De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
in hoc autem non accusare alterum nec culpam in
alium transferre debet, sed demonstrare eam rem nihil
ad se nec ad potestatem neque ad officium suum per-
tinuisse aut pertinere. atque in hoc genere hoc ac-
cidit novi, quod accusator quoque saepe ex remo-
tione criminationem conficit, ut si quis eum accuset,
qui, cum praetor esset, in expeditionem ad arma
populum vocarit, cum consules essent. nam ut in su-
periore exemplo reus ab suo officio et a potestate
factum demovebat, sic in hoc ab eius officio ac po-
testate, qui accusatur, ipse accusator factum remo-
vendo hac ipsa ratione confirmat accusationem. in hac
ab utroque ex omnibus partibus honestatis et ex om-
nibus utilitatis partibus, exemplis, signis, ratiocinando,
quid cuiusque officii, iuris, potestatis sit, quaeri opor-
tebit et fueritne ei, quo de agetur, id iuris, officii,
potestatis attributum necne.
Locos autem communes ex ipsa re, si quid indigna-
tionis aut conquestionis habebit, sumi oportebit.
Concessio est, per quam non factum ipsum pro-
batur ab reo, sed ut ignoscatur, id petitur. cuius partes
sunt duae: purgatio et deprecatio. Purgatio est, per
quam eius, qui accusatur, non factum ipsum, sed vo-
luntas defenditur. ea habet partes tres: inprudentiam,
casum, necessitudinem.