In Verrem, Against Verres, Orationes Volume III. Cicero, Marcus Tullius, creator; Peterson, William, 1856-1921, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
hoc
teneo, hic haereo, iudices, hoc sum contentus uno, omitto ac neglego cetera; sua confessione
induatur ac iuguletur necesse est. qui esset ignorabas, speculatorem esse
suspicabare; non quaero qua suspicione, tua te accuso oratione: civem Romanum se[*]se om. πk
esse dicebat.
si tu apud Persas aut in extrema India deprensus[*]depnsus p: deprensus qrk: deprehensus vulg.
, Verres, ad supplicium ducerere, quid aliud clamitares nisi
te civem esse Romanum? et si tibi ignoto apud ignotos, apud barbaros, apud homines in extremis
atque ultimis gentibus positos, nobile et inlustre apud omnis nomen civitatis tuae profuisset,
ille, quisquis erat, quem tu in crucem rapiebas, qui tibi esset ignotus, cum civem se Romanum
esse diceret, apud te praetorem[*]praet. populi Romani Eberh. (v,
§§28, 136) si non effugium ne moram quidem mortis mentione atque usurpatione civitatis
adsequi potuit?
65
homines tenues, obscuro loco nati, navigant, adeunt ad ea loca quae numquam
antea[*]ante πk (iv, §§104, 132;
v, §§20, 167): antea adierant neque Gell. i. 7, 2 viderunt,
ubi neque noti esse iis quo venerunt, neque semper[*]semper om. πk
cum cognitoribus esse possunt. hac una
tamen fiducia civitatis non modo apud nostros magistratus, qui et legum et existimationis
periculo continentur, neque apud civis solum Romanos, qui et sermonis et iuris et multarum
rerum[*]rerum om. prk
societate iuncti sunt, fore se tutos
arbitrantur, sed, quocumque venerint, hanc sibi rem praesidio sperant futuram[*]futuram prk (futurum Gell. l. c.): esse futuram q
.
tolle hanc spem,
tolle hoc praesidium civibus Romanis, constitue nihil esse opis in hac voce, 'civis
Romanus sum,' posse impune praetorem aut alium quempiam[*]quempiam πk: quemlibet δ
vulg.
supplicium quod velit in eum constituere qui se civem
Romanum esse dicat, quod qui sit[*]qui sit Halm: quis δ: eum quis πk: eum qui sit Richt., Eberh.
ignoret: iam
omnis provincias, iam omnia regna, iam omnis liberas civitates, iam omnem orbem terrarum, qui
semper nostris hominibus maxime patuit, civibus Romanis ista[*]ista pk: hac qr
defensione praecluseris. quid? si
L. Raecium[*]Raecium Halm (§161 supra):
Recium, Pretium codd.
, equitem Romanum, qui tum erat[*]erat
om.
δ: in Sicilia erat q
in
Sicilia, nominabat, etiamne id magnum fuit, Panhormum litteras mittere? adservasses
hominem custodiis Mamertinorum tuorum, vinctum clausum habuisses, dum Panhormo Raecius
veniret; cognosceret hominem, aliquid de summo supplicio remitteres; si ignoraret, tum, si ita
tibi videretur, hoc iuris in omnis constitueres, ut, qui neque tibi notus esset neque
cognitorem locupletem daret, quamvis civis Romanus esset, in crucem tolleretur.
66
sed
quid ego plura de Gavio? quasi tu Gavio tum fueris infestus ac non nomini generi iuri civium
hostis. non illi, inquam, homini sed causae communi libertatis inimicus fuisti.
quid enim attinuit, cum Mamertini more[*]more Naugerius: nomine codd.
atque instituto suo crucem
fixissent post urbem in via Pompeia, te iubere in ea parte figere quae ad fretum spectaret, et
hoc addere,—quod negare nullo modo potes, quod omnibus audientibus dixisti palam,—te idcirco
illum locum deligere, ut ille, quoniam se civem Romanum esse diceret, ex cruce Italiam cernere
ac domum suam prospicere posset? itaque illa crux sola, iudices, post conditam
Messanam illo in loco fixa est. Italiae conspectus ad eam rem ab isto delectus est, ut ille in
dolore cruciatuque moriens perangusto fretu[*]fretu Gell. xiii. 21,
15: freto codd.
divisa servitutis ac libertatis iura
cognosceret, Italia autem alumnum suum servitutis extremo summoque supplicio
adfixum[*]adfixum Naugerius: defixum πk: fixum Nonius: ea fixum δ
videret.
facinus est vincire civem Romanum, scelus verberare, prope parricidium necare:
quid dicam in crucem tollere? verbo satis digno tam nefaria res appellari nullo
modo potest. non fuit his omnibus iste contentus; 'spectet,' inquit, 'patriam; in
conspectu legum libertatisque moriatur.' non tu hoc loco Gavium, non unum hominem
nescio quem, sed[*]sed Severianus, Rhett. Lat. Min. p. 367: c. r.
sed prk: civem Romanum sed edd.
communem libertatis et civitatis causam in illum cruciatum et crucem egisti. iam
vero videte hominis audaciam! nonne eum graviter tulisse arbitramini quod illam
civibus Romanis crucem non posset in foro, non in comitio, non in rostris defigere?
quod enim his locis in provincia sua celebritate simillimum, regione proximum
potuit, elegit[*]eligit πk
; monumentum sceleris audaciaeque suae voluit esse in conspectu
Italiae, vestibulo Siciliae, praetervectione omnium qui ultro citroque s navigarent.