Pro Sulla, Orationes Volume VI, Cicero, Marcus Tullius, creator; Clark, Albert Curtis, 1859-1937, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
XML: Passage Full Text
nolite, iudices, arbitrari hominum illum impetum et conatum fuisse—neque enim ulla gens tam barbara aut tam immanis umquam fuit in qua non modo tot, sed unus tam crudelis hostis patriae sit inventus—, beluae quaedam illae ex portentis immanes ac ferae forma[*]formas π hominum indutae exstiterunt. perspicite etiam atque etiam, iudices,—nihil enim est quod in hac causa dici possit[*]possit πbχς: posset cett. vehementius— penitus introspicite Catilinae, Autroni, Cethegi, Lentuli ceterorumque mentis; quas vos in his libidines, quae flagitia, quas turpitudines, quantas audacias, quam incredibilis furores, quas notas facinorum, quae indicia parricidiorum, quantos acervos scelerum[*]facinorum ... scelerum T: scelerum ... facinorum cett. reperietis! ex magnis et diuturnis et iam desperatis rei publicae morbis ista repente vis erupit, ut ea confecta et eiecta convalescere aliquando et sanari civitas posset[*]posset k, Ernesti: possit cett. ; neque enim est quisquam qui arbitretur illis inclusis in re publica pestibus diutius haec[*]haec hoc imperium c2 stare potuisse. itaque eos non ad perficiendum scelus, sed ad luendas rei publicae poenas Furiae quaedam incitaverunt.
28
in hunc igitur gregem vos nunc P. Sullam, iudices, ex his[*]iis ς, ed. V qui cum hoc vivunt atque[*]atque aut T: at π vixerunt honestissimorum hominum[*]hominum amicorum T gregibus reicietis, ex hoc amicorum[*]amicorum Klotz: hominum codd. numero, ex hac familiarium[*]familiarium Tπb2χ : familiari cett. dignitate in impiorum partem atque in parricidarum sedem[*]sedem Tπ : cedem cett. et[*]et atque T: ac ab numerum transferetis? Vbi erit igitur illud firmissimum[*]firmissimum T: fortissimum cett. praesidium pudoris, quo in loco nobis vita ante acta proderit, quod ad tempus existimationis partae fructus reservabitur, si in[*]in non T: nos in Richter extremo discrimine ac dimicatione fortunae deseret[*]deseret k: deserit (-uit b1c2) cett. , si non aderit, si nihil adiuvabit?
quaestiones nobis servorum accusator et tormenta[*]accus. et tormenta T: ac tormenta accus. cett. minitatur. in quibus quamquam nihil periculi suspicamur, tamen illa tormenta gubernat dolor, moderatur natura cuiusque cum animi tum corporis, regit quaesitor[*]quaesitor T: quaestor cett. , flectit libido, corrumpit spes, infirmat metus, ut in tot rerum angustiis nihil veritati loci relinquatur. vita P. Sullae torqueatur[*]torqueatur Tπ : Torquate cett. , ex ea quaeratur num quae occultetur libido, num quod lateat facinus, num quae crudelitas, num quae audacia. nihil erroris erit in causa nec obscuritatis, iudices, si a vobis vitae perpetuae vox, ea quae verissima et gravissima[*]verissima et gravissima T: gravissima et verissima πa: gravissima cett. debet esse, audietur.
nullum in hac causa testem timemus, nihil quemquam scire, nihil vidisse, nihil audisse arbitramur. sed tamen, si nihil vos P. Sullae fortuna movet, iudices, vestra moveat. vestra enim, qui cum summa elegantia atque integritate vixistis, hoc maxime interest, non ex libidine aut simultate aut levitate testium causas honestorum hominum ponderari, sed in magnis disquisitionibus[*]disceptationibus Madvig repentinisque periculis vitam unius cuiusque esse testem. quam vos, iudices, nolite armis suis spoliatam atque nudatam obicere invidiae, dedere suspicioni; munite communem arcem bonorum, obstruite perfugia improborum; valeat ad poenam et ad salutem vita[*]vita π: om. cett. plurimum, quam solam videtis per se[*]per se Mommsen: ipse T: ipsam cett. ex sua T: ex vi sua (ex nat. sua et in π) cett., cf. § 71, Caec. 88. 104 natura Tπ : naturaque cett. ex sua natura facillime perspici, subito flecti fingique non posse.
29
quid vero? haec auctoritas—saepe[*]saepe Spengel: semper codd. enim est de ea dicendum, quamquam a me timide modiceque[*]modiceque Tπk: et modice b: modice cett. dicetur—quid? inquam[*]inquam om. bc1 , haec auctoritas nostra, qui a ceteris coniurationis causis abstinuimus, P. Sullam defendimus, nihil hunc tandem iuvabit? grave est hoc dictu[*]grave est hoc dictum (corr. Madvig) fortasse iudices E: om. cett. fortasse, iudices, grave, si appetimus aliquid; si, cum ceteri de nobis silent, non etiam nosmet ipsi tacemus, grave; sed, si laedimur, si accusamur, si in invidiam vocamur, profecto conceditis[*]concedetis ς , iudices, ut nobis libertatem retinere liceat, si minus liceat dignitatem.