Pro Caelio, M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1908. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
XML: Passage Full Text
sed quoniam emersisse iam e vadis[*]e vadis ς, ed. R: evades P1: evadens P2π: e vado b2ψ2 et scopulos praetervecta videtur esse[*]esse ς B: om. P πδ oratio mea, perfacilis mihi reliquus cursus ostenditur. duo sunt enim crimina una in muliere summorum facinorum, auri quod sumptum a Clodia dicitur, et veneni quod eiusdem Clodiae necandae causa parasse Caelium criminantur. aurum sumpsit, ut dicitis, quod L.[*]L. P2πδ: om. ς P1 Luccei servis daret, per quos Alexandrinus Dio qui tum apud Lucceium habitabat necaretur. Magnum crimen vel in legatis insidiandis[*]insidiandis ς B: insidiantes (-is gh) P πδ vel in servis ad hospitem domini necandum sollicitandis, plenum sceleris consilium, plenum audaciae!
quo quidem in crimine primum illud requiro[*]requiro ς: requiram P πδ , dixeritne Clodiae quam ob[*]ob σδ: ad P2π sumeret ς: tum sumeret δ: tum iret P2π rem aurum sumeret, an non dixerit. si non[*]quam ob ... si non om. P1 in 1 1/2 vers. lac. dixit, cur dedit? si dixit, eodem se conscientiae scelere devinxit. tune aurum ex armario tuo promere ausa es, tune venerem illam tuam spoliare ornamentis, spoliatricem ceterorum[*]ceterorum σψ1, Gulielmius, Madvig: ceterum cett. , cum scires quantum ad facinus aurum hoc quaereretur, ad necem legati, ad Luccei[*]L. Luccei bg2: L. Lucullum P πψ , sanctissimi hominis atque integerrimi, labem sceleris sempiternam[*]sempiternam Pantagathus: sempiterni P πδ ? huic facinori tanto tua mens liberalis conscia, tua domus popularis ministra, tua denique hospitalis illa Venus adiutrix esse non debuit.
vidit hoc Balbus; celatam esse Clodiam dixit, atque ita Caelium ad illam attulisse, se ad ornatum ludorum aurum quaerere. si tam familiaris erat[*]erat fuit ς Clodiae quam tu esse vis cum de libidine eius tam multa dicis, dixit profecto quo vellet aurum; si tam familiaris non erat, non dedit. ita si verum tibi Caelius dixit, o immoderata mulier, sciens tu aurum ad facinus dedisti; si non est ausus[*]ausus ς h ψ: rursus cett. dicere, non dedisti.
22
quid ego nunc argumentis huic crimini, quae sunt innumerabilia, resistam? possum dicere mores Caeli longissime a tanti sceleris atrocitate esse disiunctos; minime esse credendum homini tam ingenioso tamque prudenti non venisse in mentem rem tanti sceleris ignotis alienisque servis non esse credendam[*]credendam bg2: credendum (-u- in ras. P) P πψ . possum etiam alia[*]alia ς: illa P πψ et ceterorum patronorum et mea consuetudine ab accusatore perquirere, ubi sit congressus cum servis Luccei Caelius, qui ei fuerit[*]fuerit ei ς aditus; si per se, qua temeritate! si per alium, per quem? possum omnis latebras suspicionum peragrare dicendo; non causa, non locus, non facultas, non conscius, non perficiendi, non occultandi malefici spes, non ratio ulla, non vestigium maximi facinoris reperietur.
sed haec quae sunt oratoris propria, quae mihi non propter ingenium meum sed propter hanc exercitationem usumque dicendi fructum aliquem ferre potuissent, cum a me ipso elaborata[*]elaborata ς, Ant. Augustinus: laborata P πψ proferri viderentur, brevitatis causa relinquo omnia. habeo enim, iudices, quem vos socium vestrae religionis iurisque iurandi facile esse patiamini, Lucceium[*]L. om. ς , sanctissimum hominem et gravissimum testem, qui tantum facinus in famam atque in[*]in famam atque in (in om. δ) σδ: infamat atque P π fortunas suas neque non[*]non om. ς audisset inlatum a Caelio[*]M. ς P2g: om. P1eh neque neglexisset neque tulisset. an ille vir illa humanitate praeditus, illis studiis, illis artibus[*]illis artibus T ς, Lambinus: artibus P πδ atque doctrina illius ipsius periculum quem propter haec ipsa studia diligebat, neglegere potuisset et, quod facinus in[*]in T ς h: per g2: om. cett. alienum hominem intentum[*]intentum T: inlatum P πδ severe acciperet, id omisisset curare in hospitem[*]hospitem T: hospite P πδ ? quod per ignotos actum si comperisset[*]si comperisset T ς: cumpetisset Pg1e: comperisset g2δ: cum comperisset h doleret, id a suis servis[*]servis T ς: om. P πδ temptatum esse neglegeret? quod in agris locisve[*]locisque T publicis factum reprehenderet, id in urbe ac domi suae[*]domi suae T ς: suae domi P πδ coeptum esse leniter ferret? quod in alicuius agrestis periculo non praetermitteret[*]praetermitteret T ς b1e: prae||mitteret Pg1 (per- g2): postmitteret b2h ψ , id homo eruditus in[*]in T ς h δ: om. Peg insidiis doctissimi hominis dissimulandum putaret?
sed cur diutius vos, iudices, teneo? ipsius iurati religionem auctoritatemque percipite atque[*]percipite atque om. T omnia diligenter testimoni verba cognoscite. recita. " Luccei testimonium[*]L. Luccei test. T: test. Luccei P πδ ." quid exspectatis amplius? an aliquam[*]aliam Ernesti vocem putatis ipsam pro[*]Pro (-ro m. 2 in ras.) se P: posse pro se h se causam et veritatem posse[*]posse possem. mittere? haec est innocentiae defensio, haec ipsius causae oratio, haec una[*]una viva Pluygers vox veritatis. in crimine ipso nulla suspicio est, in re nihil est argumenti, in negotio quod actum esse dicitur nullum vestigium sermonis, loci, temporis; nemo testis, nemo conscius nominatur, totum crimen profertur ex inimica, ex infami, ex crudeli, ex facinerosa, ex libidinosa domo. domus autem illa quae temptata esse[*]esse T: om. P πδ scelere isto nefario dicitur plena est integritatis, dignitatis[*]dignitatis T ς: om. P πδ , offici, religionis; ex qua domo recitatur vobis iure iurando devincta auctoritas, ut res minime dubitanda in contentione ponatur, utrum temeraria, procax, irata mulier finxisse crimen, an gravis sapiens moderatusque vir religiose testimonium dixisse videatur.
23