De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
strabit. deinde ex superiore et ex inferiore scriptura
docendum id, quod quaeratur, fieri perspicuum. quare
si ipsa separatim ex se verba considerentur, omnia
aut pleraque ambigua visum iri; quae autem ex omni
considerata scriptura perspicua fiant, haec ambigua
non oportere existimare. deinde, qua in sententia
scriptor fuerit, ex ceteris eius scriptis et ex factis, dic-
tis, animo atque vita eius sumi oportebit et eam ipsam
scripturam, in qua inerit illud ambiguum, de quo quae-
retur, totam omnibus ex partibus pertemptare, si quid
aut ad id appositum sit, quod nos interpretemur, aut
ei, quod adversarius intellegat, adversetur. nam facile,
quid veri simile sit eum voluisse, qui scripsit, ex omni
scriptura et ex persona scriptoris atque iis rebus, quae
personis attributae sunt, considerabitur.
deinde erit
demonstrandum, si quid ex re ipsa dabitur facultatis,
id, quod adversarius intellegat, multo minus commode
fieri posse, quam id, quod nos accipimus, quod illius
rei neque administratio neque exitus ullus exstet; nos
quod dicamus, facile et commode transigi posse; ut
in hac lege—nihil enim prohibet fictam exempli loco
ponere, quo facilius res intellegatur—: meretrix
coronam auream ne habeto; si habuerit, publica
esto, contra eum, qui meretricem publicari dicat ex
lege oportere, possit dici neque administrationem esse
ullam publicae meretricis neque exitum legis in mere-
trice publicanda, at in auro publicando et admini-
strationem et exitum facilem esse et incommodi nihil
inesse.