De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
gumentabitur: primum, cuius acciderit culpa, demon-
strabit; deinde, cum id aliena culpa accidisset, ostendet
se aut non potuisse aut non debuisse id facere, quod
accusator dicat oportuisse; quid potuerit, ex utilitatis
partibus, in quibus est necessitudinis vis implicata,
demonstrabit quid debuerit, ex honestate considera-
bitur. de utroque distinctius in deliberativo genere
dicetur. deinde omnia facta esse ab reo, quae in ipsius
fuerint potestate;
quod minus, quam convenerit, fac-
tum sit, culpa id alterius accidisse. deinde alterius
culpa exponenda demonstrandum est, quantum volun-
tatis et studii fuerit in ipso, et id signis confirman-
dum huiusmodi: ex cetera diligentia, ex ante factis
aut dictis; atque hoc ipsi utile fuisse facere, inutile
autem non facere, et cum cetera vita fuisse hoc magis
consentaneum, quam quod propter alterius culpam
non fecerit. si autem non in hominem certum, sed
in rem aliquam causa demovebitur, ut in hac eadem
re, si quaestor mortuus esset et idcirco legatis pe-
cunia data non esset, accusatione alterius et culpae
depulsione dempta ceteris similiter uti locis oportebit
et ex concessionis partibus, quae convenient, assumere;
de quibus nobis dicendum erit.