De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
accedere; deinde ex utilitatis et honestatis partibus
ostendere, quam inutile aut quam turpe sit id, quod
adversarii dicant fieri oportuisse aut oportere, et id,
quod nos fecerimus aut postulemus, quam utile aut
quam honestum sit; deinde leges nobis caras esse
non propter litteras, quae tenues et obscurae notae
sint voluntatis, sed propter earum rerum, quibus de
scriptum est, utilitatem et eorum, qui scripserint, sa-
pientiam et diligentiam; postea, quid sit lex, descri-
bere, ut ea videatur in sententiis, non in verbis con-
sistere; et iudex is videatur legi optemperare, qui sen-
tentiam eius, non qui scripturam sequatur; deinde,
quam indignum sit eodem affici supplicio eum, qui
propter aliquod scelus et audaciam contra leges fecerit,
et eum, qui honesta aut necessaria de causa non ab
sententia, sed ab litteris legis recesserit; atque his
et huiusmodi rationibus et accipi causam et in hac
lege accipi et eam causam, quam ipse afferat, opor-
tere accipi demonstrabit. et quemadmodum ei dice-
bamus, qui ab scripto diceret, hoc fore utilissimum,
si quid de aequitate ea, quae cum adversario staret,
derogasset, sic huic, qui contra scriptum dicet, pluri-
mum proderit, ex ipsa scriptura aliquid ad suam cau-
sam convertere aut ambigue aliquid scriptum osten-
dere; deinde ex illo ambiguo eam partem, quae sibi
prosit, defendere aut verbi definitionem inducere et
illius verbi vim, quo urgeri videatur, ad suae causae
commodum traducere aut ex scripto non scriptum
aliquid inducere per ratiocinationem, de qua post di-