεϊ ἐς πατρίδα γαῖαν.

ἀλλ᾽ ἄγε μοι , μαῖα , στόρεσον λέχος , ὄφρα καὶ αὐτὸς

λέξομαι : ἦ γὰρ τῇ γε σιδήρεον ἐν φρεσὶ ἦτορ.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια:

“δαιμόνι᾽ , οὔτ᾽ ἄρ τι μεγαλίζομαι οὔτ᾽ ἀθερίζω

οὔτε λίην ἄγαμαι , μάλα δ᾽ εὖ οἶδ᾽ οἷος ἔησθα

ἐξ Ἰθάκης ἐπὶ νηὸς ἰὼν δολιχηρέτμοιο.

ἀλλ᾽ ἄγε οἱ στόρεσον πυκινὸν λέχος , Εὐρύκλεια,

ἐκτὸς ἐϋσταθέος θαλάμου , τόν ῥ᾽ αὐτὸς ἐποίει:

ἔνθα οἱ ἐκθεῖσαι πυκινὸν λέχος ἐμβάλετ᾽ εὐνήν,

κώεα καὶ χλαίνας καὶ ῥήγεα σιγαλόεντα.”

ὣς ἄρ᾽ ἔφη πόσιος πειρωμένη : αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς

ὀχθήσας ἄλοχον προσεφώνεε κεδνὰ ἰδυῖαν:

“ὦ γύναι , ἦ μάλα τοῦτο ἔπος θυμαλγὲς ἔειπες:

τίς δέ μοι ἄλλοσε θῆκε λέχος ; χαλεπὸν δέ κεν εἴη

καὶ μάλ᾽ ἐπισταμένῳ , ὅτε μὴ θεὸς αὐτὸς ἐπελθὼν

ῥηϊδίως ἐθέλων θείη ἄλλῃ ἐνὶ χώρῃ.

ἀνδρῶν δ᾽ οὔ κέν τις ζωὸς βροτός , οὐδὲ μάλ᾽ ἡβῶν,

ῥεῖα μετοχλίσσειεν , ἐπεὶ μέγα σῆμα τέτυκται

ἐν λέχει ἀσκητῷ : τὸ δ᾽ ἐγὼ κάμον οὐδέ τις ἄλλος.

θάμνος ἔφυ τανύφυλλος ἐλαίης ἕρκεος ἐντός,

ἀκμηνὸς θαλέθων : πάχετος δ᾽ ἦν ἠΰτε κίων.

τῷ δ᾽ ἐγὼ ἀμφιβαλὼν θάλαμον δέμον , ὄφρ᾽ ἐτέλεσσα,

πυκνῇσιν λιθάδεσσι , καὶ εὖ καθύπερθεν ἔρεψα,

κολλητὰς δ᾽ ἐπέθηκα θύρας , πυκινῶς ἀραρυίας.

καὶ τότ᾽ ἔπειτ᾽ ἀπέκοψα κόμην τανυφύλλου ἐλαίης,

κορμὸν δ᾽ ἐκ ῥίζης προταμὼν ἀμφέξεσα χαλκῷ

εὖ καὶ ἐπισταμένως , καὶ ἐπὶ στάθμην ἴθυνα,

ἑρμῖν᾽ ἀσκήσας , τέτρηνα δὲ πάντα τερέτρῳ.

ἐκ δὲ τοῦ ἀρχόμενος λέχος ἔξεον , ὄφρ᾽ ἐτέλεσσα,

δαιδάλλων χρυσῷ τε καὶ ἀργύρῳ ἠδ᾽ ἐλέφαντι:

ἐκ δ᾽ ἐτάνυσσα ἱμάντα βοὸς φοίνικι φαεινόν.

οὕτω τοι τόδε σῆμα πιφαύσκομαι : οὐδέ τι οἶδα,

ἤ μοι ἔτ᾽ ἔμπεδόν ἐστι , γύναι , λέχος , ἦέ τις ἤδη

ἀνδρῶν ἄλλοσε θῆκε , ταμὼν ὕπο πυθμέν᾽ ἐλαίης.”

ὣς φάτο , τῆς δ᾽ αὐτοῦ λύτο γούνατα καὶ φίλον ἦτορ,

σήματ᾽ ἀναγνούσῃ τά οἱ ἔμπεδα πέφραδ᾽ Ὀδυσσεύς:

δακρύσασα δ᾽ ἔπειτ᾽ ἰθὺς δράμεν , ἀμφὶ δὲ χεῖρας

δειρῇ βάλλ᾽ Ὀδυσῆϊ , κάρη δ᾽ ἔκυσ᾽ ἠδὲ προσηύδα:

“μή μοι , Ὀδυσσεῦ , σκύζευ , ἐπεὶ τά περ ἄλλα μάλιστα

ἀνθρώπων πέπνυσο : θεοὶ δ᾽ ὤπαζον ὀϊζύν,

οἳ νῶϊν ἀγάσαντο παρ᾽ ἀλλήλοισι μένοντε

ἥβης ταρπῆναι καὶ γήραος οὐδὸν ἱκέσθαι.

αὐτὰρ μὴ νῦν μοι τόδε χώεο μηδὲ νεμέσσα,

οὕνεκά σ᾽ οὐ τὸ πρῶτον , ἐπεὶ ἴδον , ὧδ᾽ ἀγάπησα.

αἰεὶ γάρ μοι θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι φίλοισιν

ἐρρίγει μή τίς με βροτῶν ἀπάφοιτο ἔπεσσιν

ἐλθών : πολλοὶ γὰρ κακὰ κέρδεα βουλεύουσιν.

οὐδέ κεν Ἀργείη Ἑλένη , Διὸς ἐκγεγαυῖα,

ἀνδρὶ παρ᾽ ἀλλοδαπῷ ἐμίγη φιλότητι καὶ εὐνῇ,

εἰ ᾔδη ὅ μιν αὖτις ἀρήϊοι υἷες Ἀχαιῶν

ἀξέμεναι οἶκόνδε φίλην ἐς πατρίδ᾽ ἔμελλον.

τὴν δ᾽ ἦ τοι ῥέξαι θεὸς ὤρορεν ἔργον ἀεικές:

τὴν δ᾽ ἄτην οὐ πρόσθεν ἑῷ ἐγκάτθετο θυμῷ

λυγρήν , ἐξ ἧς πρῶτα καὶ ἡμέας ἵκετο πένθος.

νῦν δ᾽ , ἐπεὶ ἤδη σήματ᾽ ἀριφραδέα κατέλεξας

εὐνῆς ἡμετέρης , ἣν οὐ βροτὸς ἄλλος ὀπώπει,

ἀλλ᾽ οἶοι σύ τ᾽ ἐγώ τε καὶ ἀμφίπολος μία μούνη,

Ἀκτορίς , ἥν μοι δῶκε πατὴρ ἔτι δεῦρο κιούσῃ,

ἣ νῶϊν εἴρυτο θύρας πυκινοῦ θαλάμοιο,

πείθεις δή μευ θυμόν , ἀπηνέα περ μάλ᾽ ἐόντα.”

ὣς φάτο , τῷ δ᾽ ἔτι μᾶλλον ὑφ᾽ ἵμερον ὦρσε γόοιο:

κλαῖε δ᾽ ἔχων ἄλοχον θυμαρέα , κεδνὰ ἰδυῖαν.

ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἂν ἀσπάσιος γῆ νηχομένοισι φανήῃ,

ὧν τε Ποσειδάων εὐεργέα νῆ᾽ ἐνὶ πόντῳ

ῥαίσῃ , ἐπειγομένην ἀνέμῳ καὶ κύματι πηγῷ:

παῦροι δ᾽ ἐξέφυγον πολιῆς ἁλὸς ἤπειρόνδε

νηχόμενοι , πολλὴ δὲ περὶ χροῒ τέτροφεν ἅλμη,

ἀσπάσιοι δ᾽ ἐπέβαν γαίης , κακότητα φυγόντες:

ὣς ἄρα τῇ ἀσπαστὸς ἔην πόσις εἰσοροώσῃ,

δειρῆς δ᾽ οὔ πω πάμπαν ἀφίετο πήχεε λευκώ.

καί νύ κ᾽ ὀδυρομένοισι φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,

εἰ μὴ ἄρ᾽ ἄλλ᾽ ἐνόησε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη.

νύκτα μὲν ἐν περάτῃ δολιχὴν σχέθεν , Ἠῶ δ᾽ αὖτε

ῥύσατ᾽ ἐπ᾽ Ὠκεανῷ χρυσόθρονον , οὐδ᾽ ἔα ἵππους

ζεύγνυσθ᾽ ὠκύποδας , φάος ἀνθρώποισι φέροντας,

Λάμπον καὶ Φαέθονθ᾽ , οἵ τ᾽ Ἠῶ πῶλοι ἄγουσι.

καὶ τότ᾽ ἄρ᾽ ἣν ἄλοχον προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς

“ὦ γύναι , οὐ γάρ πω πάντων ἐπὶ πείρατ᾽ ἀέθλων

ἤλθομεν , ἀλλ᾽ ἔτ᾽ ὄπισθεν ἀμέτρητος πόνος ἔσται,

πολλὸς καὶ χαλεπός , τὸν ἐμὲ χρὴ πάντα τελέσσαι.

ὣς γάρ μοι ψυχὴ μαντεύσατο Τειρεσίαο

ἤματι τῷ ὅτε δὴ κατέβην δόμον Ἄϊδος εἴσω,

νόστον ἑταίροισιν διζήμενος ἠδ᾽ ἐμοὶ αὐτῷ.

ἀλλ᾽ ἔρχευ , λέκτρονδ᾽ ἴομεν , γύναι , ὄφρα καὶ ἤδη

ὕπνῳ ὕπο γλυκερῷ ταρπώμεθα κοιμηθέντε.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια:

“εὐνὴ μὲν δή σοί γε τότ᾽ ἔσσεται ὁππότε θυμῷ

σῷ ἐθέλῃς , ἐπεὶ ἄρ σε θεοὶ ποίησαν ἱκέσθαι

οἶκον ἐϋκτίμενον καὶ σὴν ἐς πατρίδα γαῖαν:

ἀλλ᾽ ἐπεὶ ἐφράσθης καί τοι θεὸς ἔμβαλε θυμῷ,

εἴπ᾽ ἄγε μοι τὸν ἄεθλον , ἐπεὶ καὶ ὄπισθεν , ὀΐω,

πεύσομαι , αὐτίκα δ᾽ ἐστὶ δαήμεναι οὔ τι χέρειον.”

τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:

“δαιμονίη , τί τ᾽ ἄρ᾽ αὖ με μάλ᾽ ὀτρύνουσα κελεύεις

εἰπέμεν ; αὐτὰρ ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ᾽ ἐπικεύσω.

οὐ μέν τοι θυμὸς κεχαρήσεται : οὐδὲ γὰρ αὐτὸς

χαίρω , ἐπεὶ μάλα πολλὰ βροτῶν ἐπὶ ἄστε᾽ ἄνωγεν

ἐλθεῖν , ἐν χείρεσσιν ἔχοντ᾽ εὐῆρες ἐρετμόν,

εἰς ὅ κε τοὺς ἀφίκωμαι οἳ οὐκ ἴσασι θάλασσαν

ἀνέρες , οὐδέ θ᾽ ἅλεσσι μεμιγμένον εἶδαρ ἔδουσιν:

οὐδ᾽ ἄρα τοί γ᾽ ἴσασι νέας φοινικοπαρῄους,

οὐδ᾽ εὐήρε᾽ ἐρετμά , τά τε πτερὰ νηυσὶ πέλονται.

σῆμα δέ μοι τόδ᾽ ἔειπεν ἀριφραδές , οὐδέ σε κεύσω:

ὁππότε κεν δή μοι ξυμβλήμενος ἄλλος ὁδίτης

φήῃ ἀθηρηλοιγὸν ἔχειν ἀνὰ φαιδίμῳ ὤμῳ,

καὶ τότε μ᾽ ἐν γαίῃ πήξαντ᾽ ἐκέλευεν ἐρετμόν,

ἔρξανθ᾽ ἱερὰ καλὰ Ποσειδάωνι ἄνακτι,

ἀρνειὸν ταῦρόν τε συῶν τ᾽ ἐπιβήτορα κάπρον,

οἴκαδ᾽ ἀποστείχειν , ἔρδειν θ᾽ ἱερὰς ἑκατόμβας

ἀθανάτοισι θεοῖσι , τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσι,

πᾶσι μάλ᾽ ἑξείης : θάνατος δέ μοι ἐξ ἁλὸς αὐτῷ

ἀβληχρὸς μάλα τοῖος ἐλεύσεται , ὅς κέ με πέφνῃ

γήρας ὕπο λιπαρῷ ἀρημένον : ἀμφὶ δὲ λαοὶ

ὄλβιοι ἔσσονται : τὰ δέ μοι φάτο πάντα τελεῖσθαι.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε περίφρων Πηνελόπεια:

“εἰ μὲν δὴ γῆράς γε θεοὶ τελέουσιν ἄρειον,

ἐλπωρή τοι ἔπειτα κακῶν ὑπάλυξιν ἔσεσθαι.”

ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον:

τόφρα δ᾽ ἄρ᾽ Εὐρυνόμη τε ἰδὲ τροφὸς ἔντυον εὐνὴν

ἐσθῆτος μαλακῆς , δαΐδων ὕπο λαμπομενάων.

αὐτὰρ ἐπεὶ στόρεσαν πυκινὸν λέχος ἐγκονέουσαι,

γρηῢς μὲν κείουσα πάλιν οἶκόνδε βεβήκει,

τοῖσιν δ᾽ Εὐρυνόμη θαλαμηπόλος ἡγεμόνευεν

ἐρχομένοισι λέχοσδε , δάος μετὰ χερσὶν ἔχουσα:

ἐς θάλαμον δ᾽ ἀγαγοῦσα πάλιν κίεν . οἱ μὲν ἔπειτα

ἀσπάσιοι λέκτροιο παλαιοῦ θεσμὸν ἵκοντο:

αὐτὰρ Τηλέμαχος καὶ βουκόλος ἠδὲ συβώτης

παῦσαν ἄρ᾽ ὀρχηθμοῖο πόδας , παῦσαν δὲ γυναῖκας,

αὐτοὶ δ᾽ εὐνάζοντο κατὰ μέγαρα σκιόεντα.

τὼ δ᾽ ἐπεὶ οὖν φιλότητος ἐταρπήτην ἐρατεινῆς,

τερπέσθην μύθοισι , πρὸς ἀλλήλους ἐνέποντε,

ἡ μὲν ὅσ᾽ ἐν μεγάροισιν ἀνέσχετο δῖα γυναικῶν,

ἀνδρῶν μνηστήρων ἐσορῶσ᾽ ἀΐδηλον ὅμιλον,

οἳ ἕθεν εἵνεκα πολλά , βόας καὶ ἴφια μῆλα,

ἔσφαζον , πολλὸς δὲ πίθων ἠφύσσετο οἶνος:

αὐτὰρ ὁ διογενὴς Ὀδυσεὺς ὅσα κήδε᾽ ἔθηκεν

ἀνθρώποις ὅσα τ᾽ αὐτὸς ὀϊζύσας ἐμόγησε,

πάντ᾽ ἔλεγ᾽ : ἡ δ᾽ ἄρ᾽ ἐτέρπετ᾽ ἀκούουσ᾽ , οὐδέ οἱ ὕπνος

πῖπτεν ἐπὶ βλεφάροισι πάρος καταλέξαι ἅπαντα.

ἤρξατο δ᾽ ὡς πρῶτον Κίκονας δάμασ᾽ , αὐτὰρ ἔπειτα

ἦλθ᾽ ἐς Λωτοφάγων ἀνδρῶν πίειραν ἄρουραν:

ἠδ᾽ ὅσα Κύκλωψ ἔρξε , καὶ ὡς ἀπετίσατο ποινὴν

ἰφθίμων ἑτάρων , οὓς ἤσθιεν οὐδ᾽ ἐλέαιρεν:

ἠδ᾽ ὡς Αἴολον ἵκεθ᾽ , ὅ μιν πρόφρων ὑπέδεκτο

καὶ πέμπ᾽ , οὐδέ πω αἶσα φίλην ἐς πατρίδ᾽ ἱκέσθαι

ἤην , ἀλλά μιν αὖτις ἀναρπάξασα θύελλα

πόντον ἐπ᾽ ἰχθυόεντα φέρεν βαρέα στενάχοντα:

ἠδ᾽ ὡς Τηλέπυλον Λαιστρυγονίην ἀφίκανεν,

οἳ νῆάς τ᾽ ὄλεσαν καὶ ἐϋκνήμιδας ἑταίρους

πάντας : Ὀδυσσεὺς δ᾽ οἶος ὑπέκφυγε νηῒ μελαίνῃ:

καὶ Κίρκης κατέλεξε δόλον πολυμηχανίην τε,

ἠδ᾽ ὡς εἰς Ἀΐδεω δόμον ἤλυθεν εὐρώεντα,

ψυχῇ χρησόμενος Θηβαίου Τειρεσίαο,

νηῒ πολυκλήϊδι , καὶ εἴσιδε πάντας ἑταίρους

μητέρα θ᾽ , ἥ μιν ἔτικτε καὶ ἔτρεφε τυτθὸν ἐόντα:

ἠδ᾽ ὡς Σειρήνων ἁδινάων φθόγγον ἄκουσεν,

ὥς θ᾽ ἵκετο Πλαγκτὰς πέτρας δεινήν τε Χάρυβδιν

Σκύλλην θ᾽ , ἣν οὔ πώ ποτ᾽ ἀκήριοι ἄνδρες ἄλυξαν:

ἠδ᾽ ὡς Ἠελίοιο βόας κατέπεφνον ἑταῖροι:

ἠδ᾽ ὡς νῆα θοὴν ἔβαλε ψολόεντι κεραυνῷ

Ζεὺς ὑψιβρεμέτης , ἀπὸ δ᾽ ἔφθιθεν ἐσθλοὶ ἑταῖροι

πάντες ὁμῶς , αὐτὸς δὲ κακὰς ὑπὸ κῆρας ἄλυξεν:

ὥς θ᾽ ἵκετ᾽ Ὠγυγίην νῆσον νύμφην τε Καλυψώ,

ἣ δή μιν κατέρυκε , λιλαιομένη πόσιν εἶναι,

ἐν σπέσσι γλαφυροῖσι , καὶ ἔτρεφεν ἠδὲ ἔφασκε

θήσειν ἀθάνατον καὶ ἀγήραον ἤματα πάντα:

ἀλλὰ τοῦ οὔ ποτε θυμὸν ἐνὶ στήθεσσιν ἔπειθεν:

ἠδ᾽ ὡς ἐς Φαίηκας ἀφίκετο πολλὰ μογήσας,

οἳ δή μιν περὶ κῆρι θεὸν ὣς τιμήσαντο

καὶ πέμψαν σὺν νηῒ φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν,

χαλκόν τε χρυσόν τε ἅλις ἐσθῆτά τε δόντες.

τοῦτ᾽ ἄρα δεύτατον εἶπεν ἔπος , ὅτε οἱ γλυκὺς ὕπνος

λυσιμελὴς ἐπόρουσε , λύων μελεδήματα θυμοῦ.

ἡ δ᾽ αὖτ᾽ ἄλλ᾽ ἐνόησε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη:

ὁππότε δή ῥ᾽ Ὀδυσῆα ἐέλπετο ὃν κατὰ θυμὸν

εὐνῆς ἧς ἀλόχου ταρπήμεναι ἠδὲ καὶ ὕπνου,

αὐτίκ᾽ ἀπ᾽ Ὠκεανοῦ χρυσόθρονον ἠριγένειαν

ὦρσεν , ἵν᾽ ἀνθρώποισι φόως φέροι : ὦρτο δ᾽ Ὀδυσσεὺς

εὐνῆς ἐκ μαλακῆς , ἀλόχῳ δ᾽ ἐπὶ μῦθον ἔτελλεν:

“ὦ γύναι , ἤδη μὲν πολέων κεκορήμεθ᾽ ἀέθλων

ἀμφοτέρω , σὺ μὲν ἐνθάδ᾽ ἐμὸν πολυκηδέα νόστον

κλαίουσ᾽ . αὐτὰρ ἐμὲ Ζεὺς ἄλγεσι καὶ θεοὶ ἄλλοι

ἱέμενον πεδάασκον ἐμῆς ἀπὸ πατρίδος αἴης:

νῦν δ᾽ ἐπεὶ ἀμφοτέρω πολυήρατον ἱκόμεθ᾽ εὐνήν,

κτήματα μὲν τά μοι ἔστι , κομιζέμεν ἐν μεγάροισι,

μῆλα δ᾽ ἅ μοι μνηστῆρες ὑπερφίαλοι κατέκειραν,

πολλὰ μὲν αὐτὸς ἐγὼ ληΐσσομαι , ἄλλα δ᾽ Ἀχαιοὶ

δώσουσ᾽ , εἰς ὅ κε πάντας ἐνιπλήσωσιν ἐπαύλους.

ἀλλ᾽ ἦ τοι μὲν ἐγὼ πολυδένδρεον ἀγρὸν ἔπειμι,

ὀψόμενος πατέρ᾽ ἐσθλόν , ὅ μοι πυκινῶς ἀκάχηται:

σοὶ δέ , γύναι , τάδ᾽ ἐπιτέλλω , πινυτῇ περ ἐούσῃ:

αὐτίκα γὰρ φάτις εἶσιν ἅμ᾽ ἠελίῳ ἀνιόντι

ἀνδρῶν μνηστήρων , οὓς ἔκτανον ἐν μεγάροισιν:

εἰς ὑπερῷ᾽ ἀναβᾶσα σὺν ἀμφιπόλοισι γυναιξὶν

ἧσθαι , μηδέ τινα προτιόσσεο μηδ᾽ ἐρέεινε.”

ἦ ῥα καὶ ἀμφ᾽ ὤμοισιν ἐδύσετο τεύχεα καλά,

ὦρσε δὲ Τηλέμαχον καὶ βουκόλον ἠδὲ συβώτην,

πάντας δ᾽ ἔντε᾽ ἄνωγεν ἀρήϊα χερσὶν ἑλέσθαι.

οἱ δέ οἱ οὐκ ἀπίθησαν , ἐθωρήσσοντο δὲ χαλκῷ,

ὤϊξαν δὲ θύρας , ἐκ δ᾽ ἤϊον : ἦρχε δ᾽ Ὀδυσσεύς.

ἤδη μὲν φάος ἦεν ἐπὶ χθόνα , τοὺς δ᾽ ἄρ᾽ Ἀθήνη

νυκτὶ κατακρύψασα θοῶς ἐξῆγε πόληος.