Reading Center

accusati sunt uno nomine omnes ^[*]omnes supplevi (hoc loco, ante uno Lambinus) consulares, ut iam videatur honoris amplissimi nomen plus invidiae quam dignitatis adferre. 'adfuerunt,' inquit, 'Catilinae illumque laudarunt.' nulla tum^[*]tum tamen abc patebat, nulla erat cognita coniuratio; defendebant amicum, aderant supplici, vitae eius turpitudinem in summis eius periculis non insequebantur. quin etiam parens tuus, Torquate, consul reo de pecuniis repetundis^[*]repetundishic incipit E Catilinae fuit advocatus, improbo homini, at supplici, fortasse audaci, at aliquando amico. cui cum adfuit post delatam ad eum primam illam coniurationem, indicavit^[*]iudicavit Tς se audisse aliquid, non credidisse. 'at idem non adfuit alio in iudicio, cum adessent ceteri.' si ^[*]si ςbk: sed cett. postea cognorat ipse aliquid quod in consulatu ignorasset, ignoscendum est eis^[*]iis edd. VR: his codd. qui postea nihil audierunt; sin illa res prima valuit, num^[*]num TE: non cett. inveterata quam recens debuit esse gravior? sed si tuus parens etiam in ipsa^[*]ipsa TE: illa cett. suspicione periculi sui tamen humanitate adductus advocationem hominis improbissimi sella curuli atque ornamentis et suis et consulatus honestavit, quid est quam ob rem consulares qui Catilinae adfuerunt reprendantur^[*]reprehendantur codd. ?

'at idem eis^[*]iis edd. VR: is aςg: his cett. qui ante hunc causam de coniuratione dixerunt non adfuerunt.' tanto scelere astrictis hominibus statuerunt nihil a se adiumenti, nihil opis, nihil auxili ferri^[*]ferre TE oportere. atque ut de eorum constantia atque animo in rem publicam dicam quorum tacita gravitas et fides de uno quoque loquitur neque cuiusquam ornamenta orationis desiderat, potest quisquam dicere^[*]dicere quisquam Ek umquam meliores, fortiores, constantiores consularis fuisse quam his^[*]his iis ed. R temporibus et periculis quibus paene oppressa est res publica? quis non de communi salute optime^[*]optime Spengel: apertissime (aptissime c1) codd. , quis non fortissime, quis non constantissime sensit? neque ego praecipue de consularibus disputo^[*]dico seu disputo b2χψc ; nam haec et hominum ornatissimorum, qui praetores fuerunt, et universi senatus communis est laus, ut constet post hominum memoriam numquam in illo ordine plus virtutis, plus amoris in rem publicam, plus gravitatis fuisse; sed quia sunt descripti consulares, de his tantum mihi dicendum putavi quod satis esset ad testandam^[*]ad testandam (-dum T) TE, Lambinus: attestantem (-tationem k) cett. omnium memoriam^[*]omnium memoriam TE: memoriam omnium cett. , neminem esse ex illo honoris gradu qui non omni studio, virtute, auctoritate incubuerit ad rem publicam conservandam.

sed quid ego?^[*]quid ego? a, Reid: quid? Ego cett. qui Catilinam non laudavi, qui reo Catilinae consul non adfui, qui testimonium de coniuratione dixi in alios, adeone vobis alienus a sanitate, adeo oblitus constantiae meae, adeo immemor rerum a me gestarum esse videor ut, cum consul bellum gesserim cum coniuratis, nunc eorum ducem servare cupiam et animum^[*]et animum Sylvius: et (om. ς1) in animum codd. inducam, cuius nuper ferrum rettuderim^[*]rettud. Halm: retud. codd. flammamque restinxerim, eiusdem nunc causam vitamque defendere? si me dius fidius, iudices, non me ipsa res publica meis laboribus et periculis conservata ad gravitatem animi et constantiam sua dignitate revocaret, tamen hoc natura est insitum ut, quem timueris, quicum de vita fortunisque contenderis, cuius ex insidiis evaseris, hunc semper oderis. sed cum agatur honos meus amplissimus, gloria rerum gestarum singularis, cum, quotiens quisque^[*]quisque Tπς1b1: quisquam cett. est in^[*]in del. Lambinus hoc scelere convictus, totiens renovetur memoria per me inventae salutis, ego sim tam demens, ego committam ut ea quae pro salute omnium gessi, casu magis et felicitate a me quam virtute et consilio gesta esse videantur?

'quid ergo? hoc tibi sumis,' dicet fortasse quispiam, 'ut, quia tu defendis^[*]defendis TEπb2c: defenderis cett. , innocens iudicetur?' ego vero, iudices, non modo mihi nihil adsumo in quo quispiam repugnet sed etiam, si quid ab omnibus conceditur, id reddo ac remitto. non in ea re publica versor, non eis temporibus caput meum^[*]meum caput E obtuli pro patria^[*]patriae codd.: corr. ed. Crat. periculis omnibus, non aut ita sunt exstincti quos vici aut ita grati quos servavi, ut ego^[*]ego eo Taς1bχ mihi plus appetere coner quam quantum^[*]quam quantum quamquam tum TEa omnes inimici invidique patiantur.

grave esse videtur eum^[*]esse videtur eum TEk: esse eum (eum esse πg) videtur cett.: fort. esse delendum qui investigarit coniurationem, qui patefecerit, qui oppresserit, cui senatus singularibus verbis gratias egerit, cui uni togato supplicationem decreverit, dicere in iudicio: 'non defenderem, si coniurasset.' non dico id quod grave est, dico illud quod in his causis coniurationis non auctoritati adsumam, sed pudori meo: 'ego ille coniurationis investigator atque ultor certe non defenderem Sullam, si coniurasse arbitrarer.' ego, iudices, de tantis omnium periculis cum quaererem omnia, multa audirem, crederem non omnia^[*]crederem non omnia E: non crederem omnia cett. , caverem omnia^[*]multa ... caverem omnia om. T , dico hoc quod initio^[*]in initio T dixi, nullius indicio^[*]iudicio E , nullius nuntio^[*]nullius nuntio E: om. cett. , nullius suspicione, nullius litteris^[*]nullis litteris ςbgp de P. Sulla^[*]de P. de re p. abgpχς : de reatu P. ς mg. ^[*]Sulla TEπ : Sullae cett. rem ullam ad me esse delatam.