De Divinatione, De divinatione libri duo; libri de fato quae manserunt. Cicero, Marcus Tullius, creator; Mueller, C. F. W. (Carl Friedrich Wilhelm), 1830-1903, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Cur fiat quidque, quaeris. Recte
omnino; sed non nunc id agitur; fiat necne fiat, id
p.178
quaeritur. Ut, si magnetem lapidem esse dicam, qui
ferrum ad se adliciat et attrahat, rationem, cur id
fiat, adferre nequeam, fieri omnino neges. Quod idem
facis in divinatione, quam et cernimus ipsi et audimus et legimus et a patribus accepimus. Neque ante
philosophiam patefactam, quae nuper inventa est, hac
de re communis vita dubitavit, et, posteaquam philosophia processit, nemo aliter philosophus sensit, in
quo modo esset auctoritas.
Dixi de Pythagora, de
Democrito, de Socrate, excepi de antiquis praeter Xenophanem neminem, adiunxi veterem Academiam, Peripateticos, Stoicos; unus dissentit Epicurus. Quid vero
hoc turpius, quam quod idem nullam censet gratuitam esse virtutem?
40
Quis est autem, quem non moveat clarissumis monumentis testata consignataque antiquitas? Calchantem augurem scribit Homerus longe optumum, eumque ducem classium fuisse ad Ilium, auspiciorum credo
scientia, non locorum.
Amphilochus et Mopsus Argivorum reges fuerunt, sed iidem augures, iique urbis
in ora marituma Ciliciae Graecas condiderunt; atque
etiam ante hos Amphiaraus et Tiresias non humiles
et obscuri neque eorum similes, ut apud Ennium est,
sed clari et praestantes viri, qui avibus et signis admoniti futura dicebant; quorum de altero etiam apud inferos Homerus ait "solum sapere, ceteros umbrarum vagari modo" ; Amphiaraum autem sic honoravit fama Graeciae, deus ut haberetur, atque ut ab eius solo, in quo est humatus, oracla peterentur.Quí sui quaestus caúsa fictas súscitant senténtias,
Quid?
Asiae rex Priamus nonne et Helenum filium et Cassandram filiam divinantes habebat, alterum auguriis,
alteram mentis incitatione et permotione divina? Quo
in genere Marcios quosdam fratres, nobili loco natos,
apud maiores nostros fuisse scriptum videmus. Quid?
Polyidum Corinthium nonne Homerus et aliis multa et
p.179
filio ad Troiam proficiscenti mortem praedixisse commemorat? Omnino apud veteres, qui rerum potiebantur, iidem auguria tenebant; ut enim sapere, sic divinare regale ducebant. Testis est nostra civitas, in
qua et reges augures et postea privati eodem sacerdotio praediti rem publicam religionum auctoritate
rexerunt.
41
Eaque divinationum ratio ne in barbaris
quidem gentibus neglecta est, siquidem et in Gallia
Druidae sunt, e quibus ipse Divitiacum Haeduum, hospitem tuum laudatoremque, cognovi, qui et naturae
rationem, quam φυσιολογίαν Graeci appellant, notam
esse sibi profitebatur et partim auguriis, partim coniectura, quae essent futura, dicebat, et in Persis augurantur et divinant magi, qui congregantur in fano
commentandi causa atque inter se conloquendi, quod
etiam idem vos quondam facere Nonis solebatis;