De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Rerum expetendarum tria genera sunt; par autem
numerus vitandarum ex contraria parte. nam est
quiddam, quod sua vi nos adliciat ad sese, non emo-
lumento captans aliquo, sed trahens sua dignitate,
quod genus virtus, scientia, veritas. est aliud autem
non propter suam vim et naturam, sed propter fruc-
tum atque utilitatem petendum; quod genus pecunia
est. est porro quiddam ex horum partibus iunctum,
quod et sua vi et dignitate nos inlectos ducit et prae
se quandam gerit utilitatem, quo magis expetatur,
ut amicitia, bona existimatio.
atque ex his horum
contraria facile tacentibus nobis intellegentur. sed
ut expeditius ratio tradatur, ea, quae posuimus, brevi
nominabuntur. nam, in primo genere quae sunt, ho-
nesta appellabuntur; quae autem in secundo, utilia.
haec autem tertia, quia partem honestatis continent
et quia maior est vis honestatis, iuncta esse omnino
et duplici genere intelleguntur, sed in meliorem partem
vocabuli conferantur et honesta nominentur. ex his
illud conficitur, ut petendarum rerum partes sint ho-
nestas et utilitas, vitandarum turpitudo et inutilitas.
his igitur duabus rebus res duae grandes sunt adtri-
butae, necessitudo et affectio; quarum altera ex vi,
altera ex re et personis consideratur. de utraque post
apertius perscribemus; nunc honestatis rationes pri-
mum explicemus.