Epistulae ad Atticum, Epistulae Volume II, Pars Prior Pars Posterior Epistulae Ad Atticum. Cicero, Marcus Tullius, creator; Purser, Louis Claude, 1854-1932, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
4
1
Scr. Romae med. m. Sept. a. 697 (57).
CICERO ATTICO salutem
cum primum Romam veni fuitque cui recte ad te litteras darem,
nihil prius faciendum mihi putavi quam ut tibi absenti de reditu nostro gratularer.
cognoram enim, ut vere scribam, te in consiliis mihi dandis nec fortiorem
nec prudentiorem quam me ipsum nec etiam pro praeterita mea in te observantia nimium in
custodia salutis meae diligentem eundemque te, qui primis temporibus erroris nostri aut
potius furoris particeps et falsi timoris socius fuisses, acerbissime discidium nostrum
tulisse plurimumque operae, studi, diligentiae, laboris ad conficiendum reditum meum
contulisse.
itaque hoc tibi vere adfirmo, in maxima laetitia et exoptatissima
gratulatione unum ad cumulandum gaudium conspectum aut potius complexum mihi tuum
defuisse. quem semel nactus si umquam dimisero ac nisi etiam praetermissos
fructus tuae suavitatis praeteriti temporis omnis exegero, profecto hac restitutione
fortunae me ipse non satis dignum iudicabo.
nos adhuc, in nostro statu quod difficillime reciperari posse arbitrati
sumus, splendorem nostrum illum forensem et in senatu auctoritatem et apud viros bonos
gratiam magis quam optaramus consecuti sumus; in re autem familiari, quae quem ad
modum fracta, dissipata, direpta sit non ignoras, valde laboramus tuarumque non tam
facultatum quas ego nostras esse iudico quam consiliorum ad conligendas et constituendas
reliquias nostras indigemus.
nunc etsi omnia aut scripta esse a tuis arbitror aut etiam nuntiis ac rumore
perlata, tamen ea scribam brevi quae te puto potissimum ex meis litteris velle
cognoscere. Pr. Nonas
Sextilis
Dyrrachio sum profectus ipso illo die quo lex est lata de nobis.
Brundisium veni Nonis Sextilibus.
ibi mihi Tulliola mea fuit praesto natali suo ipso die qui casu
idem natalis erat et Brundisinae coloniae et tuae vicinae Salutis; quae res
animadversa a multitudine summa Brundinisorum gratulatione celebrata est.
ante diem iii Idus Sextilis cognovi, quom
Brundisi essem, litteris Quinti mirifico studio omnium
aetatum atque ordinum, incredibili concursu Italiae legem comitiis
centuriatis esse perlatam. inde a Brundisinis honestissime
ornatus iter ita feci ut undique ad me cum gratulatione legati convenerint.
ad urbem ita veni ut nemo ullius ordinis homo nomenclatori notus fuerit qui
mihi obviam non venerit, praeter eos inimicos quibus id ipsum, se inimicos esse, non
liceret aut dissimulare aut negare. cum venissem ad portam
Capenam, gradus templorum ab infima plebe completi erant. a qua plausu
maximo cum esset mihi gratulatio significata, similis et frequentia et plausus me usque
ad Capitolium celebravit in foroque et in ipso Capitolio
miranda multitudo fuit.
postridie in senatu qui fuit dies Nonarum Septembr. senatui
gratias egimus. eo biduo cum esset annonae summa caritas et homines ad
theatrum primo, deinde ad senatum concurrissent, impulsu Clodi mea opera
frumenti inopiam esse clamarent, cum per eos dies senatus de annona haberetur et ad eius
procurationem sermone non solum plebis verum etiam bonorum Pompeius
vocaretur idque ipse cuperet multitudoque a me nominatim ut id decernerem postularet,
feci et accurate sententiam dixi. cum abessent consulares, quod tuto se
negarent posse sententiam dicere, praeter Messallam et
Afranium, factum est senatus consultum in meam sententiam, ut cum
Pompeio ageretur ut eam rem susciperet lexque ferretur. quo
senatus consulto recitato cum populus more hoc insulso et novo
plausum meo nomine recitando dedisset, habui contionem. omnes magistratus
praesentes praeter unum praetorem et duos tribunos pl. dederunt.
7
postridie senatus frequens et omnes consulares nihil
Pompeio postulanti negarunt. ille legatos quindecim cum
postularet, me principem nominavit et ad omnia me alterum se fore dixit.
legem consules conscripserunt qua Pompeio per quinquennium
omnis potestas rei frumentariae toto orbe terrarum daretur, alteram Messius
qui omnis pecuniae dat potestatem et adiungit classem et exercitum et maius imperium in
provinciis quam sit eorum qui eas obtineant. illa nostra lex consularis nunc
modesta videtur, haec Messi non ferenda. Pompeius illam velle
se dicit, familiares hanc. consulares duce Favonio fremunt; nos
tacemus et eo magis quod de domo nostra nihil adhuc pontifices responderunt.
qui si sustulerint religionem, aream praeclaram habebimus; superficiem
consules ex senatus consulto aestimabunt; sin aliter, †demolientur,
suo† nomine locabunt, rem totam aestimabunt.
ita sunt res nostrae,
""
in re familiari valde sumus, ut scis, perturbati. praeterea sunt
quaedam domestica quae litteris non committo. quin tum fratrem insigni
pietate, virtute, fide praeditum sic amo ut debeo. te exspecto et oro ut
matures venire eoque animo venias ut me tuo consilio egere non sinas.
alterius vitae quoddam initium ordimur. iam quidam qui nos
absentis defenderunt incipiunt praesentibus occulte irasci, aperte invidere.
vehementer te requirimus.
ut ín secundis flúxae, ut in advorsís bonae.