In Verrem, Against Verres, Orationes Volume III. Cicero, Marcus Tullius, creator; Peterson, William, 1856-1921, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
hi sunt illi quibus in tabulis refert sese Q. Tadius
'dedisse iussu istius, Graecis pictoribus'. Eos iam bene cognitos et re probatos secum in
Siciliam duxit. quo posteaquam venerunt, mirandum in modum (canis venaticos
diceres) ita odorabantur omnia et pervestigabant ut, ubi quidque esset, aliqua ratione
invenirent. aliud minando[*]minitando δ
, aliud pollicendo, aliud per servos, aliud per liberos, per amicum aliud,
aliud per inimicum inveniebant; quicquid illis placuerat, perdendum erat. nihil
aliud optabant quorum poscebatur argentum nisi ut id[*]id Rπ
: om. S rell.
Hieroni et
Tlepolemo displiceret.
14
verum
mehercule hoc, iudices, dicam. memini Pamphilum Lilybitanum, amicum et hospitem
meum, nobilem hominem, mihi narrare, cum iste ab sese hydriam Boethi manu factam praeclaro
opere et grandi pondere per potestatem abstulisset, se sane tristem et conturbatum domum
revertisse, quod vas eius modi, quod sibi a[*]a (ante maioribus)
om. δ
patre et a maioribus
esset relictum, quo solitus esset uti ad festos dies, ad hospitum adventus, a se esset
ablatum. 'cum sederem,' inquit, 'domi tristis, accurrit Venerius; iubet me scyphos
sigillatos ad praetorem statim adferre. permotus sum,' inquit; 'binos habebam;
iubeo promi utrosque, ne quid plus mali nasceretur, et mecum ad praetoris domum ferri.
eo cum venio, praetor quiescebat; fratres illi Cibyratae inambulabant.
qui me ubi viderunt, "Vbi sunt, Pamphile," inquiunt, "scyphi?" ostendo
tristis; laudant. incipio queri me nihil habiturum quod alicuius esset preti si
etiam scyphi essent ablati. tum illi, ubi me conturbatum vident, "quid
vis nobis dare ut isti abs te ne auferantur?" ne multa[*]Ne multa Ciceronis non Pamphili esse verba credit Luterbacher, et scribendum esse
Ne multa; `sestertios' etc., HS mille me,' inquit, 'poposcerunt[*]poposcerant RS: om. pδ
; dixi me daturum. vocat interea praetor, poscit scyphos.'
tum illos coepisse praetori dicere putasse se, id quod audissent, alicuius preti
scyphos esse Pamphili; luteum negotium esse, non dignum quod in suo argento Verres haberet.
ait ille idem sibi videri. ita Pamphilus scyphos optimos aufert.
et mehercule ego antea, tametsi hoc nescio quid
nugatorium sciebam esse, ista intellegere, tamen mirari solebam istum in his ipsis rebus
aliquem sensum habere, quem scirem nulla in re quicquam simile hominis
habere.
15
tum primum intellexi ad eam rem
istos fratres Cibyratas fuisse, ut iste in furando manibus suis oculis illorum uteretur.
at ita studiosus est huius praeclarae existimationis, ut putetur in hisce rebus
intellegens esse, ut nuper—videte hominis amentiam: posteaquam est comperendinatus, cum iam
pro damnato mortuoque esset, ludis circensibus mane apud L. Sisennam, virum primarium, cum
essent triclinia strata argentumque expositum in aedibus, cum pro dignitate L. Sisennae domus
esset plena hominum honestissimorum, accessit ad argentum, contemplari unum quidque otiose et
considerare coepit[*]Fort. accesserit... coeperit.
mirari stultitiam alii, quod in ipso iudicio eius ipsius cupiditatis cuius
insimularetur suspicionem augeret, alii amentiam, cui comperendinato, cum tam multi testes
dixissent, quicquam illorum veniret in mentem. pueri autem Sisennae, credo, qui
audissent quae in istum testimonia essent dicta, oculos de isto nusquam deicere neque ab
argento digitum discedere. est boni iudicis
parvis ex[*]et om. RS
rebus coniecturam facere unius
cuiusque et cupiditatis et continentiae. qui reus, et reus lege comperendinatus, re
et opinione hominum paene damnatus, temperare non potuerit maximo conventu quin L. Sisennae
argentum tractaret et consideraret, hunc praetorem in provincia quisquam putabit a Siculorum
argento cupiditatem aut manus abstinere potuisse?
16
verum
ut[*]ut RS: uti p edd.
Lilybaeum,
unde digressa est oratio, revertamur[*]revertamur Sp (`libri duo manuscr.' Lamb.): revertantur R:
revertatur δ edd. (v, §59),
Diocles est, Pamphili gener, illius a quo hydria ablata est, Popilius cognomine. ab
hoc abaci vasa omnia, ut exposita fuerunt, abstulit. dicat se licet emisse; etenim
hic propter magnitudinem furti sunt, ut opinor, litterae factae. iussit Timarchidem
aestimare argentum, quo modo qui umquam tenuissime in donationem histrionum
aestimavit[*]aestimarit?. tametsi iam dudum ego erro[*]tametsi ego
dudum erro π
qui tam multa de tuis emptionibus verba
faciam, et quaeram utrum emeris necne et quo modo et quanti emeris, quod verbo transigere
possum. ede mihi scriptum quid argenti[*]argenti p
rell.: om. q
in provincia Sicilia pararis, unde quidque
aut quanti emeris[*]quod verbo... emeris pδ
: om. RS
.