Reading Center

“αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἐπὶ νῆα κατήλθομεν ἠδὲ θάλασσαν,

νῆα μὲν ἂρ πάμπρωτον ἐρύσσαμεν εἰς ἅλα δῖαν,

ἐν δ᾽ ἱστὸν τιθέμεσθα καὶ ἱστία νηὶ μελαίνῃ,

ἐν δὲ τὰ μῆλα λαβόντες ἐβήσαμεν , ἂν δὲ καὶ αὐτοὶ

βαίνομεν ἀχνύμενοι θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντες.

ἡμῖν δ᾽ αὖ κατόπισθε νεὸς κυανοπρῴροιο

ἴκμενον οὖρον ἵει πλησίστιον , ἐσθλὸν ἑταῖρον,

Κίρκη εὐπλόκαμος , δεινὴ θεὸς αὐδήεσσα.

ἡμεῖς δ᾽ ὅπλα ἕκαστα πονησάμενοι κατὰ νῆα

ἥμεθα : τὴν δ᾽ ἄνεμός τε κυβερνήτης τ᾽ ἴθυνε.

τῆς δὲ πανημερίης τέταθ᾽ ἱστία ποντοπορούσης:

δύσετό τ᾽ ἠέλιος σκιόωντό τε πᾶσαι ἀγυιαί.

“ἡ δ᾽ ἐς πείραθ᾽ ἵκανε βαθυρρόου Ὠκεανοῖο.

ἔνθα δὲ Κιμμερίων ἀνδρῶν δῆμός τε πόλις τε,

ἠέρι καὶ νεφέλῃ κεκαλυμμένοι : οὐδέ ποτ᾽ αὐτοὺς

ἠέλιος φαέθων καταδέρκεται ἀκτίνεσσιν,

οὔθ᾽ ὁπότ᾽ ἂν στείχῃσι πρὸς οὐρανὸν ἀστερόεντα,

οὔθ᾽ ὅτ᾽ ἂν ἂψ ἐπὶ γαῖαν ἀπ᾽ οὐρανόθεν προτράπηται,

ἀλλ᾽ ἐπὶ νὺξ ὀλοὴ τέταται δειλοῖσι βροτοῖσι.

νῆα μὲν ἔνθ᾽ ἐλθόντες ἐκέλσαμεν , ἐκ δὲ τὰ μῆλα

εἱλόμεθ᾽ : αὐτοὶ δ᾽ αὖτε παρὰ ῥόον Ὠκεανοῖο

ᾔομεν , ὄφρ᾽ ἐς χῶρον ἀφικόμεθ᾽ , ὃν φράσε Κίρκη.

“ἔνθ᾽ ἱερήια μὲν Περιμήδης Εὐρύλοχός τε

ἔσχον : ἐγὼ δ᾽ ἄορ ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ

βόθρον ὄρυξ᾽ ὅσσον τε πυγούσιον ἔνθα καὶ ἔνθα,

ἀμφ᾽ αὐτῷ δὲ χοὴν χεόμην πᾶσιν νεκύεσσι,

πρῶτα μελικρήτῳ , μετέπειτα δὲ ἡδέι οἴνῳ,

τὸ τρίτον αὖθ᾽ ὕδατι : ἐπὶ δ᾽ ἄλφιτα λευκὰ πάλυνον.

πολλὰ δὲ γουνούμην νεκύων ἀμενηνὰ κάρηνα,

ἐλθὼν εἰς Ἰθάκην στεῖραν βοῦν , ἥ τις ἀρίστη,

ῥέξειν ἐν μεγάροισι πυρήν τ᾽ ἐμπλησέμεν ἐσθλῶν,

Τειρεσίῃ δ᾽ ἀπάνευθεν ὄιν ἱερευσέμεν οἴῳ

παμμέλαν᾽ , ὃς μήλοισι μεταπρέπει ἡμετέροισι.

τοὺς δ᾽ ἐπεὶ εὐχωλῇσι λιτῇσί τε , ἔθνεα νεκρῶν,

ἐλλισάμην , τὰ δὲ μῆλα λαβὼν ἀπεδειροτόμησα

ἐς βόθρον , ῥέε δ᾽ αἷμα κελαινεφές : αἱ δ᾽ ἀγέροντο

ψυχαὶ ὑπὲξ Ἐρέβευς νεκύων κατατεθνηώτων.

νύμφαι τ᾽ ἠίθεοί τε πολύτλητοί τε γέροντες

παρθενικαί τ᾽ ἀταλαὶ νεοπενθέα θυμὸν ἔχουσαι,

πολλοὶ δ᾽ οὐτάμενοι χαλκήρεσιν ἐγχείῃσιν,

ἄνδρες ἀρηίφατοι βεβροτωμένα τεύχε᾽ ἔχοντες:

οἳ πολλοὶ περὶ βόθρον ἐφοίτων ἄλλοθεν ἄλλος

θεσπεσίῃ ἰαχῇ : ἐμὲ δὲ χλωρὸν δέος ᾕρει.

δὴ τότ᾽ ἔπειθ᾽ ἑτάροισιν ἐποτρύνας ἐκέλευσα

μῆλα , τὰ δὴ κατέκειτ᾽ ἐσφαγμένα νηλέι χαλκῷ,

δείραντας κατακῆαι , ἐπεύξασθαι δὲ θεοῖσιν,

ἰφθίμῳ τ᾽ Ἀΐδῃ καὶ ἐπαινῇ Περσεφονείῃ:

αὐτὸς δὲ ξίφος ὀξὺ ἐρυσσάμενος παρὰ μηροῦ

ἥμην , οὐδ᾽ εἴων νεκύων ἀμενηνὰ κάρηνα

αἵματος ἆσσον ἴμεν , πρὶν Τειρεσίαο πυθέσθαι.

“πρώτη δὲ ψυχὴ Ἐλπήνορος ἦλθεν ἑταίρου:

οὐ γάρ πω ἐτέθαπτο ὑπὸ χθονὸς εὐρυοδείης:

σῶμα γὰρ ἐν Κίρκης μεγάρῳ κατελείπομεν ἡμεῖς

ἄκλαυτον καὶ ἄθαπτον , ἐπεὶ πόνος ἄλλος ἔπειγε.

τὸν μὲν ἐγὼ δάκρυσα ἰδὼν ἐλέησά τε θυμῷ,

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδων:

“Ἐλπῆνορ , πῶς ἦλθες ὑπὸ ζόφον ἠερόεντα;

ἔφθης πεζὸς ἰὼν ἢ ἐγὼ σὺν νηὶ μελαίνῃ.

“ὣς ἐφάμην , ὁ δέ μ᾽ οἰμώξας ἠμείβετο μύθῳ:

‘διογενὲς Λαερτιάδη , πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,

ἆσέ με δαίμονος αἶσα κακὴ καὶ ἀθέσφατος οἶνος.

Κίρκης δ᾽ ἐν μεγάρῳ καταλέγμενος οὐκ ἐνόησα

ἄψορρον καταβῆναι ἰὼν ἐς κλίμακα μακρήν,

ἀλλὰ καταντικρὺ τέγεος πέσον : ἐκ δέ μοι αὐχὴν

ἀστραγάλων ἐάγη , ψυχὴ δ᾽ Ἄϊδόσδε κατῆλθε.

νῦν δέ σε τῶν ὄπιθεν γουνάζομαι , οὐ παρεόντων,

πρός τ᾽ ἀλόχου καὶ πατρός , ὅ σ᾽ ἔτρεφε τυτθὸν ἐόντα,

Τηλεμάχου θ᾽ , ὃν μοῦνον ἐνὶ μεγάροισιν ἔλειπες:

οἶδα γὰρ ὡς ἐνθένδε κιὼν δόμου ἐξ Ἀίδαο

νῆσον ἐς Αἰαίην σχήσεις ἐυεργέα νῆα:

ἔνθα σ᾽ ἔπειτα , ἄναξ , κέλομαι μνήσασθαι ἐμεῖο.

μή μ᾽ ἄκλαυτον ἄθαπτον ἰὼν ὄπιθεν καταλείπειν

νοσφισθείς , μή τοί τι θεῶν μήνιμα γένωμαι,

ἀλλά με κακκῆαι σὺν τεύχεσιν , ἅσσα μοι ἔστιν,

σῆμά τέ μοι χεῦαι πολιῆς ἐπὶ θινὶ θαλάσσης,

ἀνδρὸς δυστήνοιο καὶ ἐσσομένοισι πυθέσθαι.

ταῦτά τέ μοι τελέσαι πῆξαί τ᾽ ἐπὶ τύμβῳ ἐρετμόν,

τῷ καὶ ζωὸς ἔρεσσον ἐὼν μετ᾽ ἐμοῖς ἑτάροισιν.’

“ὣς ἔφατ᾽ , αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον:

‘ταῦτά τοι , ὦ δύστηνε , τελευτήσω τε καὶ ἔρξω.’

“νῶι μὲν ὣς ἐπέεσσιν ἀμειβομένω στυγεροῖσιν

ἥμεθ᾽ , ἐγὼ μὲν ἄνευθεν ἐφ᾽ αἵματι φάσγανον ἴσχων,

εἴδωλον δ᾽ ἑτέρωθεν ἑταίρου πόλλ᾽ ἀγόρευεν:

“ἦλθε δ᾽ ἐπὶ ψυχὴ μητρὸς κατατεθνηυίης,

Αὐτολύκου θυγάτηρ μεγαλήτορος Ἀντίκλεια,

τὴν ζωὴν κατέλειπον ἰὼν εἰς Ἴλιον ἱρήν.

τὴν μὲν ἐγὼ δάκρυσα ἰδὼν ἐλέησά τε θυμῷ:

ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὣς εἴων προτέρην , πυκινόν περ ἀχεύων,

αἵματος ἆσσον ἴμεν , πρὶν Τειρεσίαο πυθέσθαι.

“ἦλθε δ᾽ ἐπὶ ψυχὴ Θηβαίου Τειρεσίαο

χρύσεον σκῆπτρον ἔχων , ἐμὲ δ᾽ ἔγνω καὶ προσέειπεν:

‘διογενὲς Λαερτιάδη , πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,

τίπτ᾽ αὖτ᾽ , ὦ δύστηνε , λιπὼν φάος ἠελίοιο

ἤλυθες , ὄφρα ἴδῃ νέκυας καὶ ἀτερπέα χῶρον;

ἀλλ᾽ ἀποχάζεο βόθρου , ἄπισχε δὲ φάσγανον ὀξύ,

αἵματος ὄφρα πίω καί τοι νημερτέα εἴπω.’

“ὣς φάτ᾽ , ἐγὼ δ᾽ ἀναχασσάμενος ξίφος ἀργυρόηλον

κουλεῷ ἐγκατέπηξ᾽ . ὁ δ᾽ ἐπεὶ πίεν αἷμα κελαινόν,

καὶ τότε δή μ᾽ ἐπέεσσι προσηύδα μάντις ἀμύμων:

“‘νόστον δίζηαι μελιηδέα , φαίδιμ᾽ Ὀδυσσεῦ:

τὸν δέ τοι ἀργαλέον θήσει θεός : οὐ γὰρ ὀίω

λήσειν ἐννοσίγαιον , ὅ τοι κότον ἔνθετο θυμῷ

χωόμενος ὅτι οἱ υἱὸν φίλον ἐξαλάωσας.

ἀλλ᾽ ἔτι μέν κε καὶ ὣς κακά περ πάσχοντες ἵκοισθε,

αἴ κ᾽ ἐθέλῃς σὸν θυμὸν ἐρυκακέειν καὶ ἑταίρων,

ὁππότε κε πρῶτον πελάσῃς ἐυεργέα νῆα

Θρινακίῃ νήσῳ , προφυγὼν ἰοειδέα πόντον,

βοσκομένας δ᾽ εὕρητε βόας καὶ ἴφια μῆλα

Ἠελίου , ὃς πάντ᾽ ἐφορᾷ καὶ πάντ᾽ ἐπακούει.

τὰς εἰ μέν κ᾽ ἀσινέας ἐάᾳς νόστου τε μέδηαι,

καί κεν ἔτ᾽ εἰς Ἰθάκην κακά περ πάσχοντες ἵκοισθε:

εἰ δέ κε σίνηαι , τότε τοι τεκμαίρομ᾽ ὄλεθρον,

νηί τε καὶ ἑτάροις . αὐτὸς δ᾽ εἴ πέρ κεν ἀλύξῃς,

ὀψὲ κακῶς νεῖαι , ὀλέσας ἄπο πάντας ἑταίρους,

νηὸς ἐπ᾽ ἀλλοτρίης : δήεις δ᾽ ἐν πήματα οἴκῳ,

ἄνδρας ὑπερφιάλους , οἵ τοι βίοτον κατέδουσι

μνώμενοι ἀντιθέην ἄλοχον καὶ ἕδνα διδόντες.

ἀλλ᾽ ἦ τοι κείνων γε βίας ἀποτίσεαι ἐλθών:

αὐτὰρ ἐπὴν μνηστῆρας ἐνὶ μεγάροισι τεοῖσι

κτείνῃς ἠὲ δόλῳ ἢ ἀμφαδὸν ὀξέι χαλκῷ,

ἔρχεσθαι δὴ ἔπειτα λαβὼν ἐυῆρες ἐρετμόν,

εἰς ὅ κε τοὺς ἀφίκηαι οἳ οὐκ ἴσασι θάλασσαν

ἀνέρες , οὐδέ θ᾽ ἅλεσσι μεμιγμένον εἶδαρ ἔδουσιν:

οὐδ᾽ ἄρα τοί γ᾽ ἴσασι νέας φοινικοπαρῄους

οὐδ᾽ ἐυήρε᾽ ἐρετμά , τά τε πτερὰ νηυσὶ πέλονται.

σῆμα δέ τοι ἐρέω μάλ᾽ ἀριφραδές , οὐδέ σε λήσει:

ὁππότε κεν δή τοι συμβλήμενος ἄλλος ὁδίτης

φήῃ ἀθηρηλοιγὸν ἔχειν ἀνὰ φαιδίμῳ ὤμῳ,

καὶ τότε δὴ γαίῃ πήξας ἐυῆρες ἐρετμόν,

ῥέξας ἱερὰ καλὰ Ποσειδάωνι ἄνακτι,

ἀρνειὸν ταῦρόν τε συῶν τ᾽ ἐπιβήτορα κάπρον,

οἴκαδ᾽ ἀποστείχειν ἔρδειν θ᾽ ἱερᾶς ἑκατόμβας

ἀθανάτοισι θεοῖσι , τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσι,

πᾶσι μάλ᾽ ἑξείης . θάνατος δέ τοι ἐξ ἁλὸς αὐτῷ

ἀβληχρὸς μάλα τοῖος ἐλεύσεται , ὅς κέ σε πέφνῃ

γήραι ὕπο λιπαρῷ ἀρημένον : ἀμφὶ δὲ λαοὶ

ὄλβιοι ἔσσονται . τὰ δέ τοι νημερτέα εἴρω.’

“ὣς ἔφατ᾽ , αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον:

“Τειρεσίη , τὰ μὲν ἄρ που ἐπέκλωσαν θεοὶ αὐτοί.

ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον:

μητρὸς τήνδ᾽ ὁρόω ψυχὴν κατατεθνηυίης:

ἡ δ᾽ ἀκέουσ᾽ ἧσται σχεδὸν αἵματος , οὐδ᾽ ἑὸν υἱὸν

ἔτλη ἐσάντα ἰδεῖν οὐδὲ προτιμυθήσασθαι.

εἰπέ , ἄναξ , πῶς κέν με ἀναγνοίη τὸν ἐόντα;”

“ὣς ἐφάμην , ὁ δέ μ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμειβόμενος προσέειπεν:

“ῥηΐδιόν τοι ἔπος ἐρέω καὶ ἐπὶ φρεσὶ θήσω.

ὅν τινα μέν κεν ἐᾷς νεκύων κατατεθνηώτων

αἵματος ἆσσον ἴμεν , ὁ δέ τοι νημερτὲς ἐνίψει:

ᾧ δέ κ᾽ ἐπιφθονέῃς , ὁ δέ τοι πάλιν εἶσιν ὀπίσσω.’

“ὣς φαμένη ψυχὴ μὲν ἔβη δόμον Ἄϊδος εἴσω

Τειρεσίαο ἄνακτος , ἐπεὶ κατὰ θέσφατ᾽ ἔλεξεν:

αὐτὰρ ἐγὼν αὐτοῦ μένον ἔμπεδον , ὄφρ᾽ ἐπὶ μήτηρ

ἤλυθε καὶ πίεν αἷμα κελαινεφές : αὐτίκα δ᾽ ἔγνω,

καί μ᾽ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“‘τέκνον ἐμόν , πῶς ἦλθες ὑπὸ ζόφον ἠερόεντα

ζωὸς ἐών ; χαλεπὸν δὲ τάδε ζωοῖσιν ὁρᾶσθαι.

μέσσῳ γὰρ μεγάλοι ποταμοὶ καὶ δεινὰ ῥέεθρα,

Ὠκεανὸς μὲν πρῶτα , τὸν οὔ πως ἔστι περῆσαι

πεζὸν ἐόντ᾽ , ἢν μή τις ἔχῃ ἐυεργέα νῆα.

ἦ νῦν δὴ Τροίηθεν ἀλώμενος ἐνθάδ᾽ ἱκάνεις

νηί τε καὶ ἑτάροισι πολὺν χρόνον ; οὐδέ πω ἦλθες

εἰς Ἰθάκην , οὐδ᾽ εἶδες ἐνὶ μεγάροισι γυναῖκα;”

“ὣς ἔφατ᾽ , αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον:

‘μῆτερ ἐμή , χρειώ με κατήγαγεν εἰς Ἀίδαο

ψυχῇ χρησόμενον Θηβαίου Τειρεσίαο:

οὐ γάρ πω σχεδὸν ἦλθον Ἀχαιΐδος , οὐδέ πω ἁμῆς

γῆς ἐπέβην , ἀλλ᾽ αἰὲν ἔχων ἀλάλημαι ὀιζύν,

ἐξ οὗ τὰ πρώτισθ᾽ ἑπόμην Ἀγαμέμνονι δίῳ

Ἴλιον εἰς ἐύπωλον , ἵνα Τρώεσσι μαχοίμην.

ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον:

τίς νύ σε κὴρ ἐδάμασσε τανηλεγέος θανάτοιο;

ἦ δολιχὴ νοῦσος , ἦ Ἄρτεμις ἰοχέαιρα

οἷς ἀγανοῖς βελέεσσιν ἐποιχομένη κατέπεφνεν;

εἰπὲ δέ μοι πατρός τε καὶ υἱέος , ὃν κατέλειπον,

ἢ ἔτι πὰρ κείνοισιν ἐμὸν γέρας , ἦέ τις ἤδη

ἀνδρῶν ἄλλος ἔχει , ἐμὲ δ᾽ οὐκέτι φασὶ νέεσθαι.

εἰπὲ δέ μοι μνηστῆς ἀλόχου βουλήν τε νόον τε,

ἠὲ μένει παρὰ παιδὶ καὶ ἔμπεδα πάντα φυλάσσει

ἦ ἤδη μιν ἔγημεν Ἀχαιῶν ὅς τις ἄριστος.’

“ὣς ἐφάμην , ἡ δ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμείβετο πότνια μήτηρ:

‘καὶ λίην κείνη γε μένει τετληότι θυμῷ

σοῖσιν ἐνὶ μεγάροισιν : ὀιζυραὶ δέ οἱ αἰεὶ

φθίνουσιν νύκτες τε καὶ ἤματα δάκρυ χεούσῃ.

σὸν δ᾽ οὔ πώ τις ἔχει καλὸν γέρας , ἀλλὰ ἕκηλος

Τηλέμαχος τεμένεα νέμεται καὶ δαῖτας ἐίσας

δαίνυται , ἃς ἐπέοικε δικασπόλον ἄνδρ᾽ ἀλεγύνειν:

πάντες γὰρ καλέουσι . πατὴρ δὲ σὸς αὐτόθι μίμνει

ἀγρῷ , οὐδὲ πόλινδε κατέρχεται . οὐδέ οἱ εὐναὶ

δέμνια καὶ χλαῖναι καὶ ῥήγεα σιγαλόεντα,

ἀλλ᾽ ὅ γε χεῖμα μὲν εὕδει ὅθι δμῶες ἐνὶ οἴκῳ,

ἐν κόνι ἄγχι πυρός , κακὰ δὲ χροῒ εἵματα εἷται:

αὐτὰρ ἐπὴν ἔλθῃσι θέρος τεθαλυῖά τ᾽ ὀπώρη,

πάντῃ οἱ κατὰ γουνὸν ἀλωῆς οἰνοπέδοιο

φύλλων κεκλιμένων χθαμαλαὶ βεβλήαται εὐναί.

ἔνθ᾽ ὅ γε κεῖτ᾽ ἀχέων , μέγα δὲ φρεσὶ πένθος ἀέξει

σὸν νόστον ποθέων , χαλεπὸν δ᾽ ἐπὶ γῆρας ἱκάνει.

οὕτω γὰρ καὶ ἐγὼν ὀλόμην καὶ πότμον ἐπέσπον:

οὔτ᾽ ἐμέ γ᾽ ἐν μεγάροισιν ἐύσκοπος ἰοχέαιρα

οἷς ἀγανοῖς βελέεσσιν ἐποιχομένη κατέπεφνεν,

οὔτε τις οὖν μοι νοῦσος ἐπήλυθεν , ἥ τε μάλιστα

τηκεδόνι στυγερῇ μελέων ἐξείλετο θυμόν:

ἀλλά με σός τε πόθος σά τε μήδεα , φαίδιμ᾽ Ὀδυσσεῦ,

σή τ᾽ ἀγανοφροσύνη μελιηδέα θυμὸν ἀπηύρα.’

“ὣς ἔφατ᾽ , αὐτὰρ ἐγώ γ᾽ ἔθελον φρεσὶ μερμηρίξας

μητρὸς ἐμῆς ψυχὴν ἑλέειν κατατεθνηυίης.

τρὶς μὲν ἐφωρμήθην , ἑλέειν τέ με θυμὸς ἀνώγει,

τρὶς δέ μοι ἐκ χειρῶν σκιῇ εἴκελον ἢ καὶ ὀνείρῳ

ἔπτατ᾽ . ἐμοὶ δ᾽ ἄχος ὀξὺ γενέσκετο κηρόθι μᾶλλον,

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδων:

“‘μῆτερ ἐμή , τί νύ μ᾽ οὐ μίμνεις ἑλέειν μεμαῶτα,

ὄφρα καὶ εἰν Ἀίδαο φίλας περὶ χεῖρε βαλόντε

ἀμφοτέρω κρυεροῖο τεταρπώμεσθα γόοιο;

ἦ τί μοι εἴδωλον τόδ᾽ ἀγαυὴ Περσεφόνεια

ὤτρυν᾽ , ὄφρ᾽ ἔτι μᾶλλον ὀδυρόμενος στεναχίζω;“

“ὣς ἐφάμην , ἡ δ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμείβετο πότνια μήτηρ:

‘ὤ μοι , τέκνον ἐμόν , περὶ πάντων κάμμορε φωτῶν,

οὔ τί σε Περσεφόνεια Διὸς θυγάτηρ ἀπαφίσκει,

ἀλλ᾽ αὕτη δίκη ἐστὶ βροτῶν , ὅτε τίς κε θάνῃσιν:

οὐ γὰρ ἔτι σάρκας τε καὶ ὀστέα ἶνες ἔχουσιν,

ἀλλὰ τὰ μέν τε πυρὸς κρατερὸν μένος αἰθομένοιο

δαμνᾷ , ἐπεί κε πρῶτα λίπῃ λεύκ᾽ ὀστέα θυμός,

ψυχὴ δ᾽ ἠύτ᾽ ὄνειρος ἀποπταμένη πεπότηται.

ἀλλὰ φόωσδε τάχιστα λιλαίεο : ταῦτα δὲ πάντα

ἴσθ᾽ , ἵνα καὶ μετόπισθε τεῇ εἴπῃσθα γυναικί.’

“νῶι μὲν ὣς ἐπέεσσιν ἀμειβόμεθ᾽ , αἱ δὲ γυναῖκες

ἤλυθον , ὤτρυνεν γὰρ ἀγαυὴ Περσεφόνεια,

ὅσσαι ἀριστήων ἄλοχοι ἔσαν ἠδὲ θύγατρες.

αἱ δ᾽ ἀμφ᾽ αἷμα κελαινὸν ἀολλέες ἠγερέθοντο,

αὐτὰρ ἐγὼ βούλευον ὅπως ἐρέοιμι ἑκάστην.

ἥδε δέ μοι κατὰ θυμὸν ἀρίστη φαίνετο βουλή:

σπασσάμενος τανύηκες ἄορ παχέος παρὰ μηροῦ

οὐκ εἴων πίνειν ἅμα πάσας αἷμα κελαινόν.

αἱ δὲ προμνηστῖναι ἐπήισαν , ἠδὲ ἑκάστη

ὃν γόνον ἐξαγόρευεν : ἐγὼ δ᾽ ἐρέεινον ἁπάσας.

“ἔνθ᾽ ἦ τοι πρώτην Τυρὼ ἴδον εὐπατέρειαν,

ἣ φάτο Σαλμωνῆος ἀμύμονος ἔκγονος εἶναι,

φῆ δὲ Κρηθῆος γυνὴ ἔμμεναι Αἰολίδαο:

ἣ ποταμοῦ ἠράσσατ᾽ Ἐνιπῆος θείοιο,

ὃς πολὺ κάλλιστος ποταμῶν ἐπὶ γαῖαν ἵησι,

καί ῥ᾽ ἐπ᾽ Ἐνιπῆος πωλέσκετο καλὰ ῥέεθρα.

τῷ δ᾽ ἄρα εἰσάμενος γαιήοχος ἐννοσίγαιος

ἐν προχοῇς ποταμοῦ παρελέξατο δινήεντος:

πορφύρεον δ᾽ ἄρα κῦμα περιστάθη , οὔρεϊ ἶσον,

κυρτωθέν , κρύψεν δὲ θεὸν θνητήν τε γυναῖκα.

λῦσε δὲ παρθενίην ζώνην , κατὰ δ᾽ ὕπνον ἔχευεν.

αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἐτέλεσσε θεὸς φιλοτήσια ἔργα,

ἔν τ᾽ ἄρα οἱ φῦ χειρί , ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζε:

“‘χαῖρε , γύναι , φιλότητι : περιπλομένου δ᾽ ἐνιαυτοῦ

τέξεις ἀγλαὰ τέκνα , ἐπεὶ οὐκ ἀποφώλιοι εὐναὶ

ἀθανάτων : σὺ δὲ τοὺς κομέειν ἀτιταλλέμεναί τε.

νῦν δ᾽ ἔρχευ πρὸς δῶμα , καὶ ἴσχεο μηδ᾽ ὀνομήνῃς:

αὐτὰρ ἐγώ τοί εἰμι Ποσειδάων ἐνοσίχθων.’

“ὣς εἰπὼν ὑπὸ πόντον ἐδύσετο κυμαίνοντα.

ἡ δ᾽ ὑποκυσαμένη Πελίην τέκε καὶ Νηλῆα,

τὼ κρατερὼ θεράποντε Διὸς μεγάλοιο γενέσθην

ἀμφοτέρω : Πελίης μὲν ἐν εὐρυχόρῳ Ἰαωλκῷ

ναῖε πολύρρηνος , ὁ δ᾽ ἄρ᾽ ἐν Πύλῳ ἠμαθόεντι.

τοὺς δ᾽ ἑτέρους Κρηθῆι τέκεν βασίλεια γυναικῶν,

Αἴσονά τ᾽ ἠδὲ Φέρητ᾽ Ἀμυθάονά θ᾽ ἱππιοχάρμην.

“τὴν δὲ μετ᾽ Ἀντιόπην ἴδον , Ἀσωποῖο θύγατρα,

ἣ δὴ καὶ Διὸς εὔχετ᾽ ἐν ἀγκοίνῃσιν ἰαῦσαι,

καί ῥ᾽ ἔτεκεν δύο παῖδ᾽ , Ἀμφίονά τε Ζῆθόν τε,

οἳ πρῶτοι Θήβης ἕδος ἔκτισαν ἑπταπύλοιο,

πύργωσάν τ᾽ , ἐπεὶ οὐ μὲν ἀπύργωτόν γ᾽ ἐδύναντο

ναιέμεν εὐρύχορον Θήβην , κρατερώ περ ἐόντε.

“τὴν δὲ μετ᾽ Ἀλκμήνην ἴδον , Ἀμφιτρύωνος ἄκοιτιν,

ἥ ῥ᾽ Ἡρακλῆα θρασυμέμνονα θυμολέοντα

γείνατ᾽ ἐν ἀγκοίνῃσι Διὸς μεγάλοιο μιγεῖσα:

καὶ Μεγάρην , Κρείοντος ὑπερθύμοιο θύγατρα,

τὴν ἔχεν Ἀμφιτρύωνος υἱὸς μένος αἰὲν ἀτειρής.

“μητέρα τ᾽ Οἰδιπόδαο ἴδον , καλὴν Ἐπικάστην,

ἣ μέγα ἔργον ἔρεξεν ἀιδρείῃσι νόοιο

γημαμένη ᾧ υἷι : ὁ δ᾽ ὃν πατέρ᾽ ἐξεναρίξας

γῆμεν : ἄφαρ δ᾽ ἀνάπυστα θεοὶ θέσαν ἀνθρώποισιν.

ἀλλ᾽ ὁ μὲν ἐν Θήβῃ πολυηράτῳ ἄλγεα πάσχων

Καδμείων ἤνασσε θεῶν ὀλοὰς διὰ βουλάς:

ἡ δ᾽ ἔβη εἰς Ἀίδαο πυλάρταο κρατεροῖο,

ἁψαμένη βρόχον αἰπὺν ἀφ᾽ ὑψηλοῖο μελάθρου,

ᾧ ἄχεϊ σχομένη : τῷ δ᾽ ἄλγεα κάλλιπ᾽ ὀπίσσω

πολλὰ μάλ᾽ , ὅσσα τε μητρὸς Ἐρινύες ἐκτελέουσιν.

“καὶ Χλῶριν εἶδον περικαλλέα , τήν ποτε Νηλεὺς

γῆμεν ἑὸν διὰ κάλλος , ἐπεὶ πόρε μυρία ἕδνα,

ὁπλοτάτην κούρην Ἀμφίονος Ἰασίδαο,

ὅς ποτ᾽ ἐν Ὀρχομενῷ Μινυείῳ ἶφι ἄνασσεν:

ἡ δὲ Πύλου βασίλευε , τέκεν δέ οἱ ἀγλαὰ τέκνα,

Νέστορά τε Χρόνιον τε Περικλύμενόν τ᾽ ἀγέρωχον.

τοῖσι δ᾽ ἐπ᾽ ἰφθίμην Πηρὼ τέκε , θαῦμα βροτοῖσι,

τὴν πάντες μνώοντο περικτίται : οὐδ᾽ ἄρα Νηλεὺς

τῷ ἐδίδου ὃς μὴ ἕλικας βόας εὐρυμετώπους

ἐκ Φυλάκης ἐλάσειε βίης Ἰφικληείης

ἀργαλέας : τὰς δ᾽ οἶος ὑπέσχετο μάντις ἀμύμων

ἐξελάαν : χαλεπὴ δὲ θεοῦ κατὰ μοῖρα πέδησε,

δεσμοί τ᾽ ἀργαλέοι καὶ βουκόλοι ἀγροιῶται.

ἀλλ᾽ ὅτε δὴ μῆνές τε καὶ ἡμέραι ἐξετελεῦντο

ἂψ περιτελλομένου ἔτεος καὶ ἐπήλυθον ὧραι,

καὶ τότε δή μιν ἔλυσε βίη Ἰφικληείη,

θέσφατα πάντ᾽ εἰπόντα : Διὸς δ᾽ ἐτελείετο βουλή.

“καὶ Λήδην εἶδον , τὴν Τυνδαρέου παράκοιτιν,

ἥ ῥ᾽ ὑπὸ Τυνδαρέῳ κρατερόφρονε γείνατο παῖδε,

Κάστορά θ᾽ ἱππόδαμον καὶ πὺξ ἀγαθὸν Πολυδεύκεα,

τοὺς ἄμφω ζωοὺς κατέχει φυσίζοος αἶα:

οἳ καὶ νέρθεν γῆς τιμὴν πρὸς Ζηνὸς ἔχοντες

ἄλλοτε μὲν ζώουσ᾽ ἑτερήμεροι , ἄλλοτε δ᾽ αὖτε

τεθνᾶσιν : τιμὴν δὲ λελόγχασιν ἶσα θεοῖσι.

“τὴν δὲ μετ᾽ Ἰφιμέδειαν , Ἀλωῆος παράκοιτιν

εἴσιδον , ἣ δὴ φάσκε Ποσειδάωνι μιγῆναι,

καί ῥ᾽ ἔτεκεν δύο παῖδε , μινυνθαδίω δ᾽ ἐγενέσθην,

Ὦτόν τ᾽ ἀντίθεον τηλεκλειτόν τ᾽ Ἐφιάλτην,

οὓς δὴ μηκίστους θρέψε ζείδωρος ἄρουρα

καὶ πολὺ καλλίστους μετά γε κλυτὸν Ὠρίωνα:

ἐννέωροι γὰρ τοί γε καὶ ἐννεαπήχεες ἦσαν

εὖρος , ἀτὰρ μῆκός γε γενέσθην ἐννεόργυιοι.

οἵ ῥα καὶ ἀθανάτοισιν ἀπειλήτην ἐν Ὀλύμπῳ

φυλόπιδα στήσειν πολυάικος πολέμοιο.

Ὄσσαν ἐπ᾽ Οὐλύμπῳ μέμασαν θέμεν , αὐτὰρ ἐπ᾽ Ὄσσῃ

Πήλιον εἰνοσίφυλλον , ἵν᾽ οὐρανὸς ἀμβατὸς εἴη.

καί νύ κεν ἐξετέλεσσαν , εἰ ἥβης μέτρον ἵκοντο:

ἀλλ᾽ ὄλεσεν Διὸς υἱός , ὃν ἠύκομος τέκε Λητώ,

ἀμφοτέρω , πρίν σφωιν ὑπὸ κροτάφοισιν ἰούλους

ἀνθῆσαι πυκάσαι τε γένυς ἐυανθέι λάχνῃ.

“Φαίδρην τε Πρόκριν τε ἴδον καλήν τ᾽ Ἀριάδνην,

κούρην Μίνωος ὀλοόφρονος , ἥν ποτε Θησεὺς

ἐκ Κρήτης ἐς γουνὸν Ἀθηνάων ἱεράων

ἦγε μέν , οὐδ᾽ ἀπόνητο : πάρος δέ μιν Ἄρτεμις ἔκτα

Δίῃ ἐν ἀμφιρύτῃ Διονύσου μαρτυρίῃσιν.

“Μαῖράν τε Κλυμένην τε ἴδον στυγερήν τ᾽ Ἐριφύλην,

ἣ χρυσὸν φίλου ἀνδρὸς ἐδέξατο τιμήεντα.

πάσας δ᾽ οὐκ ἂν ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ᾽ ὀνομήνω,

ὅσσας ἡρώων ἀλόχους ἴδον ἠδὲ θύγατρας:

πρὶν γάρ κεν καὶ νὺξ φθῖτ᾽ ἄμβροτος . ἀλλὰ καὶ ὥρη

εὕδειν , ἢ ἐπὶ νῆα θοὴν ἐλθόντ᾽ ἐς ἑταίρους

ἢ αὐτοῦ : πομπὴ δὲ θεοῖς ὑμῖν τε μελήσει.”

‘ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ,

κηληθμῷ δ᾽ ἔσχοντο κατὰ μέγαρα σκιόεντα.

τοῖσιν δ᾽ Ἀρήτη λευκώλενος ἤρχετο μύθων.

“Φαίηκες , πῶς ὔμμιν ἀνὴρ ὅδε φαίνεται εἶναι

εἶδός τε μέγεθός τε ἰδὲ φρένας ἔνδον ἐίσας;

ξεῖνος δ᾽ αὖτ᾽ ἐμός ἐστιν , ἕκαστος δ᾽ ἔμμορε τιμῆς:

τῷ μὴ ἐπειγόμενοι ἀποπέμπετε , μηδὲ τὰ δῶρα

οὕτω χρηίζοντι κολούετε : πολλὰ γὰρ ὑμῖν

κτήματ᾽ ἐνὶ μεγάροισι θεῶν ἰότητι κέονται.”

τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε γέρων ἥρως Ἐχένηος,

ὃς δὴ Φαιήκων ἀνδρῶν προγενέστερος ἦεν:

“ὦ φίλοι , οὐ μὰν ἧμιν ἀπὸ σκοποῦ οὐδ᾽ ἀπὸ δόξης

μυθεῖται βασίλεια περίφρων : ἀλλὰ πίθεσθε.

Ἀλκινόου δ᾽ ἐκ τοῦδ᾽ ἔχεται ἔργον τε ἔπος τε.”

τὸν δ᾽ αὖτ᾽ Ἀλκίνοος ἀπαμείβετο φώνησέν τε:

“τοῦτο μὲν οὕτω δὴ ἔσται ἔπος , αἴ κεν ἐγώ γε

ζωὸς Φαιήκεσσι φιληρέτμοισιν ἀνάσσω:

ξεῖνος δὲ τλήτω μάλα περ νόστοιο χατίζων

ἔμπης οὖν ἐπιμεῖναι ἐς αὔριον , εἰς ὅ κε πᾶσαν

δωτίνην τελέσω : πομπὴ δ᾽ ἄνδρεσσι μελήσει

πᾶσι , μάλιστα δ᾽ ἐμοί : τοῦ γὰρ κράτος ἔστ᾽ ἐνὶ δήμῳ.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:

“Ἀλκίνοε κρεῖον , πάντων ἀριδείκετε λαῶν,

εἴ με καὶ εἰς ἐνιαυτὸν ἀνώγοιτ᾽ αὐτόθι μίμνειν,

πομπὴν δ᾽ ὀτρύνοιτε καὶ ἀγλαὰ δῶρα διδοῖτε,

καὶ κε τὸ βουλοίμην , καί κεν πολὺ κέρδιον εἴη,

πλειοτέρῃ σὺν χειρὶ φίλην ἐς πατρίδ᾽ ἱκέσθαι:

καί κ᾽ αἰδοιότερος καὶ φίλτερος ἀνδράσιν εἴην

πᾶσιν , ὅσοι μ᾽ Ἰθάκηνδε ἰδοίατο νοστήσαντα.”

τὸν δ᾽ αὖτ᾽ Ἀλκίνοος ἀπαμείβετο φώνησέν τε:

“ὦ Ὀδυσεῦ , τὸ μὲν οὔ τί σ᾽ ἐίσκομεν εἰσορόωντες,

ἠπεροπῆά τ᾽ ἔμεν καὶ ἐπίκλοπον , οἷά τε πολλοὺς

βόσκει γαῖα μέλαινα πολυσπερέας ἀνθρώπους,

ψεύδεά τ᾽ ἀρτύνοντας ὅθεν κέ τις οὐδὲ ἴδοιτο:

σοὶ δ᾽ ἔπι μὲν μορφὴ ἐπέων , ἔνι δὲ φρένες ἐσθλαί.

μῦθον δ᾽ ὡς ὅτ᾽ ἀοιδὸς ἐπισταμένως κατέλεξας,

πάντων τ᾽ Ἀργείων σέο τ᾽ αὐτοῦ κήδεα λυγρά.

ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον,

εἴ τινας ἀντιθέων ἑτάρων ἴδες , οἵ τοι ἅμ᾽ αὐτῷ

Ἴλιον εἰς ἅμ᾽ ἕποντο καὶ αὐτοῦ πότμον ἐπέσπον.

νὺξ δ᾽ ἥδε μάλα μακρή , ἀθέσφατος : οὐδέ πω ὥρη

εὕδειν ἐν μεγάρῳ , σὺ δέ μοι λέγε θέσκελα ἔργα.

καί κεν ἐς ἠῶ δῖαν ἀνασχοίμην , ὅτε μοι σὺ

τλαίης ἐν μεγάρῳ τὰ σὰ κήδεα μυθήσασθαι.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:

“Ἀλκίνοε κρεῖον , πάντων ἀριδείκετε λαῶν,

ὥρη μὲν πολέων μύθων , ὥρη δὲ καὶ ὕπνου:

εἰ δ᾽ ἔτ᾽ ἀκουέμεναί γε λιλαίεαι , οὐκ ἂν ἐγώ γε

τούτων σοι φθονέοιμι καὶ οἰκτρότερ᾽ ἄλλ᾽ ἀγορεύειν,

κήδε᾽ ἐμῶν ἑτάρων , οἳ δὴ μετόπισθεν ὄλοντο,

οἳ Τρώων μὲν ὑπεξέφυγον στονόεσσαν ἀυτήν,

ἐν νόστῳ δ᾽ ἀπόλοντο κακῆς ἰότητι γυναικός.

“αὐτὰρ ἐπεὶ ψυχὰς μὲν ἀπεσκέδασ᾽ ἄλλυδις ἄλλῃ

ἁγνὴ Περσεφόνεια γυναικῶν θηλυτεράων,

ἦλθε δ᾽ ἐπὶ ψυχὴ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο

ἀχνυμένη : περὶ δ᾽ ἄλλαι ἀγηγέραθ᾽ , ὅσσοι ἅμ᾽ αὐτῷ

οἴκῳ ἐν Αἰγίσθοιο θάνον καὶ πότμον ἐπέσπον.

ἔγνω δ᾽ αἶψ᾽ ἔμ᾽ ἐκεῖνος , ἐπεὶ πίεν αἷμα κελαινόν:

κλαῖε δ᾽ ὅ γε λιγέως , θαλερὸν κατὰ δάκρυον εἴβων,

πιτνὰς εἰς ἐμὲ χεῖρας , ὀρέξασθαι μενεαίνων:

ἀλλ᾽ οὐ γάρ οἱ ἔτ᾽ ἦν ἲς ἔμπεδος οὐδέ τι κῖκυς,

οἵη περ πάρος ἔσκεν ἐνὶ γναμπτοῖσι μέλεσσι.

“τὸν μὲν ἐγὼ δάκρυσα ἰδὼν ἐλέησά τε θυμῷ,

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδων:

‘Ἀτρεΐδη κύδιστε , ἄναξ ἀνδρῶν Ἀγάμεμνον,

τίς νύ σε κὴρ ἐδάμασσε τανηλεγέος θανάτοιο;

ἦε σέ γ᾽ ἐν νήεσσι Ποσειδάων ἐδάμασσεν

ὄρσας ἀργαλέων ἀνέμων ἀμέγαρτον ἀυτμήν;

ἦέ σ᾽ ἀνάρσιοι ἄνδρες ἐδηλήσαντ᾽ ἐπὶ χέρσου

βοῦς περιταμνόμενον ἠδ᾽ οἰῶν πώεα καλά,

ἠὲ περὶ πτόλιος μαχεούμενον ἠδὲ γυναικῶν;

“ὣς ἐφάμην , ὁ δέ μ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμειβόμενος προσέειπε:

‘διογενὲς Λαερτιάδη , πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,

οὔτ᾽ ἐμέ γ᾽ ἐν νήεσσι Ποσειδάων ἐδάμασσεν

ὄρσας ἀργαλέων ἀνέμων ἀμέγαρτον ἀυτμήν,

οὔτε μ᾽ ἀνάρσιοι ἄνδρες ἐδηλήσαντ᾽ ἐπὶ χέρσου,

ἀλλά μοι Αἴγισθος τεύξας θάνατόν τε μόρον τε

ἔκτα σὺν οὐλομένῃ ἀλόχῳ , οἶκόνδε καλέσσας,

δειπνίσσας , ὥς τίς τε κατέκτανε βοῦν ἐπὶ φάτνῃ.

ὣς θάνον οἰκτίστῳ θανάτῳ : περὶ δ᾽ ἄλλοι ἑταῖροι

νωλεμέως κτείνοντο σύες ὣς ἀργιόδοντες,

οἵ ῥά τ᾽ ἐν ἀφνειοῦ ἀνδρὸς μέγα δυναμένοιο

ἢ γάμῳ ἢ ἐράνῳ ἢ εἰλαπίνῃ τεθαλυίῃ.

ἤδη μὲν πολέων φόνῳ ἀνδρῶν ἀντεβόλησας,

μουνὰξ κτεινομένων καὶ ἐνὶ κρατερῇ ὑσμίνῃ:

ἀλλά κε κεῖνα μάλιστα ἰδὼν ὀλοφύραο θυμῷ,

ὡς ἀμφὶ κρητῆρα τραπέζας τε πληθούσας

κείμεθ᾽ ἐνὶ μεγάρῳ , δάπεδον δ᾽ ἅπαν αἵματι θῦεν.

οἰκτροτάτην δ᾽ ἤκουσα ὄπα Πριάμοιο θυγατρός,

Κασσάνδρης , τὴν κτεῖνε Κλυταιμνήστρη δολόμητις

ἀμφ᾽ ἐμοί , αὐτὰρ ἐγὼ ποτὶ γαίῃ χεῖρας ἀείρων

βάλλον ἀποθνήσκων περὶ φασγάνῳ : ἡ δὲ κυνῶπις

νοσφίσατ᾽ , οὐδέ μοι ἔτλη ἰόντι περ εἰς Ἀίδαο

χερσὶ κατ᾽ ὀφθαλμοὺς ἑλέειν σύν τε στόμ᾽ ἐρεῖσαι.

ὣς οὐκ αἰνότερον καὶ κύντερον ἄλλο γυναικός,

ἥ τις δὴ τοιαῦτα μετὰ φρεσὶν ἔργα βάληται:

οἷον δὴ καὶ κείνη ἐμήσατο ἔργον ἀεικές,

κουριδίῳ τεύξασα πόσει φόνον . ἦ τοι ἔφην γε

ἀσπάσιος παίδεσσιν ἰδὲ δμώεσσιν ἐμοῖσιν

οἴκαδ᾽ ἐλεύσεσθαι : ἡ δ᾽ ἔξοχα λυγρὰ ἰδυῖα

οἷ τε κατ᾽ αἶσχος ἔχευε καὶ ἐσσομένῃσιν ὀπίσσω

θηλυτέρῃσι γυναιξί , καὶ ἥ κ᾽ ἐυεργὸς ἔῃσιν.’

“ὣς ἔφατ᾽ , αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον:

‘ὢ πόποι , ἦ μάλα δὴ γόνον Ἀτρέος εὐρύοπα Ζεὺς

ἐκπάγλως ἤχθηρε γυναικείας διὰ βουλὰς

ἐξ ἀρχῆς : Ἑλένης μὲν ἀπωλόμεθ᾽ εἵνεκα πολλοί,

σοὶ δὲ Κλυταιμνήστρη δόλον ἤρτυε τηλόθ᾽ ἐόντι.’

“ὣς ἐφάμην , ὁ δέ μ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμειβόμενος προσέειπε:

‘τῷ νῦν μή ποτε καὶ σὺ γυναικί περ ἤπιος εἶναι:

μή οἱ μῦθον ἅπαντα πιφαυσκέμεν , ὅν κ᾽ ἐὺ εἰδῇς,

ἀλλὰ τὸ μὲν φάσθαι , τὸ δὲ καὶ κεκρυμμένον εἶναι.

ἀλλ᾽ οὐ σοί γ᾽ , Ὀδυσεῦ , φόνος ἔσσεται ἔκ γε γυναικός:

λίην γὰρ πινυτή τε καὶ εὖ φρεσὶ μήδεα οἶδε

κούρη Ἰκαρίοιο , περίφρων Πηνελόπεια.

ἦ μέν μιν νύμφην γε νέην κατελείπομεν ἡμεῖς

ἐρχόμενοι πόλεμόνδε : πάϊς δέ οἱ ἦν ἐπὶ μαζῷ

νήπιος , ὅς που νῦν γε μετ᾽ ἀνδρῶν ἵζει ἀριθμῷ,

ὄλβιος : ἦ γὰρ τόν γε πατὴρ φίλος ὄψεται ἐλθών,

καὶ κεῖνος πατέρα προσπτύξεται , ἣ θέμις ἐστίν.

ἡ δ᾽ ἐμὴ οὐδέ περ υἷος ἐνιπλησθῆναι ἄκοιτις

ὀφθαλμοῖσιν ἔασε : πάρος δέ με πέφνε καὶ αὐτόν.

ἄλλο δέ τοι ἐρέω , σὺ δ᾽ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσιν:

κρύβδην , μηδ᾽ ἀναφανδά , φίλην ἐς πατρίδα γαῖαν

νῆα κατισχέμεναι : ἐπεὶ οὐκέτι πιστὰ γυναιξίν.

ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον,

εἴ που ἔτι ζώοντος ἀκούετε παιδὸς ἐμοῖο,

ἤ που ἐν Ὀρχομενῷ ἢ ἐν Πύλῳ ἠμαθόεντι,

ἤ που πὰρ Μενελάῳ ἐνὶ Σπάρτῃ εὐρείῃ:

οὐ γάρ πω τέθνηκεν ἐπὶ χθονὶ δῖος Ὀρέστης.’

“ὣς ἔφατ᾽ , αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον:

‘Ἀτρεΐδη , τί με ταῦτα διείρεαι ; οὐδέ τι οἶδα,

ζώει ὅ γ᾽ ἦ τέθνηκε : κακὸν δ᾽ ἀνεμώλια βάζειν.’

“νῶι μὲν ὣς ἐπέεσσιν ἀμειβομένω στυγεροῖσιν

ἕσταμεν ἀχνύμενοι θαλερὸν κατὰ δάκρυ χέοντες:

ἦλθε δ᾽ ἐπὶ ψυχὴ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος

καὶ Πατροκλῆος καὶ ἀμύμονος Ἀντιλόχοιο

Αἴαντός θ᾽ , ὃς ἄριστος ἔην εἶδός τε δέμας τε

τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ᾽ ἀμύμονα Πηλεΐωνα.

ἔγνω δὲ ψυχή με ποδώκεος Αἰακίδαο

καί ῥ᾽ ὀλοφυρομένη ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“ ‘διογενὲς Λαερτιάδη , πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,

σχέτλιε , τίπτ᾽ ἔτι μεῖζον ἐνὶ φρεσὶ μήσεαι ἔργον;

πῶς ἔτλης Ἄϊδόσδε κατελθέμεν , ἔνθα τε νεκροὶ

ἀφραδέες ναίουσι , βροτῶν εἴδωλα καμόντων;”

“ὣς ἔφατ᾽ , αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον:

‘ὦ Ἀχιλεῦ Πηλῆος υἱέ , μέγα φέρτατ᾽ Ἀχαιῶν,

ἦλθον Τειρεσίαο κατὰ χρέος , εἴ τινα βουλὴν

εἴποι , ὅπως Ἰθάκην ἐς παιπαλόεσσαν ἱκοίμην:

οὐ γάρ πω σχεδὸν ἦλθον Ἀχαιΐδος , οὐδέ πω ἁμῆς

γῆς ἐπέβην , ἀλλ᾽ αἰὲν ἔχω κακά . σεῖο δ᾽ , Ἀχιλλεῦ,

οὔ τις ἀνὴρ προπάροιθε μακάρτατος οὔτ᾽ ἄρ᾽ ὀπίσσω.

πρὶν μὲν γάρ σε ζωὸν ἐτίομεν ἶσα θεοῖσιν

Ἀργεῖοι , νῦν αὖτε μέγα κρατέεις νεκύεσσιν

ἐνθάδ᾽ ἐών : τῷ μή τι θανὼν ἀκαχίζευ , Ἀχιλλεῦ.’

“ὣς ἐφάμην , ὁ δέ μ᾽ αὐτίκ᾽ ἀμειβόμενος προσέειπε:

‘μὴ δή μοι θάνατόν γε παραύδα , φαίδιμ᾽ Ὀδυσσεῦ.

βουλοίμην κ᾽ ἐπάρουρος ἐὼν θητευέμεν ἄλλῳ,

ἀνδρὶ παρ᾽ ἀκλήρῳ , ᾧ μὴ βίοτος πολὺς εἴη,

ἢ πᾶσιν νεκύεσσι καταφθιμένοισιν ἀνάσσειν.

ἀλλ᾽ ἄγε μοι τοῦ παιδὸς ἀγαυοῦ μῦθον ἐνίσπες,

ἢ ἕπετ᾽ ἐς πόλεμον πρόμος ἔμμεναι , ἦε καὶ οὐκί.

εἰπὲ δέ μοι Πηλῆος ἀμύμονος , εἴ τι πέπυσσαι,

ἢ ἔτ᾽ ἔχει τιμὴν πολέσιν μετὰ Μυρμιδόνεσσιν,

ἦ μιν ἀτιμάζουσιν ἀν᾽ Ἑλλάδα τε Φθίην τε,

οὕνεκά μιν κατὰ γῆρας ἔχει χεῖράς τε πόδας τε.

οὐ γὰρ ἐγὼν ἐπαρωγὸς ὑπ᾽ αὐγὰς ἠελίοιο,

τοῖος ἐών , οἷός ποτ᾽ ἐνὶ Τροίῃ εὐρείῃ

πέφνον λαὸν ἄριστον , ἀμύνων Ἀργείοισιν:

εἰ τοιόσδ᾽ ἔλθοιμι μίνυνθά περ ἐς πατέρος δῶ:

τῷ κέ τεῳ στύξαιμι μένος καὶ χεῖρας ἀάπτους,

οἳ κεῖνον βιόωνται ἐέργουσίν τ᾽ ἀπὸ τιμῆς.’

“ὣς ἔφατ᾽ , αὐτὰρ ἐγώ μιν ἀμειβόμενος προσέειπον:

‘ἦ τοι μὲν Πηλῆος ἀμύμονος οὔ τι πέπυσμαι,

αὐτάρ τοι παιδός γε Νεοπτολέμοιο φίλοιο

πᾶσαν ἀληθείην μυθήσομαι , ὥς με κελεύεις:

αὐτὸς γάρ μιν ἐγὼ κοίλης ἐπὶ νηὸς ἐίσης

ἤγαγον ἐκ Σκύρου μετ᾽ ἐυκνήμιδας Ἀχαιούς.

ἦ τοι ὅτ᾽ ἀμφὶ πόλιν Τροίην φραζοίμεθα βουλάς,

αἰεὶ πρῶτος ἔβαζε καὶ οὐχ ἡμάρτανε μύθων:

Νέστωρ ἀντίθεος καὶ ἐγὼ νικάσκομεν οἴω.

αὐτὰρ ὅτ᾽ ἐν πεδίῳ Τρώων μαρναίμεθα χαλκῷ,

οὔ ποτ᾽ ἐνὶ πληθυῖ μένεν ἀνδρῶν οὐδ᾽ ἐν ὁμίλῳ,

ἀλλὰ πολὺ προθέεσκε τὸ ὃν μένος οὐδενὶ εἴκων,

πολλοὺς δ᾽ ἄνδρας ἔπεφνεν ἐν αἰνῇ δηιοτῆτι.

πάντας δ᾽ οὐκ ἂν ἐγὼ μυθήσομαι οὐδ᾽ ὀνομήνω,

ὅσσον λαὸν ἔπεφνεν ἀμύνων Ἀργείοισιν,

ἀλλ᾽ οἷον τὸν Τηλεφίδην κατενήρατο χαλκῷ,

ἥρω᾽ Εὐρύπυλον , πολλοὶ δ᾽ ἀμφ᾽ αὐτὸν ἑταῖροι

Κήτειοι κτείνοντο γυναίων εἵνεκα δώρων.

κεῖνον δὴ κάλλιστον ἴδον μετὰ Μέμνονα δῖον.

αὐτὰρ ὅτ᾽ εἰς ἵππον κατεβαίνομεν , ὃν κάμ᾽ Ἐπειός,

Ἀργείων οἱ ἄριστοι , ἐμοὶ δ᾽ ἐπὶ πάντα τέταλτο,

ἠμὲν ἀνακλῖναι πυκινὸν λόχον ἠδ᾽ ἐπιθεῖναι,

ἔνθ᾽ ἄλλοι Δαναῶν ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες

δάκρυά τ᾽ ὠμόργνυντο τρέμον θ᾽ ὑπὸ γυῖα ἑκάστου:

κεῖνον δ᾽ οὔ ποτε πάμπαν ἐγὼν ἴδον ὀφθαλμοῖσιν

οὔτ᾽ ὠχρήσαντα χρόα κάλλιμον οὔτε παρειῶν

δάκρυ ὀμορξάμενον : ὁ δέ γε μάλα πόλλ᾽ ἱκέτευεν

ἱππόθεν ἐξέμεναι , ξίφεος δ᾽ ἐπεμαίετο κώπην

καὶ δόρυ χαλκοβαρές , κακὰ δὲ Τρώεσσι μενοίνα.

ἀλλ᾽ ὅτε δὴ Πριάμοιο πόλιν διεπέρσαμεν αἰπήν,

μοῖραν καὶ γέρας ἐσθλὸν ἔχων ἐπὶ νηὸς ἔβαινεν

ἀσκηθής , οὔτ᾽ ἂρ βεβλημένος ὀξέι χαλκῷ

οὔτ᾽ αὐτοσχεδίην οὐτασμένος , οἷά τε πολλὰ

γίγνεται ἐν πολέμῳ : ἐπιμὶξ δέ τε μαίνεται Ἄρης.’

“ὣς ἐφάμην , ψυχὴ δὲ ποδώκεος Αἰακίδαο

φοίτα μακρὰ βιβᾶσα κατ᾽ ἀσφοδελὸν λειμῶνα,

γηθοσύνη ὅ οἱ υἱὸν ἔφην ἀριδείκετον εἶναι.

“αἱ δ᾽ ἄλλαι ψυχαὶ νεκύων κατατεθνηώτων

ἕστασαν ἀχνύμεναι , εἴροντο δὲ κήδε᾽ ἑκάστη.

οἴη δ᾽ Αἴαντος ψυχὴ Τελαμωνιάδαο

νόσφιν ἀφεστήκει , κεχολωμένη εἵνεκα νίκης,

τήν μιν ἐγὼ νίκησα δικαζόμενος παρὰ νηυσὶ

τεύχεσιν ἀμφ᾽ Ἀχιλῆος : ἔθηκε δὲ πότνια μήτηρ.

παῖδες δὲ Τρώων δίκασαν καὶ Παλλὰς Ἀθήνη.

ὡς δὴ μὴ ὄφελον νικᾶν τοιῷδ᾽ ἐπ᾽ ἀέθλῳ:

τοίην γὰρ κεφαλὴν ἕνεκ᾽ αὐτῶν γαῖα κατέσχεν,

Αἴανθ᾽ , ὃς πέρι μὲν εἶδος , πέρι δ᾽ ἔργα τέτυκτο

τῶν ἄλλων Δαναῶν μετ᾽ ἀμύμονα Πηλεΐωνα.

τὸν μὲν ἐγὼν ἐπέεσσι προσηύδων μειλιχίοισιν:

“ Αἶαν , παῖ Τελαμῶνος ἀμύμονος , οὐκ ἄρ᾽ ἔμελλες

οὐδὲ θανὼν λήσεσθαι ἐμοὶ χόλου εἵνεκα τευχέων

οὐλομένων ; τὰ δὲ πῆμα θεοὶ θέσαν Ἀργείοισι,

τοῖος γάρ σφιν πύργος ἀπώλεο : σεῖο δ᾽ Ἀχαιοὶ

ἶσον Ἀχιλλῆος κεφαλῇ Πηληϊάδαο

ἀχνύμεθα φθιμένοιο διαμπερές : οὐδέ τις ἄλλος

αἴτιος , ἀλλὰ Ζεὺς Δαναῶν στρατὸν αἰχμητάων

ἐκπάγλως ἤχθηρε , τεῒν δ᾽ ἐπὶ μοῖραν ἔθηκεν.

ἀλλ᾽ ἄγε δεῦρο , ἄναξ , ἵν᾽ ἔπος καὶ μῦθον ἀκούσῃς

ἡμέτερον : δάμασον δὲ μένος καὶ ἀγήνορα θυμόν.’

“ὣς ἐφάμην , ὁ δέ μ᾽ οὐδὲν ἀμείβετο , βῆ δὲ μετ᾽ ἄλλας

ψυχὰς εἰς Ἔρεβος νεκύων κατατεθνηώτων.

ἔνθα χ᾽ ὅμως προσέφη κεχολωμένος , ἤ κεν ἐγὼ τόν:

ἀλλά μοι ἤθελε θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι φίλοισι

τῶν ἄλλων ψυχὰς ἰδέειν κατατεθνηώτων.

“ἔνθ᾽ ἦ τοι Μίνωα ἴδον , Διὸς ἀγλαὸν υἱόν,

χρύσεον σκῆπτρον ἔχοντα , θεμιστεύοντα νέκυσσιν,

ἥμενον , οἱ δέ μιν ἀμφὶ δίκας εἴροντο ἄνακτα,

ἥμενοι ἑσταότες τε κατ᾽ εὐρυπυλὲς Ἄϊδος δῶ.

“τὸν δὲ μετ᾽ Ὠρίωνα πελώριον εἰσενόησα

θῆρας ὁμοῦ εἰλεῦντα κατ᾽ ἀσφοδελὸν λειμῶνα,

τοὺς αὐτὸς κατέπεφνεν ἐν οἰοπόλοισιν ὄρεσσι

χερσὶν ἔχων ῥόπαλον παγχάλκεον , αἰὲν ἀαγές.

“καὶ Τιτυὸν εἶδον , Γαίης ἐρικυδέος υἱόν,

κείμενον ἐν δαπέδῳ : ὁ δ᾽ ἐπ᾽ ἐννέα κεῖτο πέλεθρα,

γῦπε δέ μιν ἑκάτερθε παρημένω ἧπαρ ἔκειρον,

δέρτρον ἔσω δύνοντες , ὁ δ᾽ οὐκ ἀπαμύνετο χερσί:

Λητὼ γὰρ ἕλκησε , Διὸς κυδρὴν παράκοιτιν,

Πυθώδ᾽ ἐρχομένην διὰ καλλιχόρου Πανοπῆος.

“καὶ μὴν Τάνταλον εἰσεῖδον κρατέρ᾽ ἄλγε᾽ ἔχοντα

ἑστεῶτ᾽ ἐν λίμνῃ : ἡ δὲ προσέπλαζε γενείῳ:

στεῦτο δὲ διψάων , πιέειν δ᾽ οὐκ εἶχεν ἑλέσθαι:

ὁσσάκι γὰρ κύψει᾽ ὁ γέρων πιέειν μενεαίνων,

τοσσάχ᾽ ὕδωρ ἀπολέσκετ᾽ ἀναβροχέν , ἀμφὶ δὲ ποσσὶ

γαῖα μέλαινα φάνεσκε , καταζήνασκε δὲ δαίμων.

δένδρεα δ᾽ ὑψιπέτηλα κατὰ κρῆθεν χέε καρπόν,

ὄγχναι καὶ ῥοιαὶ καὶ μηλέαι ἀγλαόκαρποι

συκέαι τε γλυκεραὶ καὶ ἐλαῖαι τηλεθόωσαι:

τῶν ὁπότ᾽ ἰθύσει᾽ ὁ γέρων ἐπὶ χερσὶ μάσασθαι,

τὰς δ᾽ ἄνεμος ῥίπτασκε ποτὶ νέφεα σκιόεντα.

“καὶ μὴν Σίσυφον εἰσεῖδον κρατέρ᾽ ἄλγε᾽ ἔχοντα

λᾶαν βαστάζοντα πελώριον ἀμφοτέρῃσιν.

ἦ τοι ὁ μὲν σκηριπτόμενος χερσίν τε ποσίν τε

λᾶαν ἄνω ὤθεσκε ποτὶ λόφον : ἀλλ᾽ ὅτε μέλλοι

ἄκρον ὑπερβαλέειν , τότ᾽ ἀποστρέψασκε κραταιίς:

αὖτις ἔπειτα πέδονδε κυλίνδετο λᾶας ἀναιδής.

αὐτὰρ ὅ γ᾽ ἂψ ὤσασκε τιταινόμενος , κατὰ δ᾽ ἱδρὼς

ἔρρεεν ἐκ μελέων , κονίη δ᾽ ἐκ κρατὸς ὀρώρει.

“τὸν δὲ μετ᾽ εἰσενόησα βίην Ἡρακληείην,

εἴδωλον : αὐτὸς δὲ μετ᾽ ἀθανάτοισι θεοῖσι

τέρπεται ἐν θαλίῃς καὶ ἔχει καλλίσφυρον Ἥβην,

παῖδα Διὸς μεγάλοιο καὶ Ἥρης χρυσοπεδίλου.

ἀμφὶ δέ μιν κλαγγὴ νεκύων ἦν οἰωνῶν ὥς,

πάντοσ᾽ ἀτυζομένων : ὁ δ᾽ ἐρεμνῇ νυκτὶ ἐοικώς,

γυμνὸν τόξον ἔχων καὶ ἐπὶ νευρῆφιν ὀιστόν,

δεινὸν παπταίνων , αἰεὶ βαλέοντι ἐοικώς.

σμερδαλέος δέ οἱ ἀμφὶ περὶ στήθεσσιν ἀορτὴρ

χρύσεος ἦν τελαμών , ἵνα θέσκελα ἔργα τέτυκτο,

ἄρκτοι τ᾽ ἀγρότεροί τε σύες χαροποί τε λέοντες,

ὑσμῖναί τε μάχαι τε φόνοι τ᾽ ἀνδροκτασίαι τε.

μὴ τεχνησάμενος μηδ᾽ ἄλλο τι τεχνήσαιτο,

ὃς κεῖνον τελαμῶνα ἑῇ ἐγκάτθετο τέχνῃ.

ἔγνω δ᾽ αὖτ᾽ ἔμ᾽ ἐκεῖνος , ἐπεὶ ἴδεν ὀφθαλμοῖσιν,

καί μ᾽ ὀλοφυρόμενος ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“‘διογενὲς Λαερτιάδη , πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,

ἆ δείλ᾽ , ἦ τινὰ καὶ σὺ κακὸν μόρον ἡγηλάζεις,

ὅν περ ἐγὼν ὀχέεσκον ὑπ᾽ αὐγὰς ἠελίοιο.

Ζηνὸς μὲν πάϊς ἦα Κρονίονος , αὐτὰρ ὀιζὺν

εἶχον ἀπειρεσίην : μάλα γὰρ πολὺ χείρονι φωτὶ

δεδμήμην , ὁ δέ μοι χαλεποὺς ἐπετέλλετ᾽ ἀέθλους.

καί ποτέ μ᾽ ἐνθάδ᾽ ἔπεμψε κύν᾽ ἄξοντ᾽ : οὐ γὰρ ἔτ᾽ ἄλλον

φράζετο τοῦδέ γέ μοι κρατερώτερον εἶναι ἄεθλον:

τὸν μὲν ἐγὼν ἀνένεικα καὶ ἤγαγον ἐξ Ἀίδαο:

Ἑρμείας δέ μ᾽ ἔπεμψεν ἰδὲ γλαυκῶπις Ἀθήνη.’

“ὣς εἰπὼν ὁ μὲν αὖτις ἔβη δόμον Ἄϊδος εἴσω,

αὐτὰρ ἐγὼν αὐτοῦ μένον ἔμπεδον , εἴ τις ἔτ᾽ ἔλθοι

ἀνδρῶν ἡρώων , οἳ δὴ τὸ πρόσθεν ὄλοντο.

καί νύ κ᾽ ἔτι προτέρους ἴδον ἀνέρας , οὓς ἔθελόν περ,

Θησέα Πειρίθοόν τε , θεῶν ἐρικυδέα τέκνα:

ἀλλὰ πρὶν ἐπὶ ἔθνε᾽ ἀγείρετο μυρία νεκρῶν

ἠχῇ θεσπεσίῃ : ἐμὲ δὲ χλωρὸν δέος ᾕρει,

μή μοι Γοργείην κεφαλὴν δεινοῖο πελώρου

ἐξ Ἀίδεω πέμψειεν ἀγαυὴ Περσεφόνεια.

“αὐτίκ᾽ ἔπειτ᾽ ἐπὶ νῆα κιὼν ἐκέλευον ἑταίρους

αὐτούς τ᾽ ἀμβαίνειν ἀνά τε πρυμνήσια λῦσαι.

οἱ δ᾽ αἶψ᾽ εἴσβαινον καὶ ἐπὶ κληῖσι καθῖζον.

τὴν δὲ κατ᾽ Ὠκεανὸν ποταμὸν φέρε κῦμα ῥόοιο,

πρῶτα μὲν εἰρεσίῃ , μετέπειτα δὲ κάλλιμος οὖρος.