De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Ac ne qui forte arbitretur nos non intellegere aliam
quoque incidere constitutionem in hanc causam, eam
nos partem solam sumimus, in quam praecepta nobis
danda sunt. omnibus autem partibus hoc in libro
explicatis quivis omni in causa, si diligenter adtendet,
omnes videbit constitutiones et earum partes et contro-
versias, si quae forte in eas incident; nam de omnibus
praescribemus.
Primus ergo accusatoris locus est eius nominis,
cuius de vi quaeritur, brevis et aperta et ex opinione
hominum definitio, hoc modo: Maiestatem minuere est
de dignitate aut amplitudine aut potestate populi aut
eorum, quibus populus potestatem dedit, aliquid
derogare. hoc sic breviter expositum pluribus verbis
est et rationibus confirmandum et ita esse, ut descrip-
seris, ostendendum. postea ad id, quod definieris,
factum eius, qui accusabitur, adiungere oportebit et
ex eo, quod ostenderis esse, verbi causa maiestatem
minuere, docere adversarium maiestatem minuisse et
hunc totum locum communi loco confirmare, per quem
ipsius facti atrocitas aut indignitas aut omnino culpa
cum indignatione augeatur.
post erit infirmanda ad-
versariorum descriptio. ea autem infirmabitur, si falsa
demonstrabitur. hoc ex opinione hominum sumetur,
cum, quemadmodum et quibus in rebus homines in
consuetudine scribendi aut sermocinandi eo verbo uti
soleant, considerabitur. item infirmabitur, si turpis aut
inutilis esse ostenditur eius descriptionis adprobatio
et, quae incommoda consecutura sint eo concesso,
ostendetur—id autem ex honestatis et ex utilitatis
partibus sumetur, de quibus in deliberationis praecep-
tis exponemus—et si cum definitione nostra adver-
sariorum definitionem conferemus et nostram veram,
honestam, utilem esse demonstrabimus, illorum con-