De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
scentur, in contrarias partes diducuntur. certus autem
locus est accusatoris, per quem auget facti atrocitatem,
et alter, per quem negat malorum misereri oportere:
defensoris, per quem calumnia accusatorum cum in-
dignatione ostenditur et per quem cum conquestione
misericordia captatur. hi et ceteri loci omnes com-
munes ex iisdem praeceptis sumuntur, quibus ceterae
argumentationes; sed illae tenuius et subtilius et acu-
tius tractantur, hi autem gravius et ornatius et cum
verbis tum etiam sententiis excellentibus. in illis enim
finis est, ut id, quod dicitur, verum esse videatur, in
his, tametsi hoc quoque videri oportet, tamen finis est
amplitudo.
Nunc ad aliam constitutionem transeamus.
Cum est nominis controversia, quia vis vocabuli
definienda verbis est, constitutio definitiva dicitur.
eius generis exemplo nobis posita sit haec causa:
C. Flaminius, is qui consul rem male gessit bello
Punico secundo, cum tribunus plebis esset, invito
senatu et omnino contra voluntatem omnium opti-
matium per seditionem ad populum legem agrariam
ferebat. hunc pater suus concilium plebis habentem
de templo deduxit; arcessitur maiestatis. intentio est:
"maiestatem minuisti, quod tribunum plebis de templo
deduxisti." depulsio est: "non minui maiestatem."
quaestio est: maiestatemne minuerit? ratio: "in filium
enim quam habebam potestatem, ea sum usus." rationis
infirmatio: "at enim, qui patria potestate, hoc est pri-
vata quadam, tribuniciam potestatem, hoc est populi
potestatem, infirmat, minuit is maiestatem." iudicatio
est: minuatne is maiestatem, qui in tribuniciam po-
testatem patria potestate utatur? ad hanc iudicationem
argumentationes omnes afferre oportebit.