Epistulae, Ovid, 43 B.C.-17 or 18 A.D, creator; Ehwald, Rudolf, 1847-1927, editor; Merkel, Rudolf, 1811-1885, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Medea Iasoni
a
Exul, inops, contempta novo Medea marito
b
Dicit: an a regnis tempora nulla vacant?
1
At tibi Colchorum, memini, regina vacavi,
2
Ars mea cum peteres ut tibi ferret opem.
3
Tunc quae dispensant mortalia fila sorores
4
Debuerant fusos evoluisse meos.
5
Tum potui Medea mori bene! quidquid ab illo
6
Produxi vitam tempore, poena fuit.
7
Ei mihi! cur umquam iuvenalibus acta lacertis
117
8
Phrixeam petiit Pelias arbor ovem?
9
Cur umquam Colchi Magnetida vidimus Argo,
10
Turbaque Phasiacam Graia bibistis aquam?
11
Cur mihi plus aequo flavi placuere capilli
12
Et decor et linguae gratia ficta tuae?
13
Aut, semel in nostras quoniam nova puppis harenas
14
Venerat audacis attuleratque viros,
15
Isset anhelatos non praemedicatus in ignes
16
Inmemor Aesonides oraque adusta boum;
17
Semina iecisset totidem quot semina et hostes,
18
Ut caderet cultu cultor ab ipse suo!
19
Quantum perfidiae tecum, scelerate, perisset,
20
Dempta forent capiti quam mala multa meo!
21
Est aliqua ingrato meritum exprobrare voluptas.
22
Hac fruar; haec de te gaudia sola feram.
23
Iussus inexpertam Colchos advertere puppim
24
Intrasti patriae regna beata meae.
25
Hoc illic Medea fui, nova nupta quod hic est;
26
Quam pater est illi, tam mihi dives erat.
27
Hic Ephyren bimarem, Scythia tenus ille nivosa
28
Omne tenet, Ponti qua plaga laeva iacet.
29
Accipis hospitio iuvenes, Aeeta, Pelasgos,
30
Et premitis pictos, corpora Graia, toros.
31
Tunc ego te vidi, tunc coepi scire, quid esses;
32
Illa fuit mentis prima ruina meae.
33
Et vidi et perii; nec notis ignibus arsi,
34
Ardet ut ad magnos pinea taeda deos.
35
Et formosus eras, et me mea fata trahebant;
36
Abstulerant oculi lumina nostra tui.
37
Perfide, sensisti — quis enim bene celat amorem?
38
Eminet indicio prodita flamma suo.
39
Dicitur interea tibi lex ut dura ferorum
40
Insolito premeres vomere colla boum.
41
Martis erant tauri plus quam per cornua saevi,
42
Quorum terribilis spiritus ignis erat;
43
Aere pedes solidi praetentaque naribus aera,
44
Nigra per adflatus haec quoque facta suos.
45
Semina praeterea populos genitura iuberis
46
Spargere devota lata per arva manu,
47
Qui peterent natis secum tua corpora telis;
48
Illa est agricolae messis iniqua suo.
49
Lumina custodis succumbere nescia somno,
50
Ultimus est aliqua decipere arte labor.
51
Dixerat Aeetes; maesti consurgitis omnes,
52
Mensaque purpureos deserit alta toros.
53
53
Quam tibi tunc longe regnum dotale Creusae
54
Et socer et magni nata Creontis erat!
55
Tristis abis; oculis abeuntem prosequor udis,
56
Et dixit tenui murmure lingua: 'vale!'
57
Ut positum tetigi thalamo male saucia lectum,
58
Acta est per lacrimas nox mihi, quanta fuit;
59
Ante oculos taurique meos segetesque nefandae,
60
Ante meos oculos pervigil anguis erat.
61
Hinc amor, hinc timor est; ipsum timor auget amorem.
62
Mane erat, et thalamo cara recepta soror
63
Disiectamque comas adversaque in ora iacentem
64
Invenit, et lacrimis omnia plena meis.
65
Orat opem Minyis. alter petit, impetrat alter:
66
Aesonio iuveni quod rogat illa, damus.
67
Est nemus et piceis et frondibus ilicis atrum;
68
Vix illuc radiis solis adire licet.
69
Sunt in eo — fuerant certe — delubra Dianae;
70
Aurea barbarica stat dea facta manu.
71
Noscis? an exciderunt mecum loca? venimus illuc.
72
Orsus es infido sic prior ore loqui:
73
'Ius tibi et arbitrium nostrae fortuna salutis
74
Tradidit, inque tua est vitaque morsque manu.
75
Perdere posse sat est, siquem iuvet ipsa potestas;
76
Sed tibi servatus gloria maior ero.
77
Per mala nostra precor, quorum potes esse levamen,
78
Per genus, et numen cuncta videntis avi,
79
Per triplicis vultus arcanaque sacra Dianae,
80
Et si forte aliquos gens habet ista deos —
81
O virgo, miserere mei, miserere meorum;
82
Effice me meritis tempus in omne tuum!
83
Quodsi forte virum non dedignare Pelasgum —
84
Sed mihi tam faciles unde meosque deos? —
85
Spiritus ante meus tenues vanescet in auras
86
Quam thalamo nisi tu nupta sit ulla meo!
87
Conscia sit Iuno sacris praefecta maritis,
88
Et dea marmorea cuius in aede sumus!'
89
Haec animum — et quota pars haec sunt! — movere puellae
90
Simplicis, et dextrae dextera iuncta meae.
91
Vidi etiam lacrimas — sua pars et fraudis in illis.
92
Sic cito sum verbis capta puella tuis.
93
Iungis aenipedes inadusto corpore tauros
94
Et solidam iusso vomere findis humum.
95
Arva venenatis pro semine dentibus inples,
96
Nascitur et gladios scutaque miles habens.
97
Ipsa ego, quae dederam medicamina, pallida sedi,
98
Cum vidi subitos arma tenere viros,
99
Donec terrigenae, facinus mirabile, fratres
100
Inter se strictas conseruere manus.
101
Insopor ecce vigil squamis crepitantibus horrens
102
Sibilat et torto pectore verrit humum!
103
Dotis opes ubi erant? ubi erat tibi regia coniunx,
104
Quique maris gemini distinet Isthmos aquas?
105
Illa ego, quae tibi sum nunc denique barbara facta,
106
Nunc tibi sum pauper, nunc tibi visa nocens,
107
Flammea subduxi medicato lumina somno,
108
Et tibi, quae raperes, vellera tuta dedi.
109
109
Proditus est genitor, regnum patriamque reliqui;
110
Munus, in exilio quod licet esse, tuli!
111
Virginitas facta est peregrini praeda latronis;
112
Optima cum cara matre relicta soror.
113
At non te fugiens sine me, germane, reliqui!
114
Deficit hoc uno littera nostra loco.
115
Quod facere ausa mea est, non audet scribere dextra.
116
Sic ego, sed tecum, dilaceranda fui.
117
Nec tamen extimui — quid enim post illa timerem? —
118
Credere me pelago, femina iamque nocens.
119
Numen ubi est? ubi di? meritas subeamus in alto,
120
Tu fraudis poenas, credulitatis ego!
121
Compressos utinam Symplegades elisissent,
122
Nostraque adhaererent ossibus ossa tuis;
123
Aut nos Scylla rapax canibus mersisset edendos —
124
Debuit ingratis Scylla nocere viris;
125
Quaeque vomit totidem fluctus totidemque resorbet,
126
Nos quoque Trinacriae supposuisset aquae!
127
Sospes ad Haemonias victorque reverteris urbes;
128
Ponitur ad patrios aurea lana deos.
129
Quid referam Peliae natas pietate nocentes
130
Caesaque virginea membra paterna manu?
131
Ut culpent alii, tibi me laudare necesse est,
132
Pro quo sum totiens esse coacta nocens.
133
Ausus es — o, iusto desunt sua verba dolori! —
134
Ausus es 'Aesonia,' dicere, 'cede domo!'
135
Iussa domo cessi natis comitata duobus
136
Et, qui me sequitur semper, amore tui.
137
Ut subito nostras Hymen cantatus ad aures
138
Venit, et accenso lampades igne micant,
139
Tibiaque effundit socialia carmina vobis,
140
At mihi funerea flebiliora tuba,
141
Pertimui, nec adhuc tantum scelus esse putabam;
142
Sed tamen in toto pectore frigus erat.
143
Turba ruunt et 'Hymen,' clamant, 'Hymenaee!' frequenter —
144
Quo propior vox haec, hoc mihi peius erat.
145
Diversi flebant servi lacrimasque tegebant —
146
Quis vellet tanti nuntius esse mali?
147
Me quoque, quidquid erat, potius nescire iuvabat;
148
Sed tamquam scirem, mens mea tristis erat,
149
Cum minor e pueris (casu studione videndi
150
Constitit ad geminae limina prima foris)
151
'Huc modo, mater, adi! pompam pater,' inquit, 'Iason
152
Ducit et adiunctos aureus urget equos!'
153
Protinus abscissa planxi mea pectora veste,
154
Tuta nec a digitis ora fuere meis.
155
Ire animus mediae suadebat in agmina turbae
156
Sertaque conpositis demere rapta comis;
157
Vix me continui, quin dilaniata capillos
158
Clamarem 'meus est!' iniceremque manus.
159
Laese pater, gaude! Colchi gaudete relicti!
160
Inferias umbrae fratris habete mei;
161
Deseror amissis regno patriaque domoque
162
Coniuge, qui nobis omnia solus erat!
163
163
Serpentis igitur potui taurosque furentes;
164
Unum non potui perdomuisse virum,
165
Quaeque feros pepuli doctis medicatibus ignes,
166
Non valeo flammas effugere ipsa meas.
167
Ipsi me cantus herbaeque artesque relinquunt;
168
Nil dea, nil Hecates sacra potentis agunt.
169
Non mihi grata dies; noctes vigilantur amarae,
170
Et tener a misero pectore somnus abest.
171
Quae me non possum, potui sopire draconem;
172
Utilior cuivis quam mihi cura mea est.
173
Quos ego servavi, paelex amplectitur artus,
174
Et nostri fructus illa laboris habet.
175
Forsitan et, stultae dum te iactare maritae
176
Quaeris et iniustis auribus apta loqui,
177
In faciem moresque meos nova crimina fingas.
178
Rideat et vitiis laeta sit illa meis!
179
Rideat et Tyrio iaceat sublimis in ostro —
180
Flebit et ardores vincet adusta meos!
181
Dum ferrum flammaeque aderunt sucusque veneni,
182
Hostis Medeae nullus inultus erit!
183
Quodsi forte preces praecordia ferrea tangunt,
184
Nunc animis audi verba minora meis!
185
Tam tibi sum supplex, quam tu mihi saepe fuisti,
186
Nec moror ante tuos procubuisse pedes.
187
Si tibi sum vilis, communis respice natos;
188
Saeviet in partus dira noverca meos.
189
Et nimium similes tibi sunt, et imagine tangor,
190
Et quotiens video, lumina nostra madent.
191
Per superos oro, per avitae lumina flammae,
192
Per meritum et natos, pignora nostra, duos —
193
Redde torum, pro quo tot res insana reliqui;
194
Adde fidem dictis auxiliumque refer!
195
Non ego te inploro contra taurosque virosque,
196
Utque tua serpens victa quiescat ope;
197
Te peto, quem merui, quem nobis ipse dedisti,
198
Cum quo sum pariter facta parente parens.
199
Dos ubi sit, quaeris? campo numeravimus illo,
200
Qui tibi laturo vellus arandus erat.
201
Aureus ille aries villo spectabilis alto
202
Dos mea, quam, dicam si tibi 'redde!,' neges.
203
Dos mea tu sospes; dos est mea Graia iuventus!
204
I nunc, Sisyphias, inprobe, confer opes!
205
Quod vivis, quod habes nuptam socerumque potentis,
206
Hoc ipsum, ingratus quod potes esse, meum est.
207
Quos equidem actutum — sed quid praedicere poenam
208
Attinet? ingentis parturit ira minas.
209
Quo feret ira, sequar! facti fortasse pigebit —
210
Et piget infido consuluisse viro.
211
Viderit ista deus, qui nunc mea pectora versat!
212
Nescio quid certe mens mea maius agit!