Reading Center

agit hominibus gratias et eorum benivolentiam erga se diligentiamque conlaudat. ipse inflammatus scelere et furore in forum venit; ardebant oculi, toto ex ore crudelitas eminebat. exspectabant omnes^[*]homines Sψ (§152 supra) quo tandem progressurus aut quidnam acturus esset, cum repente hominem proripi atque in foro medio nudari ac deligari et virgas expediri iubet. clamabat ille miser se civem esse Romanum, municipem Consanum^[*]Cosanum RSp ; meruisse cum L. Raecio^[*]Raecio Halm: Recio R, Retio SD: Pretio pδ , splendidissimo equite Romano, qui Panhormi negotiaretur, ex quo haec Verres scire posset. tum iste, se comperisse^[*]comperisse ait δ eum speculandi causa in Siciliam a ducibus^[*]ab δ fugitivorum esse missum; cuius rei neque index neque vestigium aliquod neque suspicio cuiquam esset ulla; deinde iubet undique hominem vehementissime verberari.

caedebatur virgis in medio foro Messanae civis Romanus, iudices, cum interea nullus gemitus, nulla vox alia illius miseri inter dolorem crepitumque plagarum audiebatur nisi haec, 'civis Romanus sum^[*]Civis Rom. sum. Ab his verbis usque ad verba non ad eos §171 deficiunt codd. RSψ .' hac se^[*]se om. Gell. x. 3, 12 commemoratione civitatis! omnia verbera depulsurum cruciatumque a corpore deiecturum arbitrabatur; is non modo hoc non perfecit, ut^[*]at non Eberh. virgarum vim deprecaretur, sed cum imploraret saepius usurparetque nomen civitatis, crux,—crux, inquam,—infelici et aerumnoso, qui numquam istam^[*]pestem πk: potestatem δ: del. Sedlmayer (cf. in Cat. i, §2) pestem viderat^[*]providerat K. Busche , comparabatur.

nomen dulce libertatis! o ius eximium nostrae civitatis o lex Porcia legesque Semproniae! o graviter desiderata et aliquando reddita plebi Romanae tribunicia potestas! hucine tandem haec^[*]haec Gell.: om. πk omnia reciderunt ut civis Romanus in provincia populi Romani, in oppido foederatorum, ab eo qui beneficio populi Romani fascis et securis haberet deligatus in foro virgis caederetur? quid? cum ignes ardentesque^[*]ardentesque codd.: candentesque Iord., tamquam e q laminae ceterique cruciatus admovebantur, si te illius acerba imploratio et vox miserabilis non inhibebat^[*]inhibebat r al.: iniebat (b s. l.) p: leniebat Gell. , ne civium quidem Romanorum qui tum aderant fletu et gemitu^[*]fletu gemituque Gell. maximo commovebare? in crucem tu agere ausus es quemquam qui se civem Romanum esse diceret? nolui tam vehementer agere hoc prima actione, iudices, nolui; vidistis enim ut animi multitudinis in istum dolore et odio et communis periculi metu concitarentur. statui egomet mihi tum modum et orationi meae^[*]et orationi meae πk: orat. meae (om. et) δ edd.: del. Eberh., Nohl et C. Numitorio, equiti Romano, primo homini, testi meo; et Glabrionem^[*]M'. Glabr. Mueller id quod sapientissime fecit facere laetatus sum, ut repente consilium^[*]consilio et testem codd.: corr. Hotom. in medio testimonio dimitteret. etenim verebatur ne populus Romanus ab isto eas poenas vi repetisse videretur, quas veritus esset ne iste legibus ac vestro iudicio non esset persoluturus.

nunc quoniam iam^[*]iam p: om. qrk exploratum est omnibus quo loco causa tua sit et quid de te futurum sit, sic tecum agam. Gavium istum, quem repentinum speculatorem fuisse dicis, ostendam in lautumias Syracusis a te esse coniectum, neque id solum ex litteris ostendam Syracusanorum, ne possis dicere me, quia sit aliqui^[*]aliq p: aliqui qr: aliquis edd. in litteris Gavius, hoc fingere et eligere nomen, ut hunc illum esse possim dicere, sed ad arbitrium tuum testis dabo qui istum ipsum Syracusis abs te in lautumias coniectum esse dicant. producam etiam Consanos municipes illius ac necessarios, qui te nunc sero doceant, iudices non sero, illum P. Gavium quem tu^[*]tu om. qrk in crucem egisti civem Romanum et^[*]et pk: om. qr municipem Consanum, non speculatorem fugitivorum fuisse.

cum haec omnia quae polliceor cumulate tuis proximis^[*]cumulatius et prolixius K. Busche ^[*]tuis proximis p rell.: testibus productis Lamb., Nohl (i, §13) plana fecero, tum istuc ipsum tenebo quod abs te mihi datur; eo contentum esse me^[*]esse me π: me esse δ edd. dicam. quid enim nuper tu ipse, cum populi Romani clamore atque impetu perturbatus exsiluisti, quid, inquam, elocutus^[*]elocutus πk: locutus δ edd. es? illum, quod moram supplicio quaereret, ideo clamitasse se esse civem Romanum, sed speculatorem fuisse. iam mei testes veri sunt. quid enim dicit aliud C. Numitorius, quid M. et P. Cottii, nobilissimi homines ex agro Tauromenitano, quid Q. Lucceius, qui argentariam Regi maximam fecit, quid ceteri? adhuc enim testes ex eo genere a me sunt dati, non qui novisse Gavium, sed se vidisse dicerent, cum is, qui se civem Romanum esse clamaret, in crucem ageretur. hoc tu, Verres, idem dicis, hoc tu confiteris, illum clamitasse se civem esse Romanum^[*]Romanum esse q (Ziel. p. 198); apud te nomen civitatis ne tantum quidem valuisse ut dubitationem aliquam crucis^[*]crucis πk (e crudelissimi ortum, ut videtur; secl. aut om. edd. recc.): dilationem aliquam crucis Victoius , ut^[*]ut om. δ crudelissimi taeterrimique supplici aliquam parvam moram saltem posset^[*]possit π adferre.