De Fato, De divinatione libri duo; libri de fato quae manserunt. Cicero, Marcus Tullius, creator; Mueller, C. F. W. (Carl Friedrich Wilhelm), 1830-1903, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Quod cum ita sit, quid est, cur non omnis pronuntiatio aut vera aut falsa sit, nisi concesserimus fato fieri,
quaecumque fiant? Quia futura vera, inquit, non possunt
esse ea, quae causas, cur futura sint, non habent; habeant igitur causas necesse est ea, quae vera sunt;
ita, cum evenerint, fato evenerint.
12
Confectum negotium,
siquidem concedendum tibi est aut fato omnia fieri,
aut quicquam fieri posse sine causa.
Alpheios needs funds to keep these texts and tools freely available.
Make a tax-deductible donation by December 31, 2024 to keep reading.
An aliter haec
enuntiatio vera esse non potest:
"Capiet Numantiam
Scipio"
, nisi ex aeternitate causa causam serens hoc
erit effectura? An hoc falsum potuisset esse, si esset
p.262
sescentis saeculis ante dictum? Et si tum non esset
vera haec enuntiatio:
"Capiet Numantiam Scipio"
, ne
illa quidem eversa vera est haec enuntiatio:
"Cepit
Numantiam Scipio."
Potest igitur quicquam factum
esse, quod non verum fuerit futurum esse? Nam ut
praeterita ea vera dicimus, quorum superiore tempore
vera fuerit instantia, sic futura, quorum consequenti
tempore vera erit instantia, ea vera dicemus.
Alpheios needs funds to keep these texts and tools freely available.
Make a tax-deductible donation by December 31, 2024 to keep reading.
Nec, si
omne enuntiatum aut verum aut falsum est, sequitur
ilico esse causas inmutabilis, easque aeternas, quae
prohibeant quicquam secus cadere, atque casurum sit;
fortuitae sunt causae, quae efficiant, ut vere dicantur,
quae ita dicentur:
"Veniet in senatum Cato"
, non inclusae in rerum natura atque mundo; et tamen tam
est inmutabile venturum, cum est verum, quam venisse, nec ob eam causam fatum aut necessitas extimescenda est. Etenim erit confiteri necesse:
"Si hoc
enuntiatum: "Veniet in Tusculanum Hortensius" verum non est, sequitur, ut falsum sit."
Quorum isti
neutrum volunt; quod fieri non potest.
Nec nos impediet illa ignava ratio, quae dicitur;
appellatur enim quidam a philosophis ἀργὸς λόγος, cui
si pareamus, nihil omnino agamus in vita.
Alpheios needs funds to keep these texts and tools freely available.
Make a tax-deductible donation by December 31, 2024 to keep reading.
Sic enim interrogant:
"Si fatum tibi est ex hoc morbo convalescere,
sive tu medicum adhibueris sive non adhibueris, convalesces;
item, si fatum tibi est ex hoc morbo non convalescere, sive tu medicum adhibueris sive non adhibueris, non convalesces; et alterutrum fatum est; medicum ergo adhibere nihil attinet."
13
Recte genus hoc
interrogationis ignavum atque iners nominatum est,
quod eadem ratione omnis e vita tolletur actio. Licet
etiam inmutare, ut fati nomen ne adiungas et eandem
tamen teneas sententiam, hoc modo:
"Si ex aeternitate verum hoc fuit: "Ex isto morbo convalesces",
sive adhibueris medicum sive non adhibueris, convalesces; itemque, si ex aeternitate falsum hoc fuit:
"Ex isto morbo convalesces", sive adhibueris medicum
p.263
sive non adhibueris, non convalesces"
; deinde cetera. Haec ratio a Chrysippo reprehenditur.
Alpheios needs funds to keep these texts and tools freely available.
Make a tax-deductible donation by December 31, 2024 to keep reading.
Quaedam
enim sunt, inquit, in rebus simplicia, quaedam copulata; simplex est:
"Morietur illo die Socrates"
; huic,
sive quid fecerit sive non fecerit, finitus est moriendi
dies. At si ita fatum erit:
"Nascetur Oedipus Laio"
,
non poterit dici:
"sive fuerit Laius cum muliere sive
non fuerit"
; copulata enim res est et confatalis; sic
enim appellat, quia ita fatum sit et concubiturum cum
uxore Laium et ex ea Oedipum procreaturum, ut, si
esset dictum:
"Luctabitur Olympiis Milo"
et referret
aliquis:
"Ergo, sive habuerit adversarium sive non
habuerit, luctabitur"
, erraret; est enim copulatum
"luctabitur"
, quia sine adversario nulla luctatio est. Omnes igitur istius generis captiones eodem modo refelluntur.
"Sive tu adhibueris medicum sive non adhibueris, convalesces"
captiosum; tam enim est fatale
medicum adhibere quam convalescere. Haec, ut dixi,
confatalia ille appellat.
14
Alpheios needs funds to keep these texts and tools freely available.
Make a tax-deductible donation by December 31, 2024 to keep reading.
Alpheios needs funds to keep these texts and tools freely available.
Make a tax-deductible donation by December 31, 2024 to keep reading.
Alpheios needs funds to keep these texts and tools freely available.
Make a tax-deductible donation by December 31, 2024 to keep reading.