De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
tra. quaeremus autem res aut maiore aut minore aut
pari in negotio similes, ex quibus affirmetur nostra
descriptio. iam si res plures erunt definiendae: ut, si
quaeratur, fur sit an sacrilegus, qui vasa ex privato
sacra subripuerit, erit utendum pluribus definitionibus;
deinde simili ratione causa tractanda. Locus autem
communis in eius malitiam, qui non modo rerum,
verum etiam verborum potestatem sibi arrogare cona-
tus et faciat, quod velit, et id, quod fecerit, quo velit
nomine appellet.
Deinde defensoris primus locus est item nominis
brevis et aperta et ex opinione hominum descriptio,
hoc modo: Maiestatem minuere est aliquid de re
publica, cum potestatem non habeas, administrare.
deinde huius confirmatio similibus et exemplis et ra-
tionibus; postea sui facti ab illa definitione separatio.
deinde locus communis, per quem facti utilitas aut
honestas adaugetur. deinde sequitur adversariorum
definitionis reprehensio, quae iisdem ex locis omnibus,
quos accusatori praescripsimus, conficitur; et cetera
post eadem praeter communem locum inducentur. Lo-
cus autem communis erit defensoris is, per quem indi-
gnabitur accusatorem sui periculi causa non res solum
convertere, verum etiam verba commutare conari. nam
illi quidem communes loci, aut qui calumniae accu-
satorum demonstrandae aut misericordiae captandae
aut facti indignandi aut a misericordia deterrendi
causa sumuntur, ex periculi magnitudine, non ex cau-
sae genere ducuntur. quare non in omnem causam,
sed in omne causae genus incidunt. eorum mentionem
in coniecturali constitutione fecimus, inductione autem,
cum causa postulabit, utemur.