De Divinatione, De divinatione libri duo; libri de fato quae manserunt. Cicero, Marcus Tullius, creator; Mueller, C. F. W. (Carl Friedrich Wilhelm), 1830-1903, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
An
tu censes ullam anum tam deliram futuram fuisse,
ut somniis crederet, nisi ista casu non numquam forte
temere concurrerent? Alexandro draco loqui visus est.
Potest omnino hoc esse falsum, potest verum; sed
utrum est, non est mirabile; non enim audivit ille
draconem loquentem, sed est visus audire, et quidem,
quo maius sit, cum radicem ore teneret, locutus est.
Sed nihil est magnum somnianti. Quaero autem, cur
Alexandro tam inlustre somnium, tam certum, nec
huic eidem alias, nec multa ceteris; mihi quidem praeter hoc Marianum nihil sane, quod meminerim. Frustra
igitur consumptae tot noctes tam longa in aetate.
Nunc quidem propter intermissionem forensis operae
et lucubrationes detraxi et meridiationes addidi, quibus uti antea non solebam, nec tam multum dormiens
ullo somnio sum admonitus, tantis praesertim de rebus, nec mihi magis umquam videor, quam cum aut
in foro magistratus aut in curia senatum video, somniare.
69
Etenim (ex divisione hoc secundum est) quae est
continuatio coniunctioque naturae, quam, ut dixi, vocant συμπάθειαν, eius modi, ut thensaurus ex ovo intellegi debeat? Nam medici ex quibusdam rebus et advenientis et crescentis morbos intellegunt, non nullas
etiam valetudinis significationes, ut hoc ipsum, pleni
enectine simus, ex quodam genere somniorum intellegi
posse dicunt. Thensaurus vero et hereditas et honos et
victoria et multa generis eiusdem qua cum somniis
naturali cognatione iunguntur?
Dicitur quidam, cum
in somnis complexu Venerio iungeretur, calculos eiecisse.
p.247
Video sympathian; visum est enim tale obiectum dormienti, ut id, quod evenit, naturae vis, non
opinio erroris effecerit. Quae igitur natura obtulit
illam speciem Simonidi, a qua vetaretur navigare?
aut quid naturae copulatum habuit Alcibiadis quod
scribitur somnium? qui paulo ante interitum visus est
in somnis amicae esse amictus amiculo. Is cum esset
proiectus inhumatus ab omnibusque desertus iaceret,
amica corpus eius texit suo pallio. Ergo hoc inerat
in rebus futuris et causas naturalis habebat, an, et
ut videretur et ut eveniret, casus effecit?
70
Quid? ipsorum interpretum coniecturae nonne magis ingenia declarant eorum quam vim consensumque
naturae? Cursor ad Olympia proficisci cogitans visus
est in somnis curru quadrigarum vehi. Mane ad coniectorem. At ille:
"Vinces"
, inquit;
"id enim celeritas significat et vis equorum."
Post idem ad
Antiphontem. Is autem:
"Vincare"
, inquit,
"necesse
est; an non intellegis quattuor ante te cucurrisse?"
Ecce alius cursor (atque horum somniorum
et talium plenus est Chrysippi liber, plenus Antipatri)
—sed ad cursorem redeo: Ad interpretem detulit aquilam se in somnis visum esse factum. At ille:
"Vicisti; ista enim avi volat nulla vehementius."
Huic eidem Antipho:
"Baro"
, inquit,
"victum
te esse non vides? ista enim avis insectans
alias avis et agitans semper ipsa postrema
est"
.
Parere quaedam matrona cupiens dubitans, essetne praegnans, visa est in quiete obsignatam habere
naturam. Rettulit. Negavit eam, quoniam obsignata
fuisset, concipere potuisse. At alter praegnantem
esse dixit; nam inane obsignari nihil solere. Quae est
ars coniectoris eludentis ingenio? an ea, quae dixi,
et innumerabilia, quae conlecta habent Stoici, quicquam significant nisi acumen hominum ex similitudine aliqua coniecturam modo huc, modo illuc ducentium? Medici signa quaedam habent ex venis et
p.248
spiritu aegroti multisque ex aliis futura praesentiunt;
gubernatores cum exsultantis lolligines viderunt aut
delphinos se in portum conicientes, tempestatem significari putant. Haec ratione explicari et ad naturam
revocari facile possunt, ea vero, quae paulo ante dixi,
nullo modo.
71