De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Loci autem communes idem utrisque fere, qui in
superioribus assumptivis, incident; hi tamen certissi-
me: accusatoris, facti indignatio; defensoris, cum in
alio culpa sit, aut in ipso non sit, supplicio se affici
non oportere.
Ipsius autem rei fit remotio, cum id, quod datur
crimini, negat neque ad se neque ad officium suum
reus pertinuisse; nec, si quid in eo sit delictum, sibi
adtribui oportere. id causae genus est huiusmodi: in
eo foedere, quod factum est quondam cum Samnitibus,
quidam adulescens nobilis porcum sustinuit iussu im-
peratoris. foedere autem ab senatu inprobato et im-
peratore Samnitibus dedito quidam in senatu eum
quoque dicit, qui porcum tenuerit, dedi oportere.
in-
tentio est: "dedi oportet." depulsio est: "non oportet."
quaestio est: oporteatne? ratio est: "non enim meum
fuit officium nec mea potestas, cum et id aetatis et
privatus essem et esset summa cum auctoritate et
potestate imperator, qui videret, ut satis honestum
foedus feriretur." infirmatio est: "at enim quoniam par-
ticeps tu factus es in turpissimo foedere summae re-
ligionis, dedi te convenit." iudicatio est: cum is, qui
potestatis nihil habuerit, iussu imperatoris in foedere
et in tanta religione interfuerit, dedendusne sit hosti-
bus necne? hoc genus causae cum superiore hoc
differt, quod in illo concedit se reus oportuisse facere
id, quod fieri dicat accusator oportuisse, sed alicui rei
aut homini causam attribuit, quae voluntati suae fuerit
inpedimento, sine concessionis partibus; nam earum
maior quaedam vis est, quod paulo post intellegetur.