Pro Caelio, M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1908. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
reliquum est igitur crimen de veneno; cuius ego nec[*]nec T ς: de (idem P2) P: neque πδ principium invenire neque evolvere[*]evolvere T σψ2: volvere cett. exitum possum. quae fuit enim causa quam ob rem isti mulieri venenum dare vellet[*]dare vellet T: vellet dare P πδ Caelius? ne aurum redderet? num petivit? ne crimen haereret? num quis obiecit? num quis denique fecisset mentionem, si hic nullius[*]nullius T: nemini P πδ nomen detulisset? quin etiam Herennium[*]L. ς, Lambinus: om. cett. dicere audistis verbo se molestum non futurum fuisse Caelio[*]futurum Caelio T qui in hoc verbo desinit: fut. Caelio fuisse Halm , nisi iterum eadem de re suo familiari absoluto nomen hic detulisset. credibile est igitur tantum facinus nullam ob[*]nullam ob ς: ob nullam P πδ causam esse commissum? et vos non videtis fingi sceleris maximi crimen ut alterius sceleris suscipiendi fuisse causa[*]causa ς, edd. VR, ante sceleris hab. ψ: om. cett. videatur?
cui denique commisit, quo adiutore usus est, quo socio, quo conscio, cui tantum facinus, cui se, cui salutem suam credidit? servisne mulieris? sic enim est obiectum[*]est obiectum ς: obiectum est ψ, ed. R: obiectum cett. . et erat tam demens is[*]is ς: hic P πδ cui vos ingenium certe tribuitis[*]tribuistis ς , etiam si cetera inimica oratione detrahitis, ut omnis suas fortunas alienis servis committeret? at quibus servis? — refert enim magno opere id ipsum — eisne[*]eisne Lambinus: eiusne ς: hisne P πδ quos intellegebat non communi condicione servitutis uti sed[*]uti sed ς b2ψ2: ut (sed b1) esset cett. licentius liberius familiariusque[*]familiarius-que ς: familiarius P πδ cum domina vivere[*]vivere dere ς ? quis enim hoc non videt, iudices, aut quis ignorat, in eius modi domo in qua mater familias meretricio more vivat, in qua nihil geratur quod foras proferendum sit, in qua inusitatae[*]inusitatae ς: illustria P π: lustra δ libidines, luxuries, omnia denique inaudita vitia ac flagitia versentur, hic servos non esse servos, quibus omnia committantur, per quos gerantur, qui versentur isdem in[*]in om. ς voluptatibus, quibus occulta credantur, ad quos aliquantum etiam ex cotidianis sumptibus ac luxurie redundet? id igitur Caelius non videbat?
si enim tam[*]tam σψ: iam Pbh: om. eg familiaris erat mulieris quam vos voltis, istos quoque servos familiaris dominae esse[*]dominae esse ς g: esse domina || esse P: esse dominae cett. sciebat. sin ei tanta consuetudo quanta a vobis inducitur non erat, quae cum servis eius[*]eius ς: om. P πδ potuit familiaritas esse tanta?
24
ipsius autem veneni quae ratio fingitur? ubi quaesitum est, quem ad modum paratum, quo pacto, cui, quo in loco traditum? habuisse aiunt domi vimque eius esse expertum in servo quodam ad eam rem[*]ad eam rem ς, Madvig: ad eadem rem P1: ad rem cett. ipsam parato; cuius perceleri interitu esse ab hoc comprobatum venenum.
pro di immortales! cur interdum in hominum sceleribus maximis aut conivetis aut praesentis fraudis poenas in diem reservatis? vidi enim, vidi et illum hausi dolorem vel acerbissimum in vita, cum Metellus abstraheretur e sinu[*]e sinu ed. R: sinu ς: e sinu e P πδ gremioque patriae, cumque ille vir qui se natum huic imperio putavit tertio die post quam in curia, quam in rostris, quam in re publica floruisset, integerrima aetate, optimo habitu, maximis viribus eriperetur indignissime bonis omnibus atque universae civitati. quo quidem tempore ille moriens, cum iam ceteris ex partibus oppressa mens esset, extremum sensum ad memoriam rei publicae reservabat, cum me intuens flentem significabat interruptis ac morientibus vocibus quanta inpenderet procella mihi[*]mihi ς B, Orelli: ibi Peg: urbi h δ , quanta tempestas civitati et cum parietem saepe feriens eum qui cum Catulo fuerat ei communis crebro Catulum, saepe me, saepissime rem publicam nominabat, ut non tam se mori[*]mori P: emori πδ quam spoliari suo praesidio cum patriam tum etiam me doleret.
quem quidem virum si nulla vis repentini sceleris sustulisset, quonam modo ille[*]ille om. ς furenti fratri suo[*]fratri suo patrueli add. P πδ: del. Orelli consularis restitisset qui consul[*]consul Manutius: consulem P πδ incipientem furere atque tonantem[*]tonantem scripsi (cf. Mur. 81): conantem P πδ sua se manu interfecturum audiente senatu dixerit? ex hac igitur domo progressa ista[*]ista illa ς mulier de veneni celeritate dicere audebit? nonne ipsam domum metuet ne quam vocem eiciat[*]eiciat Muretus: eieciat ς: eliciat (-eat P1) P πδ (cf. Tusc. ii. 56), non parietes conscios, non noctem illam[*]illam ς b ψ2: aliam cett. funestam ac luctuosam perhorrescet? sed revertor[*]revertor ς: revertar P πδ ad crimen; etenim[*]etenim ς, Gruter: sed (set P) enim P πδ haec facta illius clarissimi ac fortissimi viri mentio et vocem meam fletu debilitavit et mentem dolore impedivit.
25