Reading Center

ab eodem imperatore classem magnam et ornatam quae ducibus Sertorianis ad Italiam studio atque odio^[*]atque odio H: om. cett. inflammata^[*]inflammato δ raperetur superatam esse atque depressam; magnas hostium praeterea copias multis proeliis esse deletas patefactumque nostris legionibus esse Pontum qui antea^[*]antea Et: ante cett. populo Romano ex omni aditu clausus fuisset; Sinopen atque Amisum, quibus in oppidis erant domicilia regis omnibus rebus ornata ac referta^[*]ornata ac (atque b) referta Hb: ornatas ac (atque σψ) refertas cett. , ceterasque urbis Ponti et Cappadociae permultas uno aditu adventuque esse captas^[*]captas Hπψ2 : clausas cett. ; regem spoliatum regno patrio atque avito ad alios se reges atque ad alias gentis supplicem contulisse; atque haec omnia salvis populi Romani sociis atque integris vectigalibus esse gesta. satis opinor hoc esse^[*]haec esse E ita] ita reputo b2ψ laudis atque ita, Quirites, ut hoc vos intellegatis^[*]ut... intellegatisfort. ex §20 repetitum , a nullo istorum qui huic obtrectant legi atque causae L.(Lucium) Lucullum similiter ex hoc loco esse laudatum.

requiretur fortasse nunc quem ad modum, cum haec ita sint, reliquum possit magnum esse^[*]magnum esse HE: esse magnum cett. bellum. cognoscite, Quirites; non enim hoc sine causa quaeri videtur. primum ex suo regno sic^[*]sic om. E Mithridates profugit ut ex eodem Ponto Medea illa quondam fugisse^[*]fugisse H: profugisse cett. dicitur, quam praedicant in fuga fratris sui membra in eis locis qua se parens persequeretur dissipavisse, ut eorum conlectio dispersa maerorque^[*]dispersa maerorque om. H in lac. patrius celeritatem consequendi^[*]consequendi H: persequendi cett. retardaret. sic Mithridates fugiens maximam vim auri atque argenti pulcherrimarumque rerum omnium quas et a^[*]et a a Hψ maioribus acceperat et ipse bello superiore ex tota Asia direptas in suum regnum congesserat in Ponto omnem reliquit. haec dum nostri conligunt omnia diligentius, rex ipse e manibus effugit. ita illum^[*]illum δπ: illum Aetam (a tam E: meta t) HEt in persequendi studio maeror, hos laetitia tardavit^[*]tardavit E: retardavit cett. (cf. Zielinski p. 199).

hunc in illo timore et fuga Tigranes, rex Armenius, excepit diffidentemque rebus suis confirmavit et adflictum erexit perditumque recreavit. cuius in regnum postea quam L.(Lucius) Lucullus^[*]L. om. HE cum exercitu venit, plures etiam gentes contra imperatorem nostrum concitatae sunt. erat enim metus iniectus eis nationibus quas numquam populus Romanus neque lacessendas bello neque temptandas putavit; erat etiam alia gravis atque vehemens opinio quae per^[*]per om. Eπ animos gentium barbararum pervaserat, fani locupletissimi et religiosissimi diripiendi causa in eas oras nostrum esse exercitum^[*]esse exercitum HE: exercitum esse cett. adductum. ita nationes multae atque magnae novo quodam terrore ac metu concitabantur. noster autem exercitus, tametsi^[*]tametsi HE: etsi cett. urbem ex Tigrani^[*]Tigrani H: Tigranis cett. (cf. §20) regno ceperat et proeliis usus erat secundis, tamen nimia longinquitate locorum ac desiderio suorum commovebatur.

hic iam plura non dicam; fuit enim illud extremum ut ex eis^[*]eis illis H locis a militibus nostris reditus magis maturus quam progressio^[*]progressio H: processio cett. (voc. monacho quam Tullio notius) longior quaereretur. Mithridates autem se et suam manum^[*]se et suam iam manum H: et suam manum iam cett. iam confirmarat eorum opera qui ad eum ex ipsius regno concesserant^[*]eorum opera qui (qui) ad eum ex (ex sup. lin.) ipsius regno concesserant H: et eorum qui se ex ipsius (eius δ) regno collegerant cett., del. Benecke (cf. Appian. Mithrid. 87 ποντικοῖς ἀνδράσι γυμνάζειν παρεδίδου) et magnis adventiciis auxiliis multorum regum et nationum iuvabatur. iam ^[*]iam nam π hoc fere sic fieri solere^[*]solere fieri H accepimus ut regum adflictae fortunae facile multorum opes adliciant ad misericordiam, maximeque eorum qui aut reges^[*]regnis H sunt aut vivunt in regno, ut^[*]ut quod Naugerius (2) eis nomen regale magnum et sanctum esse videatur.

itaque tantum victus efficere potuit quantum incolumis numquam est ausus optare. nam cum se in regnum suum recepisset, non fuit eo contentus quod ei praeter spem acciderat, ut illam postea quam pulsus erat terram umquam attingeret, sed in exercitum nostrum clarum atque victorem impetum fecit. sinite hoc loco, Quirites, sicut poetae solent qui res Romanas scribunt, praeterire me nostram calamitatem, quae tanta fuit ut eam ad auris imperatoris^[*]imperatoris Madvig: Luculli (L. Luculli tπ ) imperatoris HEtπ : L. Luculli δ non ex proelio nuntius sed ex sermone rumor adferret. hic in illo ipso malo gravissimaque belli offensione L^[*]L. om. HE .