Reading Center

τὼ δ᾽ αὖτ᾽ ἐν κλισίῃ Ὀδυσεὺς καὶ δῖος ὑφορβὸς

ἐντύνοντο ἄριστον ἅμ᾽ ἠοῖ , κηαμένω πῦρ,

ἔκπεμψάν τε νομῆας ἅμ᾽ ἀγρομένοισι σύεσσι:

Τηλέμαχον δὲ περίσσαινον κύνες ὑλακόμωροι,

οὐδ᾽ ὕλαον προσιόντα . νόησε δὲ δῖος Ὀδυσσεὺς

σαίνοντάς τε κύνας , περί τε κτύπος ἦλθε ποδοῖϊν.

αἶψα δ᾽ ἄρ᾽ Εὔμαιον ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“Εὔμαι᾽ , ἦ μάλα τίς τοι ἐλεύσεται ἐνθάδ᾽ ἑταῖρος

ἢ καὶ γνώριμος ἄλλος , ἐπεὶ κύνες οὐχ ὑλάουσιν,

ἀλλὰ περισσαίνουσι : ποδῶν δ᾽ ὑπὸ δοῦπον ἀκούω.”

οὔ πω πᾶν εἴρητο ἔπος , ὅτε οἱ φίλος υἱὸς

ἔστη ἐνὶ προθύροισι . ταφὼν δ᾽ ἀνόρουσε συβώτης,

ἐκ δ᾽ ἄρα οἱ χειρῶν πέσον ἄγγεα , τοῖς ἐπονεῖτο,

κιρνὰς αἴθοπα οἶνον . ὁ δ᾽ ἀντίος ἦλθεν ἄνακτος,

κύσσε δέ μιν κεφαλήν τε καὶ ἄμφω φάεα καλὰ

χεῖράς τ᾽ ἀμφοτέρας : θαλερὸν δέ οἱ ἔκπεσε δάκρυ.

ὡς δὲ πατὴρ ὃν παῖδα φίλα φρονέων ἀγαπάζῃ

ἐλθόντ᾽ ἐξ ἀπίης γαίης δεκάτῳ ἐνιαυτῷ,

μοῦνον τηλύγετον , τῷ ἔπ᾽ ἄλγεα πολλὰ μογήσῃ,

ὣς τότε Τηλέμαχον θεοειδέα δῖος ὑφορβὸς

πάντα κύσεν περιφύς , ὡς ἐκ θανάτοιο φυγόντα:

καί ῥ᾽ ὀλοφυρόμενος ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“ἦλθες , Τηλέμαχε , γλυκερὸν φάος . οὔ σ᾽ ἔτ᾽ ἐγώ γε

ὄψεσθαι ἐφάμην , ἐπεὶ ᾤχεο νηῒ Πύλονδε.

ἀλλ᾽ ἄγε νῦν εἴσελθε , φίλον τέκος , ὄφρα σε θυμῷ

τέρψομαι εἰσορόων νέον ἄλλοθεν ἔνδον ἐόντα.

οὐ μὲν γάρ τι θάμ᾽ ἀγρὸν ἐπέρχεαι οὐδὲ νομῆας,

ἀλλ᾽ ἐπιδημεύεις : ὣς γάρ νύ τοι εὔαδε θυμῷ,

ἀνδρῶν μνηστήρων ἐσορᾶν ἀΐδηλον ὅμιλον.”

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:

“ἔσσεται οὕτως , ἄττα : σέθεν δ᾽ ἕνεκ᾽ ἐνθάδ᾽ ἱκάνω,

ὄφρα σέ τ᾽ ὀφθαλμοῖσιν ἴδω καὶ μῦθον ἀκούσω,

ἤ μοι ἔτ᾽ ἐν μεγάροις μήτηρ μένει , ἦέ τις ἤδη

ἀνδρῶν ἄλλος ἔγημεν , Ὀδυσσῆος δέ που εὐνὴ

χήτει ἐνευναίων κάκ᾽ ἀράχνια κεῖται ἔχουσα.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε συβώτης , ὄρχαμος ἀνδρῶν:

“καὶ λίην κείνη γε μένει τετληότι θυμῷ

σοῖσιν ἐνὶ μεγάροισιν : ὀϊζυραὶ δέ οἱ αἰεὶ

φθίνουσιν νύκτες τε καὶ ἤματα δάκρυ χεούσῃ.”

ὣς ἄρα φωνήσας οἱ ἐδέξατο χάλκεον ἔγχος:

αὐτὰρ ὅ γ᾽ εἴσω ἴεν καὶ ὑπέρβη λάϊνον οὐδόν.

τῷ δ᾽ ἕδρης ἐπιόντι πατὴρ ὑπόειξεν Ὀδυσσεύς:

Τηλέμαχος δ᾽ ἑτέρωθεν ἐρήτυε φώνησέν τε:

“ἧσ᾽ , ὦ ξεῖν᾽ : ἡμεῖς δὲ καὶ ἄλλοθι δήομεν ἕδρην

σταθμῷ ἐν ἡμετέρῳ : πάρα δ᾽ ἀνὴρ ὃς καταθήσει.”

ὣς φάθ᾽ , ὁ δ᾽ αὖτις ἰὼν κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο : τῷ δὲ συβώτης.

χεῦεν ὕπο χλωρὰς ῥῶπας καὶ κῶας ὕπερθεν:

ἔνθα καθέζετ᾽ ἔπειτα Ὀδυσσῆος φίλος υἱός.

τοῖσιν δ᾽ αὖ κρειῶν πίνακας παρέθηκε συβώτης

ὀπταλέων , ἅ ῥα τῇ προτέρῃ ὑπέλειπον ἔδοντες,

σῖτον δ᾽ ἐσσυμένως παρενήνεεν ἐν κανέοισιν,

ἐν δ᾽ ἄρα κισσυβίῳ κίρνη μελιηδέα οἶνον:

αὐτὸς δ᾽ ἀντίον ἷζεν Ὀδυσσῆος θείοιο.

οἱ δ᾽ ἐπ᾽ ὀνείαθ᾽ ἑτοῖμα προκείμενα χεῖρας ἴαλλον.

αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,

δὴ τότε Τηλέμαχος προσεφώνεε δῖον ὑφορβόν:

“ἄττα , πόθεν τοι ξεῖνος ὅδ᾽ ἵκετο ; πῶς δέ ἑ ναῦται

ἤγαγον εἰς Ἰθάκην ; τίνες ἔμμεναι εὐχετόωντο;

οὐ μὲν γάρ τί ἑ πεζὸν ὀΐομαι ἐνθάδ᾽ ἱκέσθαι.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφης , Εὔμαιε συβῶτα:

“τοιγὰρ ἐγώ τοι , τέκνον , ἀληθέα πάντ᾽ ἀγορεύσω.

ἐκ μὲν Κρητάων γένος εὔχεται εὐρειάων,

φησὶ δὲ πολλὰ βροτῶν ἐπὶ ἄστεα δινηθῆναι

πλαζόμενος : ὣς γάρ οἱ ἐπέκλωσεν τά γε δαίμων.

νῦν αὖ Θεσπρωτῶν ἀνδρῶν ἐκ νηὸς ἀποδρὰς

ἤλυθ᾽ ἐμὸν πρὸς σταθμόν , ἐγὼ δέ τοι ἐγγυαλίξω:

ἔρξον ὅπως ἐθέλεις : ἱκέτης δέ τοι εὔχεται εἶναι.”

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:

“Εὔμαι᾽ , ἦ μάλα τοῦτο ἔπος θυμαλγὲς ἔειπες:

πῶς γὰρ δὴ τὸν ξεῖνον ἐγὼν ὑποδέξομαι οἴκῳ;

αὐτὸς μὲν νέος εἰμὶ καὶ οὔ πω χερσὶ πέποιθα

ἄνδρ᾽ ἀπαμύνασθαι , ὅτε τις πρότερος χαλεπήνῃ:

μητρὶ δ᾽ ἐμῇ δίχα θυμὸς ἐνὶ φρεσὶ μερμηρίζει,

ἢ αὐτοῦ παρ᾽ ἐμοί τε μένῃ καὶ δῶμα κομίζῃ,

εὐνήν τ᾽ αἰδομένη πόσιος δήμοιό τε φῆμιν,

ἦ ἤδη ἅμ᾽ ἕπηται Ἀχαιῶν ὅς τις ἄριστος

μνᾶται ἐνὶ μεγάροισιν ἀνὴρ καὶ πλεῖστα πόρῃσιν.

ἀλλ᾽ ἦ τοὶ τὸν ξεῖνον , ἐπεὶ τεὸν ἵκετο δῶμα,

ἕσσω μιν χλαῖνάν τε χιτῶνά τε , εἵματα καλά,

δώσω δὲ ξίφος ἄμφηκες καὶ ποσσὶ πέδιλα,

πέμψω δ᾽ ὅππη μιν κραδίη θυμός τε κελεύει.

εἰ δ᾽ ἐθέλεις , σὺ κόμισσον ἐνὶ σταθμοῖσιν ἐρύξας:

εἵματα δ᾽ ἐνθάδ᾽ ἐγὼ πέμψω καὶ σῖτον ἅπαντα

ἔδμεναι , ὡς ἂν μή σε κατατρύχῃ καὶ ἑταίρους.

κεῖσε δ᾽ ἂν οὔ μιν ἐγώ γε μετὰ μνηστῆρας ἐῷμι

ἔρχεσθαι : λίην γὰρ ἀτάσθαλον ὕβριν ἔχουσι:

μή μιν κερτομέωσιν , ἐμοὶ δ᾽ ἄχος ἔσσεται αἰνόν.

πρῆξαι δ᾽ ἀργαλέον τι μετὰ πλεόνεσσιν ἐόντα

ἄνδρα καὶ ἴφθιμον , ἐπεὶ ἦ πολὺ φέρτεροί εἰσι.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς:

“ὦ φίλ᾽ , ἐπεί θήν μοι καὶ ἀμείψασθαι θέμις ἐστίν,

ἦ μάλα μευ καταδάπτετ᾽ ἀκούοντος φίλον ἦτορ,

οἷά φατε μνηστῆρας ἀτάσθαλα μηχανάασθαι

ἐν μεγάροις , ἀέκητι σέθεν τοιούτου ἐόντος.

εἰπέ μοι ἠὲ ἑκὼν ὑποδάμνασαι , ἦ σέ γε λαοὶ

ἐχθαίρουσ᾽ ἀνὰ δῆμον , ἐπισπόμενοι θεοῦ ὀμφῇ,

ἦ τι κασιγνήτοις ἐπιμέμφεαι , οἷσί περ ἀνὴρ

μαρναμένοισι πέποιθε , καὶ εἰ μέγα νεῖκος ὄρηται.

αἲ γάρ ἐγὼν οὕτω νέος εἴην τῷδ᾽ ἐπὶ θυμῷ,

ἢ παῖς ἐξ Ὀδυσῆος ἀμύμονος ἠὲ καὶ αὐτός:

αὐτίκ᾽ ἔπειτ᾽ ἀπ᾽ ἐμεῖο κάρη τάμοι ἀλλότριος φώς,

εἰ μὴ ἐγὼ κείνοισι κακὸν πάντεσσι γενοίμην,

ἐλθὼν ἐς μέγαρον Λαερτιάδεω Ὀδυσῆος.

εἰ δ᾽ αὖ με πληθυῖ δαμασαίατο μοῦνον ἐόντα,

βουλοίμην κ᾽ ἐν ἐμοῖσι κατακτάμενος μεγάροισι

τεθνάμεν ἢ τάδε γ᾽ αἰὲν ἀεικέα ἔργ᾽ ὁράασθαι,

ξείνους τε στυφελιζομένους δμῳάς τε γυναῖκας

ῥυστάζοντας ἀεικελίως κατὰ δώματα καλά,

καὶ οἶνον διαφυσσόμενον , καὶ σῖτον ἔδοντας

μὰψ αὔτως , ἀτέλεστον , ἀνηνύστῳ ἐπὶ ἔργῳ.”

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:

“τοιγὰρ ἐγώ τοι , ξεῖνε , μάλ᾽ ἀτρεκέως ἀγορεύσω.

οὔτε τί μοι πᾶς δῆμος ἀπεχθόμενος χαλεπαίνει,

οὔτε κασιγνήτοις ἐπιμέμφομαι , οἷσί περ ἀνὴρ

μαρναμένοισι πέποιθε , καὶ εἰ μέγα νεῖκος ὄρηται.

ὧδε γὰρ ἡμετέρην γενεὴν μούνωσε Κρονίων:

μοῦνον Λαέρτην Ἀρκείσιος υἱὸν ἔτικτε,

μοῦνον δ᾽ αὖτ᾽ Ὀδυσῆα πατὴρ τέκεν : αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς

μοῦνον ἔμ᾽ ἐν μεγάροισι τεκὼν λίπεν οὐδ᾽ ἀπόνητο.

τῷ νῦν δυσμενέες μάλα μυρίοι εἴσ᾽ ἐνὶ οἴκῳ.

ὅσσοι γὰρ νήσοισιν ἐπικρατέουσιν ἄριστοι,

Δουλιχίῳ τε Σάμῃ τε καὶ ὑλήεντι Ζακύνθῳ,

ἠδ᾽ ὅσσοι κραναὴν Ἰθάκην κάτα κοιρανέουσι,

τόσσοι μητέρ᾽ ἐμὴν μνῶνται , τρύχουσι δὲ οἶκον.

ἡ δ᾽ οὔτ᾽ ἀρνεῖται στυγερὸν γάμον οὔτε τελευτὴν

ποιῆσαι δύναται : τοὶ δὲ φθινύθουσιν ἔδοντες

οἶκον ἐμόν : τάχα δή με διαρραίσουσι καὶ αὐτόν.

ἀλλ᾽ ἦ τοι μὲν ταῦτα θεῶν ἐν γούνασι κεῖται:

ἄττα , σὺ δ᾽ ἔρχεο θᾶσσον , ἐχέφρονι Πηνελοπείῃ

εἴφ᾽ ὅτι οἱ σῶς εἰμὶ καὶ ἐκ Πύλου εἰλήλουθα.

αὐτὰρ ἐγὼν αὐτοῦ μενέω , σὺ δὲ δεῦρο νέεσθαι,

οἴῃ ἀπαγγείλας : τῶν δ᾽ ἄλλων μή τις Ἀχαιῶν

πευθέσθω : πολλοὶ γὰρ ἐμοὶ κακὰ μηχανόωνται.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφης , Εὔμαιε συβῶτα:

“γιγνώσκω , φρονέω : τά γε δὴ νοέοντι κελεύεις.

ἀλλ᾽ ἄγε μοι τόδε εἰπὲ καὶ ἀτρεκέως κατάλεξον,

ἦ καὶ Λαέρτῃ αὐτὴν ὁδὸν ἄγγελος ἔλθω

δυσμόρῳ , ὃς τῆος μὲν Ὀδυσσῆος μέγ᾽ ἀχεύων

ἔργα τ᾽ ἐποπτεύεσκε μετὰ δμώων τ᾽ ἐνὶ οἴκῳ

πῖνε καὶ ἦσθ᾽ , ὅτε θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἀνώγοι:

αὐτὰρ νῦν , ἐξ οὗ σύ γε ᾤχεο νηῒ Πύλονδε,

οὔ πω μίν φασιν φαγέμεν καὶ πιέμεν αὔτως,

οὐδ᾽ ἐπὶ ἔργα ἰδεῖν , ἀλλὰ στοναχῇ τε γόῳ τε

ἧσται ὀδυρόμενος , φθινύθει δ᾽ ἀμφ᾽ ὀστεόφι χρώς.”

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:

“ἄλγιον , ἀλλ᾽ ἔμπης μιν ἐάσομεν , ἀχνύμενοί περ:

εἰ γὰρ πως εἴη αὐτάγρετα πάντα βροτοῖσι,

πρῶτόν κεν τοῦ πατρὸς ἑλοίμεθα νόστιμον ἦμαρ.

ἀλλὰ σύ γ᾽ ἀγγείλας ὀπίσω κίε , μηδὲ κατ᾽ ἀγροὺς

πλάζεσθαι μετ᾽ ἐκεῖνον : ἀτὰρ πρὸς μητέρα εἰπεῖν

ἀμφίπολον ταμίην ὀτρυνέμεν ὅττι τάχιστα

κρύβδην : κείνη γὰρ κεν ἀπαγγείλειε γέροντι.”

ἦ ῥα καὶ ὦρσε συφορβόν : ὁ δ᾽ εἵλετο χερσὶ πέδιλα,

δησάμενος δ᾽ ὑπὸ ποσσὶ πόλινδ᾽ ἴεν . οὐδ᾽ ἄρ᾽ Ἀθήνην

λῆθεν ἀπὸ σταθμοῖο κιὼν Εὔμαιος ὑφορβός,

ἀλλ᾽ ἥ γε σχεδὸν ἦλθε : δέμας δ᾽ ἤϊκτο γυναικὶ

καλῇ τε μεγάλῃ τε καὶ ἀγλαὰ ἔργα ἰδυίῃ.

στῆ δὲ κατ᾽ ἀντίθυρον κλισίης Ὀδυσῆϊ φανεῖσα:

οὐδ᾽ ἄρα Τηλέμαχος ἴδεν ἀντίον οὐδ᾽ ἐνόησεν,

οὐ γὰρ πω πάντεσσι θεοὶ φαίνονται ἐναργεῖς,

ἀλλ᾽ Ὀδυσεύς τε κύνες τε ἴδον , καί ῥ᾽ οὐχ ὑλάοντο

κνυζηθμῷ δ᾽ ἑτέρωσε διὰ σταθμοῖο φόβηθεν.

ἡ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπ᾽ ὀφρύσι νεῦσε : νόησε δὲ δῖος Ὀδυσσεύς,

ἐκ δ᾽ ἦλθεν μεγάροιο παρὲκ μέγα τειχίον αὐλῆς,

στῆ δὲ πάροιθ᾽ αὐτῆς : τὸν δὲ προσέειπεν Ἀθήνη:

“διογενὲς Λαερτιάδη , πολυμήχαν᾽ Ὀδυσσεῦ.

ἤδη νῦν σῷ παιδὶ ἔπος φάο μηδ᾽ ἐπίκευθε,

ὡς ἄν μνηστῆρσιν θάνατον καὶ κῆρ᾽ ἀραρόντε

ἔρχησθον προτὶ ἄστυ περικλυτόν : οὐδ᾽ ἐγὼ αὐτὴ

δηρὸν ἀπὸ σφῶϊν ἔσομαι μεμαυῖα μάχεσθαι.”

ἦ καὶ χρυσείῃ ῥάβδῳ ἐπεμάσσατ᾽ Ἀθήνη.

φᾶρος μέν οἱ πρῶτον ἐϋπλυνὲς ἠδὲ χιτῶνα

θῆκ᾽ ἀμφὶ στήθεσσι , δέμας δ᾽ ὤφελλε καὶ ἥβην.

ἂψ δὲ μελαγχροιὴς γένετο , γναθμοὶ δὲ τάνυσθεν,

κυάνεαι δ᾽ ἐγένοντο γενειάδες ἀμφὶ γένειον.

ἡ μὲν ἄρ᾽ ὣς ἔρξασα πάλιν κίεν : αὐτὰρ Ὀδυσσεὺς

ἤϊεν ἐς κλισίην : θάμβησε δέ μιν φίλος υἱός,

ταρβήσας δ᾽ ἑτέρωσε βάλ᾽ ὄμματα , μὴ θεὸς εἴη,

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“ἀλλοῖός μοι , ξεῖνε , φάνης νέον ἠὲ πάροιθεν,

ἄλλα δὲ εἵματ᾽ ἔχεις , καί τοι χρὼς οὐκέθ᾽ ὁμοῖος.

ἦ μάλα τις θεός ἐσσι , τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσιν:

ἀλλ᾽ ἵληθ᾽ , ἵνα τοι κεχαρισμένα δώομεν ἱρὰ

ἠδὲ χρύσεα δῶρα , τετυγμένα : φείδεο δ᾽ ἡμέων”

τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειτα πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς:

“οὔ τίς τοι θεός εἰμι : τί μ᾽ ἀθανάτοισιν ἐΐσκεις;

ἀλλὰ πατὴρ τεός εἰμι , τοῦ εἵνεκα σὺ στεναχίζων

πάσχεις ἄλγεα πολλά , βίας ὑποδέγμενος ἀνδρῶν.”

ὣς ἄρα φωνήσας υἱὸν κύσε , κὰδ δὲ παρειῶν

δάκρυον ἧκε χαμᾶζε : πάρος δ᾽ ἔχε νωλεμὲς αἰεί.

Τηλέμαχος δ᾽ , οὐ γάρ πω ἐπείθετο ὃν πατέρ᾽ εἶναι,

ἐξαῦτίς μιν ἔπεσσιν ἀμειβόμενος προσέειπεν:

“οὐ σύ γ᾽ Ὀδυσσεύς ἐσσι , πατὴρ ἐμός , ἀλλά με δαίμων

θέλγει , ὄφρ᾽ ἔτι μᾶλλον ὀδυρόμενος στεναχίζω.

οὐ γάρ πως ἂν θνητὸς ἀνὴρ τάδε μηχανόῳτο

ᾧ αὐτοῦ γε νόῳ , ὅτε μὴ θεὸς αὐτὸς ἐπελθὼν

ῥηϊδίως ἐθέλων θείη νέον ἠὲ γέροντα.

ἦ γάρ τοι νέον ἦσθα γέρων καὶ ἀεικέα ἕσσο:

νῦν δὲ θεοῖσιν ἔοικας , οἳ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσι.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:

“Τηλέμαχ᾽ , οὔ σε ἔοικε φίλον πατέρ ἔνδον ἐόντα

οὔτε τι θαυμάζειν περιώσιον οὔτ᾽ ἀγάασθαι:

οὐ μὲν γάρ τοι ἔτ᾽ ἄλλος ἐλεύσεται ἐνθάδ᾽ Ὀδυσσεύς,

ἀλλ᾽ ὅδ᾽ ἐγὼ τοιόσδε , παθὼν κακά , πολλὰ δ᾽ ἀληθείς,

ἤλυθον εἰκοστῷ ἔτεϊ ἐς πατρίδα γαῖαν.

αὐτάρ τοι τόδε ἔργον Ἀθηναίης ἀγελείης,

ἥ τέ με τοῖον ἔθηκεν , ὅπως ἐθέλει , δύναται γὰρ,

ἄλλοτε μὲν πτωχῷ ἐναλίγκιον , ἄλλοτε δ᾽ αὖτε

ἀνδρὶ νέῳ καὶ καλὰ περὶ χροῒ εἵματ᾽ ἔχοντι.

ῥηΐδιον δὲ θεοῖσι , τοὶ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχουσιν,

ἠμὲν κυδῆναι θνητὸν βροτὸν ἠδὲ κακῶσαι.”

ὣς ἄρα φωνήσας κατ᾽ ἄρ᾽ ἕζετο , Τηλέμαχος δὲ

ἀμφιχυθεὶς πατέρ᾽ ἐσθλὸν ὀδύρετο , δάκρυα λείβων,

ἀμφοτέροισι δὲ τοῖσιν ὑφ᾽ ἵμερος ὦρτο γόοιο:

κλαῖον δὲ λιγέως , ἀδινώτερον ἤ τ᾽ οἰωνοί,

φῆναι ἢ αἰγυπιοὶ γαμψώνυχες , οἷσί τε τέκνα

ἀγρόται ἐξείλοντο πάρος πετεηνὰ γενέσθαι:

ὣς ἄρα τοί γ᾽ ἐλεεινὸν ὑπ᾽ ὀφρύσι δάκρυον εἶβον.

καί νύ κ᾽ ὀδυρομένοισιν ἔδυ φάος ἠελίοιο,

εἰ μὴ Τηλέμαχος προσεφώνεεν ὃν πατέρ᾽ αἶψα:

“ποίῃ γὰρ νῦν δεῦρο , πάτερ φίλε , νηΐ σε ναῦται

ἤγαγον εἰς Ἰθάκην ; τίνες ἔμμεναι εὐχετόωντο;

οὐ μὲν γάρ τί σε πεζὸν ὀΐομαι ἐνθάδ᾽ ἱκέσθαι.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς:

“τοιγὰρ ἐγώ τοι , τέκνον , ἀληθείην καταλέξω.

Φαίηκές μ᾽ ἄγαγον ναυσίκλυτοι , οἵ τε καὶ ἄλλους

ἀνθρώπους πέμπουσιν , ὅτις σφέας εἰσαφίκηται:

καί μ᾽ εὕδοντ᾽ ἐν νηῒ θοῇ ἐπὶ πόντον ἄγοντες

κάτθεσαν εἰς Ἰθάκην , ἔπορον δέ μοι ἀγλαὰ δῶρα,

χαλκόν τε χρυσόν τε ἅλις ἐσθῆτά θ᾽ ὑφαντήν.

καὶ τὰ μὲν ἐν σπήεσσι θεῶν ἰότητι κέονται:

νῦν αὖ δεῦρ᾽ ἱκόμην ὑποθημοσύνῃσιν Ἀθήνης,

ὄφρα κε δυσμενέεσσι φόνου πέρι βουλεύσωμεν.

ἀλλ᾽ ἄγε μοι μνηστῆρας ἀριθμήσας κατάλεξον,

ὄφρ᾽ εἰδέω ὅσσοι τε καὶ οἵ τινες ἀνέρες εἰσί:

καί κεν ἐμὸν κατὰ θυμὸν ἀμύμονα μερμηρίξας

φράσσομαι , ἤ κεν νῶϊ δυνησόμεθ᾽ ἀντιφέρεσθαι

μούνω ἄνευθ᾽ ἄλλων , ἦ καὶ διζησόμεθ᾽ ἄλλους.”

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:

“ὦ πάτερ , ἦ τοι σεῖο μέγα κλέος αἰὲν ἄκουον,

χεῖράς τ᾽ αἰχμητὴν ἔμεναι καὶ ἐπίφρονα βουλήν:

ἀλλὰ λίην μέγα εἶπες : ἄγη μ᾽ ἔχει : οὐδέ κεν εἴη

ἄνδρε δύω πολλοῖσι καὶ ἰφθίμοισι μάχεσθαι.

μνηστήρων δ᾽ οὔτ᾽ ἂρ δεκὰς ἀτρεκὲς οὔτε δύ᾽ οἶαι,

ἀλλὰ πολὺ πλέονες : τάχα δ᾽ εἴσεαι ἐνθάδ᾽ ἀριθμόν.

ἐκ μὲν Δουλιχίοιο δύω καὶ πεντήκοντα

κοῦροι κεκριμένοι , ἓξ δὲ δρηστῆρες ἕπονται:

ἐκ δὲ Σάμης πίσυρές τε καὶ εἴκοσι φῶτες ἔασιν,

ἐκ δὲ Ζακύνθου ἔασιν ἐείκοσι κοῦροι Ἀχαιῶν,

ἐκ δ᾽ αὐτῆς Ἰθάκης δυοκαίδεκα πάντες ἄριστοι,

καί σφιν ἅμ᾽ ἐστὶ Μέδων κῆρυξ καὶ θεῖος ἀοιδὸς

καὶ δοιὼ θεράποντε , δαήμονε δαιτροσυνάων.

τῶν εἴ κεν πάντων ἀντήσομεν ἔνδον ἐόντων,

μὴ πολύπικρα καὶ αἰνὰ βίας ἀποτίσεαι ἐλθών.

ἀλλὰ σύ γ᾽ , εἰ δύνασαί τιν᾽ ἀμύντορα μερμηρίξαι,

φράζευ , ὅ κέν τις νῶϊν ἀμύνοι πρόφρονι θυμῷ.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς:

“τοιγὰρ ἐγὼν ἐρέω , σὺ δὲ σύνθεο καί μευ ἄκουσον:

καὶ φράσαι ἤ κεν νῶϊν Ἀθήνη σὺν Διὶ πατρὶ

ἀρκέσει , ἦέ τιν᾽ ἄλλον ἀμύντορα μερμηρίξω.”

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:

“ἐσθλώ τοι τούτω γ᾽ ἐπαμύντορε , τοὺς ἀγορεύεις,

ὕψι περ ἐν νεφέεσσι καθημένω : ὥ τε καὶ ἄλλοις

ἀνδράσι τε κρατέουσι καὶ ἀθανάτοισι θεοῖσι.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε πολύτλας δῖος Ὀδυσσεύς:

“οὐ μέν τοι κείνω γε πολὺν χρόνον ἀμφὶς ἔσεσθον

φυλόπιδος κρατερῆς , ὁπότε μνηστῆρσι καὶ ἡμῖν

ἐν μεγάροισιν ἐμοῖσι μένος κρίνηται Ἄρηος.

ἀλλὰ σὺ μὲν νῦν ἔρχευ ἅμ᾽ ἠοῖ φαινομένηφιν

οἴκαδε , καὶ μνηστῆρσιν ὑπερφιάλοισιν ὁμίλει:

αὐτὰρ ἐμὲ προτὶ ἄστυ συβώτης ὕστερον ἄξει,

πτωχῷ λευγαλέῳ ἐναλίγκιον ἠδὲ γέροντι.

εἰ δέ μ᾽ ἀτιμήσουσι δόμον κάτα , σὸν δὲ φίλον κῆρ

τετλάτω ἐν στήθεσσι κακῶς πάσχοντος ἐμεῖο,

ἤν περ καὶ διὰ δῶμα ποδῶν ἕλκωσι θύραζε

ἢ βέλεσι βάλλωσι : σὺ δ᾽ εἰσορόων ἀνέχεσθαι.

ἀλλ᾽ ἦ τοι παύεσθαι ἀνωγέμεν ἀφροσυνάων,

μειλιχίοις ἐπέεσσι παραυδῶν : οἱ δέ τοι οὔ τι

πείσονται : δὴ γάρ σφι παρίσταται αἴσιμον ἦμαρ.

ἄλλο δέ τοι ἐρέω , σὺ δ᾽ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσιν:

ὁππότε κεν πολύβουλος ἐνὶ φρεσὶ θῇσιν Ἀθήνη,

νεύσω μέν τοι ἐγὼ κεφαλῇ , σὺ δ᾽ ἔπειτα νοήσας

ὅσσα τοι ἐν μεγάροισιν Ἀρήϊα τεύχεα κεῖται

ἐς μυχὸν ὑψηλοῦ θαλάμου καταθεῖναι ἀείρας

πάντα μάλ᾽ : αὐτὰρ μνηστῆρας μαλακοῖς ἐπέεσσι

παρφάσθαι , ὅτε κέν σε μεταλλῶσιν ποθέοντες:

“ἐκ καπνοῦ κατέθηκ᾽ , ἐπεὶ οὐκέτι τοῖσιν ἐῴκει

οἷά ποτε Τροίηνδε κιὼν κατέλειπεν Ὀδυσσεύς,

ἀλλὰ κατῄκισται , ὅσσον πυρὸς ἵκετ᾽ ἀϋτμή.

πρὸς δ᾽ ἔτι καὶ τόδε μεῖζον ἐνὶ φρεσὶ θῆκε Κρονίων,

μή πως οἰνωθέντες , ἔριν στήσαντες ἐν ὑμῖν,

ἀλλήλους τρώσητε καταισχύνητέ τε δαῖτα

καὶ μνηστύν : αὐτὸς γὰρ ἐφέλκεται ἄνδρα σίδηρος.”

“νῶϊν δ᾽ οἴοισιν δύο φάσγανα καὶ δύο δοῦρε

καλλιπέειν καὶ δοιὰ βοάγρια χερσὶν ἑλέσθαι,

ὡς ἂν ἐπιθύσαντες ἑλοίμεθα : τοὺς δέ κ᾽ ἔπειτα

Παλλὰς Ἀθηναίη θέλξει καὶ μητίετα Ζεύς.

ἄλλο δέ τοι ἐρέω , σὺ δ᾽ ἐνὶ φρεσὶ βάλλεο σῇσιν:

εἰ ἐτεόν γ᾽ ἐμός ἐσσι καὶ αἵματος ἡμετέροιο,

μή τις ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆος ἀκουσάτω ἔνδον ἐόντος,

μήτ᾽ οὖν Λαέρτης ἴστω τό γε μήτε συβώτης

μήτε τις οἰκήων μήτ᾽ αὐτὴ Πηνελόπεια,

ἀλλ᾽ οἶοι σύ τ᾽ ἐγώ τε γυναικῶν γνώομεν ἰθύν:

καί κέ τεο δμώων ἀνδρῶν ἔτι πειρηθεῖμεν,

ἠμὲν ὅπου τις νῶϊ τίει καὶ δείδιε θυμῷ,

ἠδ᾽ ὅτις οὐκ ἀλέγει , σὲ δ᾽ ἀτιμᾷ τοῖον ἐόντα.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσεφώνεε φαίδιμος υἱός

“ὦ πάτερ , ἦ τοι ἐμὸν θυμὸν καὶ ἔπειτά γ᾽ , ὀΐω,

γνώσεαι : οὐ μὲν γάρ τι χαλιφροσύναι γέ μ᾽ ἔχουσιν:

ἀλλ᾽ οὔ τοι τόδε κέρδος ἐγὼν ἔσσεσθαι ὀΐω

ἡμῖν ἀμφοτέροισι : σὲ δὲ φράζεσθαι ἄνωγα.

δηθὰ γὰρ αὔτως εἴσῃ ἑκάστου πειρητίζων,

ἔργα μετερχόμενος : τοὶ δ᾽ ἐν μεγάροισιν ἕκηλοι

χρήματα δαρδάπτουσιν ὑπέρβιον οὐδ᾽ ἔπι φειδώ.

ἀλλ᾽ ἦ τοί σε γυναῖκας ἐγὼ δεδάασθαι ἄνωγα,

αἵ τέ σ᾽ ἀτιμάζουσι καὶ αἳ νηλείτιδές εἰσιν:

ἀνδρῶν δ᾽ οὐκ ἂν ἐγώ γε κατὰ σταθμοὺς ἐθέλοιμι

ἡμέας πειράζειν , ἀλλ᾽ ὕστερα ταῦτα πένεσθαι,

εἰ ἐτεόν γέ τι οἶσθα Διὸς τέρας αἰγιόχοιο.”

ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον,

ἡ δ᾽ ἄρ᾽ ἔπειτ᾽ Ἰθάκηνδε κατήγετο νηῦς εὐεργής,

ἣ φέρε Τηλέμαχον Πυλόθεν καὶ πάντας ἑταίρους.

οἱ δ᾽ ὅτε δὴ λιμένος πολυβενθέος ἐντὸς ἵκοντο,

νῆα μὲν οἵ γε μέλαιναν ἐπ᾽ ἠπείροιο ἔρυσσαν,

τεύχεα δέ σφ᾽ ἀπένεικαν ὑπέρθυμοι θεράποντες,

αὐτίκα δ᾽ ἐς Κλυτίοιο φέρον περικαλλέα δῶρα.

αὐτὰρ κήρυκα πρόεσαν δόμον εἰς Ὀδυσῆος,

ἀγγελίην ἐρέοντα περίφρονι Πηνελοπείῃ,

οὕνεκα Τηλέμαχος μὲν ἐπ᾽ ἀγροῦ , νῆα δ᾽ ἀνώγει

ἄστυδ᾽ ἀποπλείειν , ἵνα μὴ δείσασ᾽ ἐνὶ θυμῷ

ἰφθίμη βασίλεια τέρεν κατὰ δάκρυον εἴβοι

τὼ δὲ συναντήτην κῆρυξ καὶ δῖος ὑφορβὸς

τῆς αὐτῆς ἕνεκ᾽ ἀγγελίης , ἐρέοντε γυναικί.

ἀλλ᾽ ὅτε δή ῥ᾽ ἵκοντο δόμον θείου βασιλῆος,

κῆρυξ μέν ῥα μέσῃσι μετὰ δμῳῇσιν ἔειπεν:

“ἤδη τοι , βασίλεια , φίλος πάϊς εἰλήλουθε.”

Πηνελοπείῃ δ᾽ εἶπε συβώτης ἄγχι παραστὰς

πάνθ᾽ ὅσα οἱ φίλος υἱὸς ἀνώγει μυθήσασθαι.

αὐτὰρ ἐπεὶ δὴ πᾶσαν ἐφημοσύνην ἀπέειπε,

βῆ ῥ᾽ ἴμεναι μεθ᾽ ὕας , λίπε δ᾽ ἕρκεά τε μέγαρόν τε.

μνηστῆρες δ᾽ ἀκάχοντο κατήφησάν τ᾽ ἐνὶ θυμῷ,

ἐκ δ᾽ ἦλθον μεγάροιο παρὲκ μέγα τειχίον αὐλῆς,

αὐτοῦ δὲ προπάροιθε θυράων ἑδριόωντο.

τοῖσιν δ᾽ Εὐρύμαχος , Πολύβου πάϊς , ἦρχ᾽ ἀγορεύειν:

“ὦ φίλοι , ἦ μέγα ἔργον ὑπερφιάλως τετέλεσται

Τηλεμάχῳ ὁδὸς ἥδε : φάμεν δέ οἱ οὐ τελέεσθαι.

ἀλλ᾽ ἄγε νῆα μέλαιναν ἐρύσσομεν ἥ τις ἀρίστη,

ἐς δ᾽ ἐρέτας ἁλιῆας ἀγείρομεν , οἵ κε τάχιστα

κείνοις ἀγγείλωσι θοῶς οἶκόνδε νέεσθαι.”

οὔ πω πᾶν εἴρηθ᾽ , ὅτ᾽ ἄρ᾽ Ἀμφίνομος ἴδε νῆα,

στρεφθεὶς ἐκ χώρης , λιμένος πολυβενθέος ἐντός,

ἱστία τε στέλλοντας ἐρετμά τε χερσὶν ἔχοντας.

ἡδὺ δ᾽ ἄρ᾽ ἐκγελάσας μετεφώνεεν οἷς ἑτάροισι:

“μή τιν᾽ ἔτ᾽ ἀγγελίην ὀτρύνομεν : οἵδε γὰρ ἔνδον.

ἤ τίς σφιν τόδ᾽ ἔειπε θεῶν , ἢ εἴσιδον αὐτοὶ

νῆα παρερχομένην , τὴν δ᾽ οὐκ ἐδύναντο κιχῆναι.”

ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ἀνστάντες ἔβαν ἐπὶ θῖνα θαλάσσης,

αἶψα δὲ νῆα μέλαιναν ἐπ᾽ ἠπείροιο ἔρυσσαν,

τεύχεα δέ σφ᾽ ἀπένεικαν ὑπέρθυμοι θεράποντες.

αὐτοὶ δ᾽ εἰς ἀγορὴν κίον ἀθρόοι , οὐδέ τιν᾽ ἄλλον

εἴων οὔτε νέων μεταΐζειν οὔτε γερόντων.

τοῖσιν δ᾽ Ἀντίνοος μετέφη , Εὐπείθεος υἱός:

“ὢ πόποι , ὡς τόνδ᾽ ἄνδρα θεοὶ κακότητος ἔλυσαν.

ἤματα μὲν σκοποὶ ἷζον ἐπ᾽ ἄκριας ἠνεμοέσσας

αἰὲν ἐπασσύτεροι : ἅμα δ᾽ ἠελίῳ καταδύντι

οὔ ποτ᾽ ἐπ᾽ ἠπείρου νύκτ᾽ ἄσαμεν , ἀλλ᾽ ἐνὶ πόντῳ

νηῒ θοῇ πλείοντες ἐμίμνομεν Ἠῶ δῖαν,

Τηλέμαχον λοχόωντες , ἵνα φθίσωμεν ἑλόντες

αὐτόν : τὸν δ᾽ ἄρα τῆος ἀπήγαγεν οἴκαδε δαίμων,

ἡμεῖς δ᾽ ἐνθάδε οἱ φραζώμεθα λυγρὸν ὄλεθρον

Τηλεμάχῳ , μηδ᾽ ἧμας ὑπεκφύγοι : οὐ γὰρ ὀΐω

τούτου γε ζώοντος ἀνύσσεσθαι τάδε ἔργα.

αὐτὸς μὲν γὰρ ἐπιστήμων βουλῇ τε νόῳ τε,

λαοὶ δ᾽ οὐκέτι πάμπαν ἐφ᾽ ἡμῖν ἦρα φέρουσιν.

ἀλλ᾽ ἄγετε , πρὶν κεῖνον ὁμηγυρίσασθαι Ἀχαιοὺς

εἰς ἀγορήν —οὐ γάρ τι μεθησέμεναί μιν ὀΐω,

ἀλλ᾽ ἀπομηνίσει , ἐρέει δ᾽ ἐν πᾶσιν ἀναστὰς

οὕνεκά οἱ φόνον αἰπὺν ἐράπτομεν οὐδ᾽ ἐκίχημεν:

οἱ δ᾽ οὐκ αἰνήσουσιν ἀκούοντες κακὰ ἔργα:

μή τι κακὸν ῥέξωσι καὶ ἡμέας ἐξελάσωσι

γαίης ἡμετέρης , ἄλλων δ᾽ ἀφικώμεθα δῆμον:

ἀλλὰ φθέωμεν ἑλόντες ἐπ᾽ ἀγροῦ νόσφι πόληος

ἢ ἐν ὁδῷ : βίοτον δ᾽ αὐτοὶ καὶ κτήματ᾽ ἔχωμεν,

δασσάμενοι κατὰ μοῖραν ἐφ᾽ ἡμέας , οἰκία δ᾽ αὖτε

κείνου μητέρι δοῖμεν ἔχειν ἠδ᾽ ὅστις ὀπυίοι.

εἰ δ᾽ ὑμῖν ὅδε μῦθος ἀφανδάνει , ἀλλὰ βόλεσθε

αὐτόν τε ζώειν καὶ ἔχειν πατρώϊα πάντα,

μή οἱ χρήματ᾽ ἔπειτα ἅλις θυμηδέ᾽ ἔδωμεν

ἐνθάδ᾽ ἀγειρόμενοι , ἀλλ᾽ ἐκ μεγάροιο ἕκαστος

μνάσθω ἐέδνοισιν διζήμενος : ἡ δέ κ᾽ ἔπειτα

γήμαιθ᾽ ὅς κε πλεῖστα πόροι καὶ μόρσιμος ἔλθοι.”

ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ.

τοῖσιν δ᾽ Ἀμφίνομος ἀγορήσατο καὶ μετέειπε,

Νίσου φαίδιμος υἱός , Ἀρητιάδαο ἄνακτος,

ὅς ῥ᾽ ἐκ Δουλιχίου πολυπύρου , ποιήεντος,

ἡγεῖτο μνηστῆρσι , μάλιστα δὲ Πηνελοπείῃ

ἥνδανε μύθοισι : φρεσὶ γὰρ κέχρητ᾽ ἀγαθῇσιν:

ὅ σφιν ἐϋφρονέων ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν:

“ὦ φίλοι , οὐκ ἂν ἐγώ γε κατακτείνειν ἐθέλοιμι

Τηλέμαχον : δεινὸν δὲ γένος βασιλήϊόν ἐστιν

κτείνειν : ἀλλὰ πρῶτα θεῶν εἰρώμεθα βουλάς.

εἰ μέν κ᾽ αἰνήσωσι Διὸς μεγάλοιο θέμιστες,

αὐτός τε κτενέω τούς τ᾽ ἄλλους πάντας ἀνώξω:

εἰ δέ κ᾽ ἀποτρωπῶσι θεοί , παύσασθαι ἄνωγα.”

ὣς ἔφατ᾽ Ἀμφίνομος , τοῖσιν δ᾽ ἐπιήνδανε μῦθος.

αὐτίκ᾽ ἔπειτ᾽ ἀνστάντες ἔβαν δόμον εἰς Ὀδυσῆος,

ἐλθόντες δὲ καθῖζον ἐπὶ ξεστοῖσι θρόνοισιν.

ἡ δ᾽ αὖτ᾽ ἄλλ᾽ ἐνόησε περίφρων Πηνελόπεια,

μνηστήρεσσι φανῆναι ὑπέρβιον ὕβριν ἔχουσι.

πεύθετο γὰρ οὗ παιδὸς ἐνὶ μεγάροισιν ὄλεθρον:

κῆρυξ γὰρ οἱ ἔειπε Μέδων , ὃς ἐπεύθετο βουλάς.

βῆ δ᾽ ἰέναι μέγαρόνδε σὺν ἀμφιπόλοισι γυναιξίν.

ἀλλ᾽ ὅτε δὴ μνηστῆρας ἀφίκετο δῖα γυναικῶν,

στῆ ῥα παρὰ σταθμὸν τέγεος πύκα ποιητοῖο,

ἄντα παρειάων σχομένη λιπαρὰ κρήδεμνα,

Ἀντίνοον δ᾽ ἐνένιπεν ἔπος τ᾽ ἔφατ᾽ ἔκ τ᾽ ὀνόμαζεν:

“Ἀντίνο᾽ , ὕβριν ἔχων , κακομήχανε , καὶ δέ σέ φασιν

ἐν δήμῳ Ἰθάκης μεθ᾽ ὁμήλικας ἔμμεν ἄριστον

βουλῇ καὶ μύθοισι : σὺ δ᾽ οὐκ ἄρα τοῖος ἔησθα.

μάργε , τίη δὲ σὺ Τηλεμάχῳ θάνατόν τε μόρον τε

ῥάπτεις , οὐδ᾽ ἱκέτας ἐμπάζεαι , οἷσιν ἄρα Ζεὺς

μάρτυρος ; οὐδ᾽ ὁσίη κακὰ ῥάπτειν ἀλλήλοισιν.

ἦ οὐκ οἶσθ᾽ ὅτε δεῦρο πατὴρ τεὸς ἵκετο φεύγων,

δῆμον ὑποδείσας ; δὴ γὰρ κεχολώατο λίην,

οὕνεκα ληϊστῆρσιν ἐπισπόμενος Ταφίοισιν

ἤκαχε Θεσπρωτούς : οἱ δ᾽ ἡμῖν ἄρθμιοι ἦσαν:

τόν ῥ᾽ ἔθελον φθῖσαι καὶ ἀπορραῖσαι φίλον ἦτορ

ἠδὲ κατὰ ζωὴν φαγέειν μενοεικέα πολλήν:

ἀλλ᾽ Ὀδυσεὺς κατέρυκε καὶ ἔσχεθεν ἱεμένους περ.

τοῦ νῦν οἶκον ἄτιμον ἔδεις , μνάᾳ δὲ γυναῖκα

παῖδά τ᾽ ἀποκτείνεις , ἐμὲ δὲ μεγάλως ἀκαχίζεις:

ἀλλά σε παύσασθαι κέλομαι καὶ ἀνωγέμεν ἄλλους.”

τὴν δ᾽ αὖτ᾽ Εὐρύμαχος , Πολύβου πάϊς , ἀντίον ηὔδα:

“κούρη Ἰκαρίοιο , περίφρον Πηνελόπεια,

θάρσει : μή τοι ταῦτα μετὰ φρεσὶ σῇσι μελόντων.

οὐκ ἔσθ᾽ οὗτος ἀνὴρ οὐδ᾽ ἔσσεται οὐδὲ γένηται,

ὅς κεν Τηλεμάχῳ σῷ υἱέϊ χεῖρας ἐποίσει

ζώοντός γ᾽ ἐμέθεν καὶ ἐπὶ χθονὶ δερκομένοιο.

ὧδε γὰρ ἐξερέω , καὶ μὴν τετελεσμένον ἔσται:

αἶψά οἱ αἷμα κελαινὸν ἐρωήσει περὶ δουρὶ

ἡμετέρῳ , ἐπεὶ ἦ καὶ ἐμὲ πτολίπορθος Ὀδυσσεὺς

πολλάκι γούνασιν οἷσιν ἐφεσσάμενος κρέας ὀπτὸν

ἐν χείρεσσιν ἔθηκεν , ἐπέσχε τε οἶνον ἐρυθρόν.

τῷ μοι Τηλέμαχος πάντων πολὺ φίλτατός ἐστιν

ἀνδρῶν , οὐδέ τί μιν θάνατον τρομέεσθαι ἄνωγα

ἔκ γε μνηστήρων : θεόθεν δ᾽ οὐκ ἔστ᾽ ἀλέασθαι.”

ὣς φάτο θαρσύνων , τῷ δ᾽ ἤρτυεν αὐτὸς ὄλεθρον.

ἡ μὲν ἄρ᾽ εἰσαναβᾶσ᾽ ὑπερώϊα σιγαλόεντα

κλαῖεν ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆα , φίλον πόσιν , ὄφρα οἱ ὕπνον

ἡδὺν ἐπὶ βλεφάροισι βάλε γλαυκῶπις Ἀθήνη.

ἑσπέριος δ᾽ Ὀδυσῆϊ καὶ υἱέϊ δῖος ὑφορβὸς

ἤλυθεν : οἱ δ᾽ ἄρα δόρπον ἐπισταδὸν ὡπλίζοντο,

σῦν ἱερεύσαντες ἐνιαύσιον . αὐτὰρ Ἀθήνη,

ἄγχι παρισταμένη , Λαερτιάδην Ὀδυσῆα

ῥάβδῳ πεπληγυῖα πάλιν ποίησε γέροντα,

λυγρὰ δὲ εἵματα ἕσσε περὶ χροΐ , μή ἑ συβώτης

γνοίη ἐσάντα ἰδὼν καὶ ἐχέφρονι Πηνελοπείῃ

ἔλθοι ἀπαγγέλλων μηδὲ φρεσὶν εἰρύσσαιτο.

τὸν καὶ Τηλέμαχος πρότερος πρὸς μῦθον ἔειπεν:

“ἦλθες , δῖ᾽ Εὔμαιε . τί δὴ κλέος ἔστ᾽ ἀνὰ ἄστυ;

ἦ ῥ᾽ ἤδη μνηστῆρες ἀγήνορες ἔνδον ἔασιν

ἐκ λόχου , ἦ ἔτι μ᾽ αὖτ᾽ εἰρύαται οἴκαδ᾽ ἰόντα;”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφης , Εὔμαιε συβῶτα:

“οὐκ ἔμελέν μοι ταῦτα μεταλλῆσαι καὶ ἐρέσθαι

ἄστυ καταβλώσκοντα : τάχιστά με θυμὸς ἀνώγει

ἀγγελίην εἰπόντα πάλιν δεῦρ᾽ ἀπονέεσθαι.

ὡμήρησε δέ μοι παρ᾽ ἑταίρων ἄγγελος ὠκύς,

κῆρυξ , ὃς δὴ πρῶτος ἔπος σῇ μητρὶ ἔειπεν.

ἄλλο δέ τοι τό γε οἶδα : τὸ γὰρ ἴδον ὀφθαλμοῖσιν.

ἤδη ὑπὲρ πόλιος , ὅθι θ᾽ Ἕρμαιος λόφος ἐστίν,

ἦα κιών , ὅτε νῆα θοὴν ἰδόμην κατιοῦσαν

ἐς λιμέν᾽ ἡμέτερον : πολλοὶ δ᾽ ἔσαν ἄνδρες ἐν αὐτῇ,

βεβρίθει δὲ σάκεσσι καὶ ἔγχεσιν ἀμφιγύοισι:

καὶ σφέας ὠΐσθην τοὺς ἔμμεναι , οὐδέ τι οἶδα.”

ὣς φάτο , μείδησεν δ᾽ ἱερὴ ἲς Τηλεμάχοιο

ἐς πατέρ᾽ ὀφθαλμοῖσιν ἰδών , ἀλέεινε δ᾽ ὑφορβόν.

οἱ δ᾽ ἐπεὶ οὖν παύσαντο πόνου τετύκοντό τε δαῖτα,

δαίνυντ᾽ , οὐδέ τι θυμὸς ἐδεύετο δαιτὸς ἐΐσης.

αὐτὰρ ἐπεὶ πόσιος καὶ ἐδητύος ἐξ ἔρον ἕντο,

κοίτου τε μνήσαντο καὶ ὕπνου δῶρον ἕλοντο.