De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Atque hoc non alienum est, quod ad multa pertineat,
ne aut nusquam aut usquequaque dicatur, hic ad-
monere. sunt causae, quae plures habent rationes in
simplici constitutione; quod fit, cum id, quod factum
est aut quod defenditur, pluribus de causis rectum
aut probabile videri potest, ut in hac ipsa causa. sub-
ponatur enim ab heredibus haec ratio: "unius enim pe-
cuniae plures dissimilibus de causis heredes esse non
possunt, nec umquam factum est, ut eiusdem pecuniae
alius testamento, alius lege heres esset",
infirmatio
autem haec erit: "non est una pecunia, propterea quod
altera pupilli iam erat adventicia, cuius heres non illo
in testamento quisquam scriptus erat, si quid pupillo
accidisset; et de altera patris etiamnunc mortui vo-
luntas plurimum valebat, quae iam mortuo pupillo
suis heredibus concedebat." iudicatio est: unane pe-
cunia fuerit; aut, si hac erunt usi infirmatione: posse
plures esse unius heredes pecuniae dissimilibus de cau-
sis et de eo ipso esse controversiam, iudicatio nascitur:
possintne eiusdem pecuniae plures dissimilibus gene-
ribus heredes esse? ergo una in constitutione intel-
lectum est, quomodo et rationes et rationum infirma-
tiones et propterea iudicationes plures fiant.