De Divinatione, De divinatione libri duo; libri de fato quae manserunt. Cicero, Marcus Tullius, creator; Mueller, C. F. W. (Carl Friedrich Wilhelm), 1830-1903, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Eodemque tempore in
eo loco, ubi Fortunae nunc est aedes, mel ex olea
fluxisse dicunt, haruspicesque dixisse summa nobilitate
illas sortis futuras, eorumque iussu ex illa olea arcam
esse factam, eoque conditas sortis, quae hodie Fortunae monitu tolluntur. Quid igitur in his potest esse
certi, quae Fortunae monitu pueri manu miscentur
atque ducuntur? quo modo autem istae positae in illo
loco? quis robur illud cecidit, dolavit, inscripsit?
Nihil est, inquiunt, quod deus efficere non possit. Utinam sapientis Stoicos effecisset, ne omnia cum superstitiosa sollicitudine et miseria crederent! Sed hoc
quidem genus divinationis vita iam communis explosit;
fani pulchritudo et vetustas Praenestinarum etiam nunc
retinet sortium nomen, atque id in volgus.
Quis enim
magistratus aut quis vir inlustrior utitur sortibus?
ceteris vero in locis sortes plane refrixerunt. Quod
Carneadem Clitomachus scribit dicere solitum, nusquam
p.227
se fortunatiorem quam Praeneste vidisse Fortunam. Ergo hoc divinationis genus omittamus.42
Ad Chaldaeorum monstra veniamus; de quibus
Eudoxus, Platonis auditor, in astrologia iudicio doctissimorum hominum facile princeps, sic opinatur, id
quod scriptum reliquit, Chaldaeis in praedictione et
in notatione cuiusque vitae ex natali die minime esse
credendum.
Nominat etiam Panaetius, qui unus e
Stoicis astrologorum praedicta reiecit, Anchialum et
Cassandrum, summos astrologos illius aetatis, qua
erat ipse, cum in ceteris astrologiae partibus excellerent, hoc praedictionis genere non usos. Scylax Halicarnassius, familiaris Panaetii, excellens in astrologia
idemque in regenda sua civitate princeps, totum hoc
Chaldaicum praedicendi genus repudiavit.
Sed ut ratione utamur omissis testibus, sic isti disputant, qui
haec Chaldaeorum natalicia praedicta defendunt: Vim
quandam esse aiunt signifero in orbe, qui Graece
ζωδιακός dicitur, talem, ut eius orbis una quaeque
pars alia alio modo moveat inmutetque caelum, perinde ut quaeque stellae in his finitumisque partibus
sint quoque tempore, eamque vim varie moveri ab
iis sideribus, quae vocantur errantia; cum autem in
eam ipsam partem orbis venerint, in qua sit ortus
eius, qui nascatur, aut in eam, quae coniunctum aliquid habeat aut consentiens, ea triangula illi et quadrata nominant. Etenim cum †tempore anni tempestatumque caeli conversiones commutationesque tantae
fiant accessu stellarum et recessu, cumque ea vi solis
efficiantur, quae videmus, non veri simile solum, sed
etiam verum esse censent perinde, utcumque temperatus
sit ae+r, ita pueros orientis animari atque formari, ex
eoque ingenia, mores, animum, corpus, actionem vitae,
casus cuiusque eventusque fingi.
43
O delirationem incredibilem! non enim omnis error stultitia dicenda
est. Quibus etiam Diogenes Stoicus concedit aliquid,
ut praedicere possint dumtaxat, qualis quisque natura
p.228
et ad quam quisque maxume rem aptus futurus sit;
cetera, quae profiteantur, negat ullo modo posse sciri;
etenim geminorum formas esse similis, vitam atque
fortunam plerumque disparem. Procles et Eurysthenes, Lacedaemoniorum reges, gemini fratres fuerunt.