In Verrem, Against Verres, Orationes Volume III. Cicero, Marcus Tullius, creator; Peterson, William, 1856-1921, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
XML: Passage Full Text
haec dum aguntur, interea Cleomenes iam ad Helori litus pervenerat; iam sese in terram e navi eiecerat quadrirememque fluctuantem in salo reliquerat. reliqui praefecti navium, cum in terram imperator exisset, cum ipsi neque repugnare neque mari effugere ullo modo possent, adpulsis ad Helorum navibus Cleomenem persecuti sunt. tum praedonum dux Heracleo, repente praeter spem non sua virtute sed istius avaritia nequitiaque victor, classem pulcherrimam populi Romani in litus expulsam et eiectam, cum primum invesperasceret[*]advesp. δ , inflammari incendique iussit.
O tempus miserum atque acerbum provinciae Siciliae! casum illum multis innocentibus calamitosum atque funestum! o istius nequitiam ac turpitudinem singularem! Vna atque eadem nox erat qua praetor amoris turpissimi flamma, classis populi Romani praedonum incendio conflagrabat. adfertur nocte intempesta gravis huiusce[*]huiusce cladis (om. gravis) Iul. Severianus mali nuntius Syracusas; curritur ad praetorium, quo istum ex illo praeclaro convivio reduxerant paulo ante mulieres cum cantu atque symphonia. Cleomenes, quamquam nox erat, tamen in publico esse non audet; includit se domi; neque aderat uxor, quae consolari hominem in malis posset.
huius autem praeclari imperatoris ita erat severa domi disciplina ut in re tanta et tam gravi nuntio nemo admitteretur, nemo esset qui auderet aut dormientem excitare aut interpellare vigilantem. iam vero re ab omnibus cognita concursabat urbe tota maxima multitudo. non enim, sicut erat antea semper[*]antea semper Halm, edd.: anper R1: nuper R2Sψ : antea δ. Habent pq sicut antea cons. erat (Cl. Rev. xviii. 212) consuetudo, praedonum adventum significabat ignis e specula sublatus aut tumulo, sed flamma ex ipso incendio navium et calamitatem acceptam et periculum reliquum nuntiabat.
36
cum praetor quaereretur et constaret neminem ei nuntiasse, fit ad domum eius cum clamore concursus atque impetus.
tum iste excitatus[*]excitatus exit pδ audit rem omnem ex Timarchide, sagum sumit,—lucebat iam fere,— procedit in medium vini somni stupri plenus. excipitur [*]excipit Vpδ ab omnibus eius modi clamore[*]clamorem VpR1δ (excipit... clamores k) ut ei Lampsaceni periculi similitudo versaretur ante oculos; hoc etiam maius hoc[*]maius hoc Vpδ : maius RSψ videbatur, quod in odio simili multitudo hominum haec erat maxima. tum istius acta commemorabatur[*]commemorabatur Hotoman: -antur codd. , tum flagitiosa illa convivia, tum appellabantur a multitudine mulieres nominatim, tum quaerebant ex isto palam tot dies continuos per quos numquam visus esset ubi fuisset, quid egisset, tum imperator ab isto praepositus Cleomenes flagitabatur, neque quicquam propius est factum quam ut illud Vticense exemplum de Hadriano transferretur Syracusas, ut duo sepulchra duorum praetorum improborum duabus in provinciis constituerentur. verum habita est a multitudine ratio temporis, habita tumultus[*]est tumultus pδ (Am. J. Ph. xxvi. 430), habita etiam dignitatis existimationisque communis, quod is est[*]esset RSψ conventus Syracusis civium Romanorum ut non modo illa provincia, verum etiam hac[*]etiam hac Vpδ : hac etiam RSD: etiam? re publica dignissimus existimetur.
confirmant ipsi se, cum hic etiam tum semisomnus stuperet[*]stuperet RS rell.: stupri plenus stuperet V (l. 14 supra), arma capiunt, totum forum atque Insulam, quae est urbis magna pars, complent.
Vnam illam noctem solam praedones ad Helorum[*]Pelorum codd. commorati, cum fumantis etiam nostras navis reliquissent, accedere incipiunt Syracusas[*]Syracusas RSψ : ad Syr. Vpδ ; qui[*]qui om. π videlicet saepe audissent nihil esse pulchrius quam Syracusarum moenia ac portus, statuerant se, si ea Verre praetore non vidissent, numquam esse visuros.