Reading Center

ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ,

κηληθμῷ δ᾽ ἔσχοντο κατὰ μέγαρα σκιόεντα.

τὸν δ᾽ αὖτ᾽ Ἀλκίνοος ἀπαμείβετο φώνησέν τε:

“ὦ Ὀδυσεῦ , ἐπεὶ ἵκευ ἐμὸν ποτὶ χαλκοβατὲς δῶ,

ὑψερεφές , τῷ σ᾽ οὔ τι παλιμπλαγχθέντα γ᾽ ὀΐω

ἂψ ἀπονοστήσειν , εἰ καὶ μάλα πολλὰ πέπονθας.

ὑμέων δ᾽ ἀνδρὶ ἑκάστῳ ἐφιέμενος τάδε εἴρω,

ὅσσοι ἐνὶ μεγάροισι γερούσιον αἴθοπα οἶνον

αἰεὶ πίνετ᾽ ἐμοῖσιν , ἀκουάζεσθε δ᾽ ἀοιδοῦ.

εἵματα μὲν δὴ ξείνῳ ἐϋξέστῃ ἐνὶ χηλῷ

κεῖται καὶ χρυσὸς πολυδαίδαλος ἄλλα τε πάντα

δῶρ᾽ , ὅσα Φαιήκων βουληφόροι ἐνθάδ᾽ ἔνεικαν:

ἀλλ᾽ ἄγε οἱ δῶμεν τρίποδα μέγαν ἠδὲ λέβητα

ἀνδρακάς : ἡμεῖς δ᾽ αὖτε ἀγειρόμενοι κατὰ δῆμον

τισόμεθ᾽ : ἀργαλέον γὰρ ἕνα προικὸς χαρίσασθαι.”

ὣς ἔφατ᾽ Ἀλκίνοος , τοῖσιν δ᾽ ἐπιὴνδανε μῦθος.

οἱ μὲν κακκείοντες ἔβαν οἶκόνδε ἕκαστος,

ἦμος δ᾽ ἠριγένεια φάνη ῥοδοδάκτυλος Ἠώς,

νῆάδ᾽ ἐπεσσεύοντο , φέρον δ᾽ εὐήνορα χαλκόν.

καὶ τὰ μὲν εὖ κατέθηχ᾽ ἱερὸν μένος Ἀλκινόοιο,

αὐτὸς ἰὼν διὰ νηὸς ὑπὸ ζυγά , μή τιν᾽ ἑταίρων

βλάπτοι ἐλαυνόντων , ὁπότε σπερχοίατ᾽ ἐρετμοῖς.

οἱ δ᾽ εἰς Ἀλκινόοιο κίον καὶ δαῖτ᾽ ἀλέγυνον.

τοῖσι δὲ βοῦν ἱέρευσ᾽ ἱερὸν μένος Ἀλκινόοιο

Ζηνὶ κελαινεφέϊ Κρονίδῃ , ὃς πᾶσιν ἀνάσσει.

μῆρα δὲ κήαντες δαίνυντ᾽ ἐρικυδέα δαῖτα

τερπόμενοι : μετὰ δέ σφιν ἐμέλπετο θεῖος ἀοιδός,

Δημόδοκος , λαοῖσι τετιμένος . αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς

πολλὰ πρὸς ἠέλιον κεφαλὴν τρέπε παμφανόωντα,

δῦναι ἐπειγόμενος : δὴ γὰρ μενέαινε νέεσθαι.

ὡς δ᾽ ὅτ᾽ ἀνὴρ δόρποιο λιλαίεται , ᾧ τε πανῆμαρ

νειὸν ἀν᾽ ἕλκητον βόε οἴνοπε πηκτὸν ἄροτρον:

ἀσπασίως δ᾽ ἄρα τῷ κατέδυ φάος ἠελίοιο

δόρπον ἐποίχεσθαι , βλάβεται δέ τε γούνατ᾽ ἰόντι:

ὣς Ὀδυσῆ᾽ ἀσπαστὸν ἔδυ φάος ἠελίοιο.

αἶψα δὲ Φαιήκεσσι φιληρέτμοισι μετηύδα,

Ἀλκινόῳ δὲ μάλιστα πιφαυσκόμενος φάτο μῦθον:

“Ἀλκίνοε κρεῖον , πάντων ἀριδείκετε λαῶν,

πέμπετέ με σπείσαντες ἀπήμονα , χαίρετε δ᾽ αὐτοί:

ἤδη γὰρ τετέλεσται ἅ μοι φίλος ἤθελε θυμός,

πομπὴ καὶ φίλα δῶρα , τά μοι θεοὶ Οὐρανίωνες

ὄλβια ποιήσειαν : ἀμύμονα δ᾽ οἴκοι ἄκοιτιν

νοστήσας εὕροιμι σὺν ἀρτεμέεσσι φίλοισιν.

ὑμεῖς δ᾽ αὖθι μένοντες ἐϋφραίνοιτε γυναῖκας

κουριδίας καὶ τέκνα : θεοὶ δ᾽ ἀρετὴν ὀπάσειαν

παντοίην , καὶ μή τι κακὸν μεταδήμιον εἴη.”

ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ἐπῄνεον ἠδ᾽ ἐκέλευον

πεμπέμεναι τὸν ξεῖνον , ἐπεὶ κατὰ μοῖραν ἔειπεν.

καὶ τότε κήρυκα προσέφη μένος Ἀλκινόοιο:

“Ποντόνοε , κρητῆρα κερασσάμενος μέθυ νεῖμον

πᾶσιν ἀνὰ μέγαρον , ὄφρ᾽ εὐξάμενοι Διὶ πατρὶ

τὸν ξεῖνον πέμπωμεν ἑὴν ἐς πατρίδα γαῖαν.”

ὣς φάτο , Ποντόνοος δὲ μελίφρονα οἶνον ἐκίρνα,

νώμησεν δ᾽ ἄρα πᾶσιν ἐπισταδόν : οἱ δὲ θεοῖσιν

ἔσπεισαν μακάρεσσι , τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσιν,

αὐτόθεν ἐξ ἑδρέων . ἀνὰ δ᾽ ἵστατο δῖος Ὀδυσσεύς,

Ἀρήτῃ δ᾽ ἐν χειρὶ τίθει δέπας ἀμφικύπελλον,

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“χαῖρέ μοι , ὦ βασίλεια , διαμπερές , εἰς ὅ κε γῆρας

ἔλθῃ καὶ θάνατος , τά τ᾽ ἐπ᾽ ἀνθρώποισι πέλονται.

αὐτὰρ ἐγὼ νέομαι : σὺ δὲ τέρπεο τῷδ᾽ ἐνὶ οἴκῳ

παισί τε καὶ λαοῖσι καὶ Ἀλκινόῳ βασιλῆϊ.”

ὣς εἰπὼν ὑπὲρ οὐδὸν ἐβήσετο δῖος Ὀδυσσεύς,

τῷ δ᾽ ἅμα κήρυκα προΐει μένος Ἀλκινόοιο,

ἡγεῖσθαι ἐπὶ νῆα θοὴν καὶ θῖνα θαλάσσης:

Ἀρήτη δ᾽ ἄρα οἱ δμῳὰς ἅμ᾽ ἔπεμπε γυναῖκας,

τὴν μὲν φᾶρος ἔχουσαν ἐϋπλυνὲς ἠδὲ χιτῶνα,

τὴν δ᾽ ἑτέρην χηλὸν πυκινὴν ἅμ᾽ ὄπασσε κομίζειν:

ἡ δ᾽ ἄλλη σῖτόν τ᾽ ἔφερεν καὶ οἶνον ἐρυθρόν.

αὐτὰρ ἐπεί ῥ᾽ ἐπὶ νῆα κατήλυθον ἠδὲ θάλασσαν,

αἶψα τά γ᾽ ἐν νηῒ γλαφυρῇ πομπῆες ἀγαυοὶ

δεξάμενοι κατέθεντο , πόσιν καὶ βρῶσιν ἅπασαν:

κὰδ δ᾽ ἄρ᾽ Ὀδυσσῆϊ στόρεσαν ῥῆγός τε λίνον τε

νηὸς ἐπ᾽ ἰκριόφιν γλαφυρῆς , ἵνα νήγρετον εὕδοι,

πρυμνῆς : ἂν δὲ καὶ αὐτὸς ἐβήσετο καὶ κατέλεκτο

σιγῇ : τοὶ δὲ καθῖζον ἐπὶ κληῗσιν ἕκαστοι

κόσμῳ , πεῖσμα δ᾽ ἔλυσαν ἀπὸ τρητοῖο λίθοις.

εὖθ᾽ οἱ ἀνακλινθέντες ἀνερρίπτουν ἅλα πηδῷ,

καὶ τῷ νήδυμος ὕπνος ἐπὶ βλεφάροισιν ἔπιπτε,

νήγρετος , ἥδιστος , θανάτῳ ἄγχιστα ἐοικώς.

ἡ δ᾽ , ὥς τ᾽ ἐν πεδίῳ τετράοροι ἄρσενες ἵπποι,

πάντες ἅμ᾽ ὁρμηθέντες ὑπὸ πληγῇσιν ἱμάσθλης,

ὑψόσ᾽ ἀειρόμενοι ῥίμφα πρήσσουσι κέλευθον,

ὣς ἄρα τῆς πρύμνη μὲν ἀείρετο , κῦμα δ᾽ ὄπισθε

πορφύρεον μέγα θῦε πολυφλοίσβοιο θαλάσσης.

ἡ δὲ μάλ᾽ ἀσφαλέως θέεν ἔμπεδον : οὐδέ κεν ἴρηξ

κίρκος ὁμαρτήσειεν , ἐλαφρότατος πετεηνῶν.

ὣς ἡ ῥίμφα θέουσα θαλάσσης κύματ᾽ ἔταμνεν,

ἄνδρα φέρουσα θεοῖς ἐναλίγκια μήδε᾽ ἔχοντα:

ὃς πρὶν μὲν μάλα πολλὰ πάθ᾽ ἄλγεα ὃν κατὰ θυμὸν

ἀνδρῶν τε πτολέμους ἀλεγεινά τε κύματα πείρων,

δὴ τότε γ᾽ ἀτρέμας εὗδε , λελασμένος ὅσσ᾽ ἐπεπόνθει.

εὖτ᾽ ἀστὴρ ὑπερέσχε φαάντατος , ὅς τε μάλιστα

ἔρχεται ἀγγέλλων φάος Ἠοῦς ἠριγενείης,

τῆμος δὴ νήσῳ προσεπίλνατο ποντοπόρος νηῦς.

Φόρκυνος δέ τίς ἐστι λιμήν , ἁλίοιο γέροντος,

ἐν δήμῳ Ἰθάκης : δύο δὲ προβλῆτες ἐν αὐτῷ

ἀκταὶ ἀπορρῶγες , λιμένος ποτιπεπτηυῖαι,

αἵ τ᾽ ἀνέμων σκεπόωσι δυσαήων μέγα κῦμα

ἔκτοθεν : ἔντοσθεν δέ τ᾽ ἄνευ δεσμοῖο μένουσι

νῆες ἐΰσσελμοι , ὅτ᾽ ἂν ὅρμου μέτρον ἵκωνται.

αὐτὰρ ἐπὶ κρατὸς λιμένος τανύφυλλος ἐλαίη,

ἀγχόθι δ᾽ αὐτῆς ἄντρον ἐπήρατον ἠεροειδές,

ἱρὸν νυμφάων αἱ νηϊάδες καλέονται.

ἐν δὲ κρητῆρές τε καὶ ἀμφιφορῆες ἔασιν

λάϊνοι : ἔνθα δ᾽ ἔπειτα τιθαιβώσσουσι μέλισσαι.

ἐν δ᾽ ἱστοὶ λίθεοι περιμήκεες , ἔνθα τε νύμφαι

φάρε᾽ ὑφαίνουσιν ἁλιπόρφυρα , θαῦμα ἰδέσθαι:

ἐν δ᾽ ὕδατ᾽ ἀενάοντα . δύω δέ τέ οἱ θύραι εἰσίν,

αἱ μὲν πρὸς Βορέαο καταιβαταὶ ἀνθρώποισιν,

αἱ δ᾽ αὖ πρὸς Νότου εἰσὶ θεώτεραι : οὐδέ τι κείνῃ

ἄνδρες ἐσέρχονται , ἀλλ᾽ ἀθανάτων ὁδός ἐστιν.

ἔνθ᾽ οἵ γ᾽ εἰσέλασαν , πρὶν εἰδότες : ἡ μὲν ἔπειτα

ἠπείρῳ ἐπέκελσεν , ὅσον τ᾽ ἐπὶ ἥμισυ πάσης,

σπερχομένη : τοῖον γὰρ ἐπείγετο χέρσ᾽ ἐρετάων:

οἱ δ᾽ ἐκ νηὸς βάντες ἐϋζύγου ἤπειρόνδε

πρῶτον Ὀδυσσῆα γλαφυρῆς ἐκ νηὸς ἄειραν

αὐτῷ σύν τε λίνῳ καὶ ῥήγεϊ σιγαλόεντι,

κὰδ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπὶ ψαμάθῳ ἔθεσαν δεδμημένον ὕπνῳ,

ἐκ δὲ κτήματ᾽ ἄειραν , ἅ οἱ Φαίηκες ἀγαυοὶ

ὤπασαν οἴκαδ᾽ ἰόντι διὰ μεγάθυμον Ἀθήνην.

καὶ τὰ μὲν οὖν παρὰ πυθμέν᾽ ἐλαίης ἀθρόα θῆκαν

ἐκτὸς ὁδοῦ , μή πώς τις ὁδιτάων ἀνθρώπων,

πρίν γ᾽ Ὀδυσῆ᾽ ἔγρεσθαι , ἐπελθὼν δηλήσαιτο:

αὐτοὶ δ᾽ αὖτ᾽ οἶκόνδε πάλιν κίον . οὐδ᾽ ἐνοσίχθων

λήθετ᾽ ἀπειλάων , τὰς ἀντιθέῳ Ὀδυσῆϊ

πρῶτον ἐπηπείλησε , Διὸς δ᾽ ἐξείρετο βουλήν:

“Ζεῦ πάτερ , οὐκέτ᾽ ἐγώ γε μετ᾽ ἀθανάτοισι θεοῖσι

τιμήεις ἔσομαι , ὅτε με βροτοὶ οὔ τι τίουσιν,

Φαίηκες , τοί πέρ τοι ἐμῆς ἔξ εἰσι γενέθλης.

καὶ γὰρ νῦν Ὀδυσῆ᾽ ἐφάμην κακὰ πολλὰ παθόντα

οἴκαδ᾽ ἐλεύσεσθαι : νόστον δέ οἱ οὔ ποτ᾽ ἀπηύρων

πάγχυ , ἐπεὶ σὺ πρῶτον ὑπέσχεο καὶ κατένευσας.

οἱ δ᾽ εὕδοντ᾽ ἐν νηῒ θοῇ ἐπὶ πόντον ἄγοντες

κάτθεσαν εἰν Ἰθάκῃ , ἔδοσαν δέ οἱ ἄσπετα δῶρα,

χαλκόν τε χρυσόν τε ἅλις ἐσθῆτά θ᾽ ὑφαντήν,

πόλλ᾽ , ὅσ᾽ ἂν οὐδέ ποτε Τροίης ἐξήρατ᾽ Ὀδυσσεύς,

εἴ περ ἀπήμων ἦλθε , λαχὼν ἀπὸ ληΐδος αἶσαν.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη νεφεληγερέτα Ζεὺς:

“ὢ πόποι , ἐννοσίγαι᾽ εὐρυσθενές , οἷον ἔειπες.

οὔ τί σ᾽ ἀτιμάζουσι θεοί : χαλεπὸν δέ κεν εἴη

πρεσβύτατον καὶ ἄριστον ἀτιμίῃσιν ἰάλλειν.

ἀνδρῶν δ᾽ εἴ πέρ τίς σε βίῃ καὶ κάρτεϊ εἴκων

οὔ τι τίει . σοὶ δ᾽ ἐστὶ καὶ ἐξοπίσω τίσις αἰεί.

ἔρξον ὅπως ἐθέλεις καί τοι φίλον ἔπλετο θυμῷ.”

τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα Ποσειδάων ἐνοσίχθων:

“αἶψά κ᾽ ἐγὼν ἔρξαιμι , κελαινεφές , ὡς ἀγορεύεις:

ἀλλὰ σὸν αἰεὶ θυμὸν ὀπίζομαι ἠδ᾽ ἀλεείνω.

νῦν αὖ Φαιήκων ἐθέλω περικαλλέα νῆα,

ἐκ πομπῆς ἀνιοῦσαν , ἐν ἠεροειδέϊ πόντῳ

ῥαῖσαι , ἵν᾽ ἤδη σχῶνται , ἀπολλήξωσι δὲ πομπῆς

ἀνθρώπων , μέγα δέ σφιν ὄρος πόλει ἀμφικαλύψαι.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς:

“ὢ πέπον , ὡς μὲν ἐμῷ θυμῷ δοκεῖ εἶναι ἄριστα,

ὁππότε κεν δὴ πάντες ἐλαυνομένην προΐδωνται

λαοὶ ἀπὸ πτόλιος , θεῖναι λίθον ἐγγύθι γαίης

νηῒ θοῇ ἴκελον , ἵνα θαυμάζωσιν ἅπαντες

ἄνθρωποι , μέγα δέ σφιν ὄρος πόλει ἀμφικαλύψαι.”

αὐτὰρ ἐπεὶ τό γ᾽ ἄκουσε Ποσειδάων ἐνοσίχθων,

βῆ ῥ᾽ ἴμεν ἐς Σχερίην , ὅθι Φαίηκες γεγάασιν.

ἔνθ᾽ ἔμεν᾽ : ἡ δὲ μάλα σχεδὸν ἤλυθε ποντοπόρος νηῦς

ῥίμφα διωκομένη : τῆς δὲ σχεδὸν ἦλθ᾽ ἐνοσίχθων,

ὅς μιν λᾶαν ἔθηκε καὶ ἐρρίζωσεν ἔνερθε

χειρὶ καταπρηνεῖ ἐλάσας : ὁ δὲ νόσφι βεβήκει.

οἱ δὲ πρὸς ἀλλήλους ἔπεα πτερόεντ᾽ ἀγόρευον

Φαίηκες δολιχήρετμοι , ναυσίκλυτοι ἄνδρες.

ὧδε δέ τις εἴπεσκεν ἰδὼν ἐς πλησίον ἄλλον:

“ὤ μοι , τίς δὴ νῆα θοὴν ἐπέδησ᾽ ἐνὶ πόντῳ

οἴκαδ᾽ ἐλαυνομένην ; καὶ δὴ προὐφαίνετο πᾶσα.”

ὣς ἄρα τις εἴπεσκε : τὰ δ᾽ οὐκ ἴσαν ὡς ἐτέτυκτο.

τοῖσιν δ᾽ Ἀλκίνοος ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν:

“ὢ πόποι , ἦ μάλα δή με παλαίφατα θέσφαθ᾽ ἱκάνει

πατρὸς ἐμοῦ , ὃς ἔφασκε Ποσειδάων᾽ ἀγάσασθαι

ἡμῖν , οὕνεκα πομποὶ ἀπήμονές εἰμεν ἁπάντων.

φῆ ποτὲ Φαιήκων ἀνδρῶν περικαλλέα , νῆα,

ἐκ πομπῆς ἀνιοῦσαν , ἐν ἠεροειδέϊ πόντῳ

ῥαισέμεναι , μέγα δ᾽ ἧμιν ὄρος πόλει ἀμφικαλύψειν.

ὣς ἀγόρευ᾽ ὁ γέρων : τὰ δὲ δὴ νῦν πάντα τελεῖται.

ἀλλ᾽ ἄγεθ᾽ , ὡς ἂν ἐγὼ εἴπω , πειθώμεθα πάντες:

πομπῆς μὲν παύσασθε βροτῶν , ὅτε κέν τις ἵκηται

ἡμέτερον προτὶ ἄστυ : Ποσειδάωνι δὲ ταύρους

δώδεκα κεκριμένους ἱερεύσομεν , αἴ κ᾽ ἐλεήσῃ,

μηδ᾽ ἡμῖν περίμηκες ὄρος πόλει ἀμφικαλύψῃ.”

ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ἔδεισαν , ἑτοιμάσσαντο δὲ ταύρους.

ὣς οἱ μέν ῥ᾽ εὔχοντο Ποσειδάωνι ἄνακτι

δήμου Φαιήκων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες,

ἑσταότες περὶ βωμόν . ὁ δ᾽ ἔγρετο δῖος Ὀδυσσεὺς

εὕδων ἐν γαίῃ πατρωΐῃ , οὐδέ μιν ἔγνω,

ἤδη δὴν ἀπεών : περὶ γὰρ θεὸς ἠέρα χεῦε

Παλλὰς Ἀθηναίη , κούρη Διός , ὄφρα μιν αὐτὸν

ἄγνωστον τεύξειεν ἕκαστά τε μυθήσαιτο,

μή μιν πρὶν ἄλοχος γνοίη ἀστοί τε φίλοι τε,

πρὶν πᾶσαν μνηστῆρας ὑπερβασίην ἀποτῖσαι.

τοὔνεκ᾽ ἄρ᾽ ἀλλοειδέα φαινέσκετο πάντα ἄνακτι,

ἀτραπιτοί τε διηνεκέες λιμένες τε πάνορμοι

πέτραι τ᾽ ἠλίβατοι καὶ δένδρεα τηλεθόωντα.

στῆ δ᾽ ἄρ᾽ ἀναΐξας καί ῥ᾽ εἴσιδε πατρίδα γαῖαν:

ᾤμωξέν τ᾽ ἄρ ἔπειτα καὶ ὣ πεπλήγετο μηρὼ

χερσὶ καταπρηνέσσ᾽ , ὀλοφυρόμενος δ᾽ ἔπος ηὔδα:

“ὤ μοι ἐγώ , τέων αὖτε βροτῶν ἐς γαῖαν ἱκάνω;

ἦ ῥ᾽ οἵ γ᾽ ὑβρισταί τε καὶ ἄγριοι οὐδὲ δίκαιοι,

ἦε φιλόξεινοι , καί σφιν νόος ἐστὶ θεουδής;

πῇ δὴ χρήματα πολλὰ φέρω τάδε ; πῇ τε καὶ αὐτὸς

πλάζομαι ; αἴθ᾽ ὄφελον μεῖναι παρὰ Φαιήκεσσιν

αὐτοῦ : ἐγὼ δέ κεν ἄλλον ὑπερμενέων βασιλήων

ἐξικόμην , ὅς κέν μ᾽ ἐφίλει καὶ ἔπεμπε νέεσθαι.

νῦν δ᾽ οὔτ᾽ ἄρ πῃ θέσθαι ἐπίσταμαι , οὐδὲ μὲν αὐτοῦ

καλλείψω , μή πώς μοι ἕλωρ ἄλλοισι γένηται.

ὢ πόποι , οὐκ ἄρα πάντα νοήμονες οὐδὲ δίκαιοι

ἦσαν Φαιήκων ἡγήτορες ἠδὲ μέδοντες,

οἵ μ᾽ εἰς ἄλλην γαῖαν ἀπήγαγον , ἦ τέ μ᾽ ἔφαντο

ἄξειν εἰς Ἰθάκην εὐδείελον , οὐδ᾽ ἐτέλεσσαν.

Ζεὺς σφέας τίσαιτο ἱκετήσιος , ὅς τε καὶ ἄλλους

ἀνθρώπους ἐφορᾷ καὶ τίνυται ὅς τις ἁμάρτῃ.

ἀλλ᾽ ἄγε δὴ τὰ χρήματ᾽ ἀριθμήσω καὶ ἴδωμαι,

μή τί μοι οἴχωνται κοίλης ἐπὶ νηὸς ἄγοντες.”

“ὣς εἰπὼν τρίποδας περικαλλέας ἠδὲ λέβητας

ἠρίθμει καὶ χρυσὸν ὑφαντά τε εἵματα καλά.

τῶν μὲν ἄρ᾽ ὀύ τι πόθει : ὁ δ᾽ ὀδύρετο πατρίδα γαῖαν

ἑρπύζων παρὰ θῖνα πολυφλοίσβοιο θαλάσσης,

πόλλ᾽ ὀλοφυρόμενος . σχεδόθεν δέ οἱ ἦλθεν Ἀθήνη,

ἀνδρὶ δέμας εἰκυῖα νέῳ , ἐπιβώτορι μήλων,

παναπάλῳ , οἷοί τε ἀνάκτων παῖδες ἔασι,

δίπτυχον ἀμφ᾽ ὤμοισιν ἔχουσ᾽ εὐεργέα λώπην:

ποσσὶ δ᾽ ὑπὸ λιπαροῖσι πέδιλ᾽ ἔχε , χερσὶ δ᾽ ἄκοντα.

τὴν δ᾽ Ὀδυσεὺς γήθησεν ἰδὼν καὶ ἐναντίος ἦλθε,

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“ὦ φίλ᾽ , ἐπεί σε πρῶτα κιχάνω τῷδ᾽ ἐνὶ χώρῳ,

χαῖρέ τε καὶ μή μοί τι κακῷ νόῳ ἀντιβολήσαις,

ἀλλὰ σάω μὲν ταῦτα , σάω δ᾽ ἐμέ : σοὶ γὰρ ἐγώ γε

εὔχομαι ὥς τε θεῷ καί σευ φίλα γούναθ᾽ ἱκάνω.

καί μοι τοῦτ᾽ ἀγόρευσον ἐτήτυμον , ὄφρ᾽ ἐῢ εἰδῶ:

τίς γῆ , τίς δῆμος , τίνες ἀνέρες ἐγγεγάασιν;

ἦ πού τις νήσων εὐδείελος , ἦέ τις ἀκτὴ

κεῖθ᾽ ἁλὶ κεκλιμένη ἐριβώλακος ἠπείροιο;”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη:

“νήπιός εἰς , ὦ ξεῖν᾽ , ἢ τηλόθεν εἰλήλουθας,

εἰ δὴ τήνδε τε γαῖαν ἀνείρεαι . οὐδέ τι λίην

οὕτω νώνυμός ἐστιν : ἴσασι δέ μιν μάλα πολλοί,

ἠμὲν ὅσοι ναίουσι πρὸς ἠῶ τ᾽ ἠέλιόν τε,

ἠδ᾽ ὅσσοι μετόπισθε ποτὶ ζόφον ἠερόεντα.

ἦ τοι μὲν τρηχεῖα καὶ οὐχ ἱππήλατός ἐστιν,

οὐδὲ λίην λυπρή , ἀτὰρ οὐδ᾽ εὐρεῖα τέτυκται.

ἐν μὲν γάρ οἱ σῖτος ἀθέσφατος , ἐν δέ τε οἶνος

γίγνεται : αἰεὶ δ᾽ ὄμβρος ἔχει τεθαλυῖά τ᾽ ἐέρση:

αἰγίβοτος δ᾽ ἀγαθὴ καὶ βούβοτος : ἔστι μὲν ὕλη

παντοίη , ἐν δ᾽ ἀρδμοὶ ἐπηετανοὶ παρέασι.

τῷ τοι , ξεῖν᾽ , Ἰθάκης γε καὶ ἐς Τροίην ὄνομ᾽ ἵκει,

τήν περ τηλοῦ φασὶν Ἀχαιΐδος ἔμμεναι αἴης.”

“ὣς φάτο , γήθησεν δὲ πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς,

χαίρων ᾗ γαίῃ πατρωΐῃ , ὥς οἱ ἔειπε

Παλλὰς Ἀθηναίη , κούρη Διὸς , αἰγιόχοιο:

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

οὐδ᾽ ὅ γ᾽ ἀληθέα εἶπε , πάλιν δ᾽ ὅ γε λάζετο μῦθον,

αἰεὶ ἐνὶ στήθεσσι νόον πολυκερδέα νωμῶν:

“πυνθανόμην Ἰθάκης γε καὶ ἐν Κρήτῃ εὐρείῃ,

τηλοῦ ὑπὲρ πόντου : νῦν δ᾽ εἰλήλουθα καὶ αὐτὸς

χρήμασι σὺν τοίσδεσσι : λιπὼν δ᾽ ἔτι παισὶ τοσαῦτα

φεύγω , ἐπεὶ φίλον υἷα κατέκτανον Ἰδομενῆος,

Ὀρσίλοχον πόδας ὠκύν , ὃς ἐν Κρήτῃ εὐρείῃ

ἀνέρας ἀλφηστὰς νίκα ταχέεσσι πόδεσσιν,

οὕνεκά με στερέσαι τῆς ληΐδος ἤθελε πάσης

Τρωϊάδος , τῆς εἵνεκ᾽ ἐγὼ πάθον ἄλγεα θυμῷ,

ἀνδρῶν τε πτολέμους ἀλεγεινά τε κύματα πείρων,

οὕνεκ᾽ ἄρ᾽ οὐχ ᾧ πατρὶ χαριζόμενος θεράπευον

δήμῳ ἔνι Τρώων , ἀλλ᾽ ἄλλων ἦρχον ἑταίρων.

τὸν μὲν ἐγὼ κατιόντα βάλον χαλκήρεϊ δουρὶ

ἀγρόθεν , ἐγγὺς ὁδοῖο λοχησάμενος σὺν ἑταίρῳ:

νὺξ δὲ μάλα δνοφερὴ κάτεχ᾽ οὐρανόν , οὐδέ τις ἡμέας

ἀνθρώπων ἐνόησε , λάθον δέ ἑ θυμὸν ἀπούρας.

αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ τόν γε κατέκτανον ὀξέϊ χαλκῷ,

αὐτίκ᾽ ἐγὼν ἐπὶ νῆα κιὼν Φοίνικας ἀγαυοὺς

ἐλλισάμην , καί σφιν μενοεικέα ληΐδα δῶκα:

τούς μ᾽ ἐκέλευσα Πύλονδε καταστῆσαι καὶ ἐφέσσαι

ἢ εἰς Ἤλιδα δῖαν , ὅθι κρατέουσιν Ἐπειοί.

ἀλλ᾽ ἦ τοι σφέας κεῖθεν ἀπώσατο ἲς ἀνέμοιο

πόλλ᾽ ἀεκαζομένους , οὐδ᾽ ἤθελον ἐξαπατῆσαι.

κεῖθεν δὲ πλαγχθέντες ἱκάνομεν ἐνθάδε νυκτός.

σπουδῇ δ᾽ ἐς λιμένα προερέσσαμεν , οὐδέ τις ἡμῖν

δόρπου μνῆστις ἔην , μάλα περ χατέουσιν ἑλέσθαι,

ἀλλ᾽ αὔτως ἀποβάντες ἐκείμεθα νηὸς ἅπαντες.

ἔνθ᾽ ἐμὲ μὲν γλυκὺς ὕπνος ἐπήλυθε κεκμηῶτα,

οἱ δὲ χρήματ᾽ ἐμὰ γλαφυρῆς ἐκ νηὸς ἑλόντες

κάτθεσαν , ἔνθα περ αὐτὸς ἐπὶ ψαμάθοισιν ἐκείμην.

οἱ δ᾽ ἐς Σιδονίην εὖ ναιομένην ἀναβάντες

ᾤχοντ᾽ : αὐτὰρ ἐγὼ λιπόμην ἀκαχήμενος ἦτορ.”

ὣς φάτο , μείδησεν δὲ θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη,

χειρί τέ μιν κατέρεξε : δέμας δ᾽ ἤϊκτο γυναικὶ

καλῇ τε μεγάλῃ τε καὶ ἀγλαὰ ἔργα ἰδυίῃ:

καί μιν φωνήσασ᾽ ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“κερδαλέος κ᾽ εἴη καὶ ἐπίκλοπος ὅς σε παρέλθοι

ἐν πάντεσσι δόλοισι , καὶ εἰ θεὸς ἀντιάσειε.

σχέτλιε , ποικιλομῆτα , δόλων ἆτ᾽ , οὐκ ἄρ᾽ ἔμελλες,

οὐδ᾽ ἐν σῇ περ ἐὼν γαίῃ , λήξειν ἀπατάων

μύθων τε κλοπίων , οἵ τοι πεδόθεν φίλοι εἰσίν.

ἀλλ᾽ ἄγε , μηκέτι ταῦτα λεγώμεθα , εἰδότες ἄμφω

κέρδε᾽ , ἐπεὶ σὺ μέν ἐσσι βροτῶν ὄχ᾽ ἄριστος ἁπάντων

βουλῇ καὶ μύθοισιν , ἐγὼ δ᾽ ἐν πᾶσι θεοῖσι

μήτι τε κλέομαι καὶ κέρδεσιν : οὐδὲ σύ γ᾽ ἔγνως

Παλλάδ᾽ Ἀθηναίην , κούρην Διός , ἥ τέ τοι αἰεὶ

ἐν πάντεσσι πόνοισι παρίσταμαι ἠδὲ φυλάσσω,

καὶ δέ σε Φαιήκεσσι φίλον πάντεσσιν ἔθηκα,

νῦν αὖ δεῦρ᾽ ἱκόμην , ἵνα τοι σὺν μῆτιν ὑφήνω

χρήματά τε κρύψω , ὅσα τοι Φαίηκες ἀγαυοὶ

ὤπασαν οἴκαδ᾽ ἰόντι ἐμῇ βουλῇ τε νόῳ τε,

εἴπω θ᾽ ὅσσα τοι αἶσα δόμοις ἔνι ποιητοῖσι

κήδε᾽ ἀνασχέσθαι : σὺ δὲ τετλάμεναι καὶ ἀνάγκῃ,

μηδέ τῳ ἐκφάσθαι μήτ᾽ ἀνδρῶν μήτε γυναικῶν,

πάντων , οὕνεκ᾽ ἄρ᾽ ἦλθες ἀλώμενος , ἀλλὰ σιωπῇ

πάσχειν ἄλγεα πολλά , βίας ὑποδέγμενος ἀνδρῶν.”

τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:

“ἀργαλέον σε , θεά , γνῶναι βροτῷ ἀντιάσαντι,

καὶ μάλ᾽ ἐπισταμένῳ : σὲ γὰρ αὐτὴν παντὶ ἐΐσκεις.

τοῦτο δ᾽ ἐγὼν εὖ οἶδ᾽ , ὅτι μοι πάρος ἠπίη ἦσθα,

ἧος ἐνὶ Τροίῃ πολεμίζομεν υἷες Ἀχαιῶν.

αὐτὰρ ἐπεὶ Πριάμοιο πόλιν διεπέρσαμεν αἰπήν,

βῆμεν δ᾽ ἐν νήεσσι , θεὸς δ᾽ ἐκέδασσεν Ἀχαιούς,

οὔ σέ γ᾽ ἔπειτα ἴδον , κούρη Διός , οὐδ᾽ ἐνόησα

νηὸς ἐμῆς ἐπιβᾶσαν , ὅπως τί μοι ἄλγος ἀλάλκοις.

ἀλλ᾽ αἰεὶ φρεσὶν ᾗσιν ἔχων δεδαϊγμένον ἦτορ

ἠλώμην , ἧός με θεοὶ κακότητος ἔλυσαν:

πρίν γ᾽ ὅτε Φαιήκων ἀνδρῶν ἐν πίονι δήμῳ

θάρσυνάς τε ἔπεσσι καὶ ἐς πόλιν ἤγαγες αὐτή.

νῦν δέ σε πρὸς πατρὸς γουνάζομαι —οὐ γὰρ ὀΐω

ἥκειν εἰς Ἰθάκην εὐδείελον , ἀλλά τιν᾽ ἄλλην

γαῖαν ἀναστρέφομαι : σὲ δὲ κερτομέουσαν ὀΐω

ταῦτ᾽ ἀγορευέμεναι , ἵν᾽ ἐμὰς φρένας ἠπεροπεύσῃσ—

εἰπέ μοι εἰ ἐτεόν γε φίλην ἐς πατρίδ᾽ ἱκάνω.”

τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη:

“αἰεί τοι τοιοῦτον ἐνὶ στήθεσσι νόημα:

τῷ σε καὶ οὐ δύναμαι προλιπεῖν δύστηνον ἐόντα,

οὕνεκ᾽ ἐπητής ἐσσι καὶ ἀγχίνοος καὶ ἐχέφρων.

ἀσπασίως γάρ κ᾽ ἄλλος ἀνὴρ ἀλαλήμενος ἐλθὼν

ἵετ᾽ ἐνὶ μεγάροις ἰδέειν παῖδάς τ᾽ ἄλοχόν τε:

σοὶ δ᾽ οὔ πω φίλον ἐστὶ δαήμεναι οὐδὲ πυθέσθαι,

πρίν γ᾽ ἔτι σῆς ἀλόχου πειρήσεαι , ἥ τέ τοι αὔτως

ἧσται ἐνὶ μεγάροισιν , ὀϊζυραὶ δέ οἱ αἰεὶ

φθίνουσιν νύκτες τε καὶ ἤματα δάκρυ χεούσῃ.

αὐτὰρ ἐγὼ τὸ μὲν οὔ ποτ᾽ ἀπίστεον , ἀλλ᾽ ἐνὶ θυμῷ

ᾔδε᾽ , ὃ νοστήσεις ὀλέσας ἄπο πάντας ἑταίρους:

ἀλλά τοι οὐκ ἐθέλησα Ποσειδάωνι μάχεσθαι

πατροκασιγνήτῳ , ὅς τοι κότον ἔνθετο θυμῷ,

χωόμενος ὅτι οἱ υἱὸν φίλον ἐξαλάωσας.

ἀλλ᾽ ἄγε τοι δείξω Ἰθάκης ἕδος , ὄφρα πεποίθῃς.

Φόρκυνος μὲν ὅδ᾽ ἐστὶ λιμήν , ἁλίοιο γέροντος,

ἥδε δ᾽ ἐπὶ κρατὸς λιμένος τανύφυλλος ἐλαίη:

ἀγχόθι δ᾽ αὐτῆς ἄντρον ἐπήρατον ἠεροειδές,

ἱρὸν νυμφάων , αἳ νηϊάδες καλέονται:

τοῦτο δέ τοι σπέος ἐστὶ κατηρεφές , ἔνθα σὺ πολλὰς

ἔρδεσκες νύμφῃσι τεληέσσας ἑκατόμβας:

τοῦτο δὲ Νήριτόν ἐστιν ὄρος καταειμένον ὕλῃ.”

ὣς εἰποῦσα θεὰ σκέδασ᾽ ἠέρα , εἴσατο δὲ χθών:

γήθησέν τ᾽ ἄρ᾽ ἔπειτα πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς,

χαίρων ᾗ γαίῃ , κύσε δὲ ζείδωρον ἄρουραν.

αὐτίκα δὲ νύμφῃς ἠρήσατο , χεῖρας ἀνασχών:

“νύμφαι νηϊάδες , κοῦραι Διός , οὔ ποτ᾽ ἐγώ γε

ὄψεσθ᾽ ὔμμ᾽ ἐφάμην : νῦν δ᾽ εὐχωλῇς ἀγανῇσι

χαίρετ᾽ : ἀτὰρ καὶ δῶρα διδώσομεν , ὡς τὸ πάρος περ,

αἴ κεν ἐᾷ πρόφρων με Διὸς θυγάτηρ ἀγελείη

αὐτόν τε ζώειν καί μοι φίλον υἱὸν ἀέξῃ.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη:

“θάρσει , μή τοι ταῦτα μετὰ φρεσὶ σῇσι μελόντων.

ἀλλὰ χρήματα μὲν μυχῷ ἄντρου θεσπεσίοιο

θείμεν αὐτίκα νῦν , ἵνα περ τάδε τοι σόα μίμνῃ:

αὐτοὶ δὲ φραζώμεθ᾽ ὅπως ὄχ᾽ ἄριστα γένηται.”

ὣς εἰποῦσα θεὰ δῦνε σπέος ἠεροειδές,

μαιομένη κευθμῶνας ἀνὰ σπέος : αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς

ἆσσον πάντ᾽ ἐφόρει , χρυσὸν καὶ ἀτειρέα χαλκὸν

εἵματά τ᾽ εὐποίητα , τά οἱ Φαίηκες ἔδωκαν.

καὶ τὰ μὲν εὖ κατέθηκε , λίθον δ᾽ ἐπέθηκε θύρῃσι

Παλλὰς Ἀθηναίη , κούρη Διὸς αἰγιόχοιο.

τὼ δὲ καθεζομένω ἱερῆς παρὰ πυθμέν᾽ ἐλαίης

φραζέσθην μνηστῆρσιν ὑπερφιάλοισιν ὄλεθρον.

τοῖσι δὲ μύθων ἦρχε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη:

“διογενὲς Λαερτιάδη , πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ,

φράζευ ὅπως μνηστῆρσιν ἀναιδέσι χεῖρας ἐφήσεις,

οἳ δή τοι τρίετες μέγαρον κάτα κοιρανέουσι,

μνώμενοι ἀντιθέην ἄλοχον καὶ ἕδνα διδόντες:

ἡ δὲ σὸν αἰεὶ νόστον ὀδυρομένη κατὰ θυμὸν

πάντας μέν ῥ᾽ ἔλπει καὶ ὑπίσχεται ἀνδρὶ ἑκάστῳ,

ἀγγελίας προϊεῖσα , νόος δέ οἱ ἄλλα μενοινᾷ.”

τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:

“ὢ πόποι , ἦ μάλα δὴ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο

φθίσεσθαι κακὸν οἶτον ἐνὶ μεγάροισιν ἔμελλον,

εἰ μή μοι σὺ ἕκαστα , θεά , κατὰ μοῖραν ἔειπες.

ἀλλ᾽ ἄγε μῆτιν ὕφηνον , ὅπως ἀποτίσομαι αὐτούς:

πὰρ δέ μοι αὐτὴ στῆθι , μένος πολυθαρσὲς ἐνεῖσα,

οἷον ὅτε Τροίης λύομεν λιπαρὰ κρήδεμνα.

αἴ κέ μοι ὣς μεμαυῖα παρασταίης , γλαυκῶπι,

καί κε τριηκοσίοισιν ἐγὼν ἄνδρεσσι μαχοίμην

σὺν σοί , πότνα θεά , ὅτε μοι πρόφρασσ᾽ ἐπαρήγοις.”

τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη:

“καὶ λίην τοι ἐγώ γε παρέσσομαι , οὐδέ με λήσεις,

ὁππότε κεν δὴ ταῦτα πενώμεθα : καί τιν᾽ ὀΐω

αἵματί τ᾽ ἐγκεφάλῳ τε παλαξέμεν ἄσπετον οὖδας

ἀνδρῶν μνηστήρων , οἵ τοι βίοτον κατέδουσιν.

ἀλλ᾽ ἄγε σ᾽ ἄγνωστον τεύξω πάντεσσι βροτοῖσι:

κάρψω μὲν χρόα καλὸν ἐνὶ γναμπτοῖσι μέλεσσι,

ξανθὰς δ᾽ ἐκ κεφαλῆς ὀλέσω τρίχας , ἀμφὶ δὲ λαῖφος

ἕσσω ὅ κε στυγέῃσιν ἰδὼν ἄνθρωπον ἔχοντα,

κνυζώσω δέ τοι ὄσσε πάρος περικαλλέ᾽ ἐόντε,

ὡς ἂν ἀεικέλιος πᾶσι μνηστῆρσι φανήῃς

σῇ τ᾽ ἀλόχῳ καὶ παιδί , τὸν ἐν μεγάροισιν ἔλειπες.

αὐτὸς δὲ πρώτιστα συβώτην εἰσαφικέσθαι,

ὅς τοι ὑῶν ἐπίουρος , ὁμῶς δέ τοι ἤπια οἶδε,

παῖδά τε σὸν φιλέει καὶ ἐχέφρονα Πηνελόπειαν.

δήεις τόν γε σύεσσι παρήμενον : αἱ δὲ νέμονται

πὰρ Κόρακος πέτρῃ ἐπί τε κρήνῃ Ἀρεθούσῃ,

ἔσθουσαι βάλανον μενοεικέα καὶ μέλαν ὕδωρ

πίνουσαι , τά θ᾽ ὕεσσι τρέφει τεθαλυῖαν ἀλοιφήν.

ἔνθα μένειν καὶ πάντα παρήμενος ἐξερέεσθαι,

ὄφρ᾽ ἂν ἐγὼν ἔλθω Σπάρτην ἐς καλλιγύναικα

Τηλέμαχον καλέουσα , τεὸν φίλον υἱόν , Ὀδυσσεῦ:

ὅς τοι ἐς εὐρύχορον Λακεδαίμονα πὰρ Μενέλαον

ᾤχετο πευσόμενος μετὰ σὸν κλέος , εἴ που ἔτ᾽ εἴης.”

τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:

“τίπτε τ᾽ ἄρ᾽ οὔ οἱ ἔειπες , ἐνὶ φρεσὶ πάντα ἰδυῖα;

ἦ ἵνα που καὶ κεῖνος ἀλώμενος ἄλγεα πάσχῃ

πόντον ἐπ᾽ ἀτρύγετον : βίοτον δέ οἱ ἄλλοι ἔδουσι;”

τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη:

“μὴ δή τοι κεῖνός γε λίην ἐνθύμιος ἔστω.

αὐτή μιν πόμπευον , ἵνα κλέος ἐσθλὸν ἄροιτο

κεῖσ᾽ ἐλθών : ἀτὰρ οὔ τιν᾽ ἔχει πόνον , ἀλλὰ ἕκηλος

ἧσται ἐν Ἀτρεΐδαο δόμοις , παρὰ δ᾽ ἄσπετα κεῖται.

ἦ μέν μιν λοχόωσι νέοι σὺν νηῒ μελαίνῃ,

ἱέμενοι κτεῖναι , πρὶν πατρίδα γαῖαν ἱκέσθαι:

ἀλλὰ τά γ᾽ οὐκ ὀΐω , πρὶν καί τινα γαῖα καθέξει

ἀνδρῶν μνηστήρων , οἵ τοι βίοτον κατέδουσιν.”

ὣς ἄρα μιν φαμένη ῥάβδῳ ἐπεμάσσατ᾽ Ἀθήνη.

κάρψεν μὲν χρόα καλὸν ἐνὶ γναμπτοῖσι μέλεσσι,

ξανθὰς δ᾽ ἐκ κεφαλῆς ὄλεσε τρίχας , ἀμφὶ δὲ δέρμα

πάντεσσιν μελέεσσι παλαιοῦ θῆκε γέροντος,

κνύζωσεν δέ οἱ ὄσσε πάρος περικαλλέ᾽ ἐόντε:

ἀμφὶ δέ μιν ῥάκος ἄλλο κακὸν βάλεν ἠδὲ χιτῶνα,

ῥωγαλέα ῥυπόωντα , κακῷ μεμορυγμένα καπνῷ:

ἀμφὶ δέ μιν μέγα δέρμα ταχείης ἕσσ᾽ ἐλάφοιο,

ψιλόν : δῶκε δέ οἱ σκῆπτρον καὶ ἀεικέα πήρην,

πυκνὰ ῥωγαλέην : ἐν δὲ στρόφος ἦεν ἀορτήρ.

τώ γ᾽ ὣς βουλεύσαντε διέτμαγεν . ἡ μὲν ἔπειτα

ἐς Λακεδαίμονα δῖαν ἔβη μετὰ παῖδ᾽ Ὀδυσῆος.