De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Quod aut totum aut aliqua ex parte propter se pe-
titur, honestum nominabimus. quare, cum eius duae
partes sint, quarum altera simplex, altera iuncta sit,
simplicem prius consideremus. est igitur in eo genere
omnes res una vi atque uno nomine amplexa virtus.
nam virtus est animi habitus naturae modo atque
rationi consentaneus. quamobrem omnibus eius par-
tibus cognitis tota vis erit simplicis honestatis con-
siderata. habet igitur partes quattuor: prudentiam,
iustitiam, fortitudinem, temperantiam.
Prudentia est rerum bonarum et malarum neutra-
rumque scientia. partes eius: memoria, intellegentia,
providentia. memoria est, per quam animus repetit
illa, quae fuerunt; intellegentia, per quam ea perspi-
cit, quae sunt; providentia, per quam futurum aliquid
videtur ante quam factum est.
Iustitia est habitus animi communi utilitate con-
servata suam cuique tribuens dignitatem. eius initium
est ab natura profectum; deinde quaedam in con-
suetudinem ex utilitatis ratione venerunt; postea res
et ab natura profectas et ab consuetudine probatas
legum metus et religio sanxit.