De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
hoc modo ser-
monis plurimum Socrates usus est, propterea quod
nihil ipse afferre ad persuadendum volebat, sed ex
eo, quod sibi ille dederat, quicum disputabat, aliquid
conficere malebat, quod ille ex eo, quod iam con-
cessisset, necessario adprobare deberet.
Hoc in genere praecipiendum nobis videtur primum,
ut illud, quod inducimus per similitudinem, eiusmodi
sit, ut sit necesse concedere. nam ex quo postulabimus
nobis illud, quod dubium sit, concedi, dubium esse id
ipsum non oportebit. deinde illud, cuius confirmandi
causa fiet inductio, videndum est, ut simile iis rebus
sit, quas res quasi non dubias ante induxerimus, nam
aliquid ante concessum nobis esse nihil proderit, si
ei dissimile erit id, cuius causa illud concedi primum
voluerimus; deinde ne intellegat, quo spectent illae
primae inductiones et ad quem sint exitum perven-
turae. nam qui videt, si ei rei, quam primo rogetur,
recte assenserit, illam quoque rem, quae sibi displi-
ceat, esse necessario concedendam, plerumque aut non
respondendo aut male respondendo longius roga-
tionem procedere non sinit; quare ratione rogationis
inprudens ab eo, quod concessit, ad id, quod non vult
concedere, deducendus est. extremum autem aut ta-
ceatur oportet aut concedatur aut negetur. si negabitur,
aut ostendenda similitudo est earum rerum, quae ante
concessae sunt, aut alia utendum inductione. si con-
cedetur, concludenda est argumentatio. si tacebitur,
elicienda responsio est aut, quoniam taciturnitas imi-
tatur confessionem, pro eo, ac si concessum sit, con-
cludere oportebit argumentationem. ita fit hoc genus
argumentandi tripertitum: prima pars ex similitudine
constat una pluribusve; altera ex eo, quod concedi vo-
lumus, cuius causa similitudines adhibitae sunt; tertia
ex conclusione, quae aut confirmat concessionem aut
quid ex ea conficiatur ostendit.