Reading Center

αὐτὰρ ὁ ἐν προδόμῳ εὐνάζετο δῖος Ὀδυσσεύς:

κὰμ μὲν ἀδέψητον βοέην στόρεσ᾽ , αὐτὰρ ὕπερθε

κώεα πόλλ᾽ ὀΐων , τοὺς ἱρεύεσκον Ἀχαιοί:

Εὐρυνόμη δ᾽ ἄρ᾽ ἐπὶ χλαῖναν βάλε κοιμηθέντι.

ἔνθ᾽ Ὀδυσεὺς μνηστῆρσι κακὰ φρονέων ἐνὶ θυμῷ

κεῖτ᾽ ἐγρηγορόων : ταὶ δ᾽ ἐκ μεγάροιο γυναῖκες

ἤϊσαν , αἳ μνηστῆρσιν ἐμισγέσκοντο πάρος περ,

ἀλλήλῃσι γέλω τε καὶ εὐφροσύνην παρέχουσαι.

τοῦ δ᾽ ὠρίνετο θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι φίλοισι:

πολλὰ δὲ μερμήριζε κατὰ φρένα καὶ κατὰ θυμόν,

ἠὲ μεταΐξας θάνατον τεύξειεν ἑκάστῃ,

ἦ ἔτ᾽ ἐῷ μνηστῆρσιν ὑπερφιάλοισι μιγῆναι

ὕστατα καὶ πύματα , κραδίη δέ οἱ ἔνδον ὑλάκτει.

ὡς δὲ κύων ἀμαλῇσι περὶ σκυλάκεσσι βεβῶσα

ἄνδρ᾽ ἀγνοιήσασ᾽ ὑλάει μέμονέν τε μάχεσθαι,

ὥς ῥα τοῦ ἔνδον ὑλάκτει ἀγαιομένου κακὰ ἔργα:

στῆθος δὲ πλήξας κραδίην ἠνίπαπε μύθῳ:

“τέτλαθι δή , κραδίη : καὶ κύντερον ἄλλο ποτ᾽ ἔτλης.

ἤματι τῷ ὅτε μοι μένος ἄσχετος ἤσθιε Κύκλωψ

ἰφθίμους ἑτάρους : σὺ δ᾽ ἐτόλμας , ὄφρα σε μῆτις

ἐξάγαγ᾽ ἐξ ἄντροιο ὀϊόμενον θανέεσθαι.”

ὣς ἔφατ᾽ , ἐν στήθεσσι καθαπτόμενος φίλον ἦτορ:

τῷ δὲ μάλ᾽ ἐν πείσῃ κραδίη μένε τετληυῖα

νωλεμέως : ἀτὰρ αὐτὸς ἑλίσσετο ἔνθα καὶ ἔνθα.

ὡς δ᾽ ὅτε γαστέρ᾽ ἀνὴρ πολέος πυρὸς αἰθομένοιο,

ἐμπλείην κνίσης τε καὶ αἵματος , ἔνθα καὶ ἔνθα

αἰόλλῃ , μάλα δ᾽ ὦκα λιλαίεται ὀπτηθῆναι,

ὣς ἄρ᾽ ὅ γ᾽ ἔνθα καὶ ἔνθα ἑλίσσετο , μερμηρίζων

ὅππως δὴ μνηστῆρσιν ἀναιδέσι χεῖρας ἐφήσει

μοῦνος ἐὼν πολέσι . σχεδόθεν δέ οἱ ἦλθεν Ἀθήνη

οὐρανόθεν καταβᾶσα : δέμας δ᾽ ἤϊκτο γυναικί:

στῆ δ᾽ ἄρ᾽ ὑπὲρ κεφαλῆς καί μιν πρὸς μῦθον ἔειπε:

“τίπτ᾽ αὖτ᾽ ἐγρήσσεις , πάντων περὶ κάμμορε φωτῶν;

οἶκος μέν τοι ὅδ᾽ ἐστί , γυνὴ δέ τοι ἥδ᾽ ἐνὶ οἴκῳ

καὶ , πάϊς , οἷόν πού τις ἐέλδεται ἔμμεναι υἷα.”

τὴν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:

“ναὶ δὴ ταῦτά γε πάντα , θεά , κατὰ μοῖραν ἔειπες:

ἀλλά τί μοι τόδε θυμὸς ἐνὶ φρεσὶ μερμηρίζει,

ὅππως δὴ μνηστῆρσιν ἀναιδέσι χεῖρας ἐφήσω,

μοῦνος ἐών : οἱ δ᾽ αἰὲν ἀολλέες ἔνδον ἔασι.

πρὸς δ᾽ ἔτι καὶ τόδε μεῖζον ἐνὶ φρεσὶ μερμηρίζω:

εἴ περ γὰρ κτείναιμι Διός τε σέθεν τε ἕκητι,

πῆ κεν ὑπεκπροφύγοιμι ; τά σε φράζεσθαι ἄνωγα.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε θεὰ γλαυκῶπις Ἀθήνη:

“σχέτλιε , καὶ μέν τίς τε χερείονι πείθεθ᾽ ἑταίρῳ,

ὅς περ θνητός τ᾽ ἐστὶ καὶ οὐ τόσα μήδεα οἶδεν:

αὐτὰρ ἐγὼ θεός εἰμι , διαμπερὲς ἥ σε φυλάσσω

ἐν πάντεσσι πόνοις . ἐρέω δέ τοι ἐξαναφανδόν:

εἴ περ πεντήκοντα λόχοι μερόπων ἀνθρώπων

νῶϊ περισταῖεν , κτεῖναι μεμαῶτες Ἄρηϊ,

καί κεν τῶν ἐλάσαιο βόας καὶ ἴφια μῆλα.

ἀλλ᾽ ἑλέτω σε καὶ ὕπνος : ἀνίη καὶ τὸ φυλάσσειν

πάννυχον ἐγρήσσοντα , κακῶν δ᾽ ὑποδύσεαι ἤδη.”

ὣς φάτο , καί ῥά οἱ ὕπνον ἐπὶ βλεφάροισιν ἔχευεν,

αὐτὴ δ᾽ ἂψ ἐς Ὄλυμπον ἀφίκετο δῖα θεάων.

εὖτε τὸν ὕπνος ἔμαρπτε , λύων μελεδήματα θυμοῦ,

λυσιμελής , ἄλοχος δ᾽ ἄρ᾽ ἐπέγρετο κεδνὰ ἰδυῖα:

κλαῖε δ᾽ ἄρ᾽ ἐν λέκτροισι καθεζομένη μαλακοῖσιν.

αὐτὰρ ἐπεὶ κλαίουσα κορέσσατο ὃν κατὰ θυμόν,

Ἀρτέμιδι πρώτιστον ἐπεύξατο δῖα γυναικῶν:

“Ἄρτεμι , πότνα θεά , θύγατερ Διός , αἴθε μοι ἤδη

ἰὸν ἐνὶ στήθεσσι βαλοῦσ᾽ ἐκ θυμὸν ἕλοιο

αὐτίκα νῦν , ἢ ἔπειτα μ᾽ ἀναρπάξασα θύελλα

οἴχοιτο προφέρουσα κατ᾽ ἠερόεντα κέλευθα,

ἐν προχοῇς δὲ βάλοι ἀψορρόου Ὠκεανοῖο.

ὡς δ᾽ ὅτε Πανδαρέου κούρας ἀνέλοντο θύελλαι:

τῇσι τοκῆας μὲν φθῖσαν θεοί , αἱ δ᾽ ἐλίποντο

ὀρφαναὶ ἐν μεγάροισι , κόμισσε δὲ δῖ᾽ Ἀφροδίτη

τυρῷ καὶ μέλιτι γλυκερῷ καὶ ἡδέϊ οἴνῳ:

Ἥρη δ᾽ αὐτῇσιν περὶ πασέων δῶκε γυναικῶν

εἶδος καὶ πινυτήν , μῆκος δ᾽ ἔπορ᾽ Ἄρτεμις ἁγνή,

ἔργα δ᾽ Ἀθηναίη δέδαε κλυτὰ ἐργάζεσθαι.

εὖτ᾽ Ἀφροδίτη δῖα προσέστιχε μακρὸν Ὄλυμπον,

κούρῃς αἰτήσουσα τέλος θαλεροῖο γάμοιο—

ἐς Δία τερπικέραυνον , ὁ γάρ τ᾽ εὖ οἶδεν ἅπαντα,

μοῖράν τ᾽ ἀμμορίην τε καταθνητῶν ἀνθρώπων—

τόφρα δὲ τὰς κούρας ἅρπυιαι ἀνηρείψαντο

καί ῥ᾽ ἔδοσαν στυγερῇσιν ἐρινύσιν ἀμφιπολεύειν:

ὣς ἔμ᾽ ἀϊστώσειαν Ὀλύμπια δώματ᾽ ἔχοντες,

ἠέ μ᾽ ἐϋπλόκαμος βάλοι Ἄρτεμις , ὄφρ᾽ Ὀδυσῆα

ὀσσομένη καὶ γαῖαν ὕπο στυγερὴν ἀφικοίμην,

μηδέ τι χείρονος ἀνδρὸς ἐϋφραίνοιμι νόημα.

ἀλλὰ τὸ μὲν καὶ ἀνεκτὸν ἔχει κακόν , ὁππότε κέν τις

ἤματα μὲν κλαίῃ , πυκινῶς ἀκαχήμενος ἦτορ,

νύκτας δ᾽ ὕπνος ἔχῃσιν —ὁ γάρ τ᾽ ἐπέλησεν ἁπάντων,

ἐσθλῶν ἠδὲ κακῶν , ἐπεὶ ἄρ βλέφαρ᾽ ἀμφικαλύψῃ—

αὐτὰρ ἐμοὶ καὶ ὀνείρατ᾽ ἐπέσσευεν κακὰ δαίμων.

τῇδε γὰρ αὖ μοι νυκτὶ παρέδραθεν εἴκελος αὐτῷ,

τοῖος ἐὼν οἷος ᾖεν ἅμα στρατῷ : αὐτὰρ ἐμὸν κῆρ

χαῖρ᾽ , ἐπεὶ οὐκ ἐφάμην ὄναρ ἔμμεναι , ἀλλ᾽ ὕπαρ ἤδη.”

ὣς ἔφατ᾽ , αὐτίκα δὲ χρυσόθρονος ἤλυθεν Ἠώς.

τῆς δ᾽ ἄρα κλαιούσης ὄπα σύνθετο δῖος Ὀδυσσεύς:

μερμήριζε δ᾽ ἔπειτα , δόκησε δέ οἱ κατὰ θυμὸν

ἤδη γιγνώσκουσα παρεστάμεναι κεφαλῆφι.

χλαῖναν μὲν συνελὼν καὶ κώεα , τοῖσιν ἐνεῦδεν,

ἐς μέγαρον κατέθηκεν ἐπὶ θρόνου , ἐκ δὲ βοείην

θῆκε θύραζε φέρων , Διὶ δ᾽ εὔξατο χεῖρας ἀνασχών:

“Ζεῦ πάτερ , εἴ μ᾽ ἐθέλοντες ἐπὶ τραφερήν τε καὶ ὑγρὴν

ἤγετ᾽ ἐμὴν ἐς γαῖαν , ἐπεί μ᾽ ἐκακώσατε λίην,

φήμην τίς μοι φάσθω ἐγειρομένων ἀνθρώπων

ἔνδοθεν , ἔκτοσθεν δὲ Διὸς τέρας ἄλλο φανήτω.”

ὣς ἔφατ᾽ εὐχόμενος : τοῦ δ᾽ ἔκλυε μητίετα Ζεύς,

αὐτίκα δ᾽ ἐβρόντησεν ἀπ᾽ αἰγλήεντος Ὀλύμπου,

ὑψόθεν ἐκ νεφέων : γήθησε δὲ δῖος Ὀδυσσεύς.

φήμην δ᾽ ἐξ οἴκοιο γυνὴ προέηκεν ἀλετρὶς

πλησίον , ἔνθ᾽ ἄρα οἱ μύλαι ἥατο ποιμένι λαῶν,

τῇσιν δώδεκα πᾶσαι ἐπερρώοντο γυναῖκες

ἄλφιτα τεύχουσαι καὶ ἀλείατα , μυελὸν ἀνδρῶν.

αἱ μὲν ἄρ᾽ ἄλλαι εὗδον , ἐπεὶ κατὰ πυρὸν ἄλεσσαν,

ἡ δὲ μί᾽ οὔπω παύετ᾽ , ἀφαυροτάτη δ᾽ ἐτέτυκτο:

ἥ ῥα μύλην στήσασα ἔπος φάτο , σῆμα ἄνακτι:

“Ζεῦ πάτερ , ὅς τε θεοῖσι καὶ ἀνθρώποισιν ἀνάσσεις,

ἦ μεγάλ᾽ ἐβρόντησας ἀπ᾽ οὐρανοῦ ἀστερόεντος,

οὐδέ ποθι νέφος ἐστί : τέρας νύ τεῳ τόδε φαίνεις.

κρῆνον νῦν καὶ ἐμοὶ δειλῇ ἔπος , ὅττι κεν εἴπω:

μνηστῆρες πύματόν τε καὶ ὕστατον ἤματι τῷδε

ἐν μεγάροις Ὀδυσῆος ἑλοίατο δαῖτ᾽ ἐρατεινήν,

οἳ δή μοι καμάτῳ θυμαλγέι : γούνατ᾽ ἔλυσαν

ἄλφιτα τευχούσῃ : νῦν ὕστατα δειπνήσειαν.”

ὣς ἄρ᾽ ἔφη , χαῖρεν δὲ κλεηδόνι δῖος Ὀδυσσεὺς

Ζηνός τε βροντῇ : φάτο γὰρ τίσασθαι ἀλείτας.

αἱ δ᾽ ἄλλαι δμῳαὶ κατὰ δώματα κάλ᾽ Ὀδυσῆος

ἀγρόμεναι ἀνέκαιον ἐπ᾽ ἐσχάρῃ ἀκάματον πῦρ.

Τηλέμαχος δ᾽ εὐνῆθεν ἀνίστατο , ἰσόθεος φώς,

εἵματα ἑσσάμενος : περὶ δὲ ξίφος ὀξὺ θέτ᾽ ὤμῳ:

ποσσὶ δ᾽ ὑπὸ λιπαροῖσιν ἐδήσατο καλὰ πέδιλα,

εἵλετο δ᾽ ἄλκιμον ἔγχος , ἀκαχμένον ὀξέι : χαλκῷ:

στῆ δ᾽ ἄρ᾽ ἐπ᾽ οὐδὸν ἰών , πρὸς δ᾽ Εὐρύκλειαν ἔειπε:

“μαῖα φίλη , τὸν ξεῖνον ἐτιμήσασθ᾽ ἐνὶ οἴκῳ

εὐνῇ καὶ σίτῳ , ἦ αὔτως κεῖται ἀκηδής;

τοιαύτη γὰρ ἐμὴ μήτηρ , πινυτή περ ἐοῦσα:

ἐμπλήγδην ἕτερόν γε τίει μερόπων ἀνθρώπων

χείρονα , τὸν δέ τ᾽ ἀρείον᾽ ἀτιμήσασ᾽ ἀποπέμπει.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε περίφρων Εὐρύκλεια:

“οὐκ ἄν μιν νῦν , τέκνον , ἀναίτιον αἰτιόῳο.

οἶνον μὲν γὰρ πῖνε καθήμενος , ὄφρ᾽ ἔθελ᾽ αὐτός,

σίτου δ᾽ οὐκέτ᾽ ἔφη πεινήμεναι : εἴρετο γάρ μιν.

ἀλλ᾽ ὅτε δὴ κοίτοιο καὶ ὕπνου μιμνήσκοιτο,

ἡ μὲν δέμνι᾽ ἄνωγεν ὑποστορέσαι δμῳῇσιν,

αὐτὰρ ὅ γ᾽ , ὥς τις πάμπαν ὀϊζυρὸς καὶ ἄποτμος,

οὐκ ἔθελ᾽ ἐν λέκτροισι καὶ ἐν ῥήγεσσι καθεύδειν,

ἀλλ᾽ ἐν ἀδεψήτῳ βοέῃ καὶ κώεσιν οἰῶν

ἔδραθ᾽ ἐνὶ προδόμῳ : χλαῖναν δ᾽ ἐπιέσσαμεν ἡμεῖς.”

ὣς φάτο , Τηλέμαχος δὲ διὲκ μεγάροιο βεβήκει

ἔγχος ἔχων , ἅμα τῷ γε δύω κύνες ἀργοὶ ἕποντο.

βῆ δ᾽ ἴμεν εἰς ἀγορὴν μετ᾽ ἐϋκνήμιδας Ἀχαιούς.

ἡ δ᾽ αὖτε δμῳῇσιν ἐκέκλετο δῖα γυναικῶν,

Εὐρύκλει᾽ , Ὦπος θυγάτηρ Πεισηνορίδαο:

“ἀγρεῖθ᾽ , αἱ μὲν δῶμα κορήσατε ποιπνύσασαι,

ῥάσσατέ τ᾽ , ἔν τε θρόνοις εὐποιήτοισι τάπητας

βάλλετε πορφυρέους : αἱ δὲ σπόγγοισι τραπέζας

πάσας ἀμφιμάσασθε , καθήρατε δὲ κρητῆρας

καὶ δέπα ἀμφικύπελλα τετυγμένα : ταὶ δὲ μεθ᾽ ὕδωρ

ἔρχεσθε κρήνηνδε , καὶ οἴσετε θᾶσσον ἰοῦσαι.

οὐ γὰρ δὴν μνηστῆρες ἀπέσσονται μεγάροιο,

ἀλλὰ μάλ᾽ ἦρι νέονται , ἐπεὶ καὶ πᾶσιν ἑορτή.”

ὣς ἔφαθ᾽ , αἱ δ᾽ ἄρα τῆς μάλα μὲν κλύον ἠδ᾽ ἐπίθοντο.

αἱ μὲν ἐείκοσι βῆσαν ἐπὶ κρήνην μελάνυδρον,

αἱ δ᾽ αὐτοῦ κατὰ δώματ᾽ ἐπισταμένως πονέοντο.

ἐς δ᾽ ἦλθον δρηστῆρες Ἀχαιῶν . οἱ μὲν ἔπειτα

εὖ καὶ ἐπισταμένως κέασαν ξύλα , ταὶ δὲ γυναῖκες

ἦλθον ἀπὸ κρήνης : ἐπὶ δέ σφισιν ἦλθε συβώτης

τρεῖς σιάλους κατάγων , οἳ ἔσαν μετὰ πᾶσιν ἄριστοι.

καὶ τοὺς μέν ῥ᾽ εἴασε καθ᾽ ἕρκεα καλὰ νέμεσθαι,

αὐτὸς δ᾽ αὖτ᾽ Ὀδυσῆα προσηύδα μειλιχίοισι:

“ξεῖν᾽ , ἦ ἄρ τί σε μᾶλλον Ἀχαιοὶ εἰσορόωσιν,

ἦέ σ᾽ ἀτιμάζουσι κατὰ μέγαρ᾽ , ὡς τὸ πάρος περ;”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολυμήτις Ὀδυσσεύς:

“αἲ γὰρ δή , Εὔμαιε , θεοὶ τισαίατο λώβην,

ἣν οἵδ᾽ ὑβρίζοντες ἀτάσθαλα μηχανόωνται

οἴκῳ ἐν ἀλλοτρίῳ , οὐδ᾽ αἰδοῦς μοῖραν ἔχουσιν.”

ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον,

ἀγχίμολον δέ σφ᾽ ἦλθε Μελάνθιος , αἰπόλος αἰγῶν.

αἶγας ἄγων αἳ πᾶσι μετέρεπον αἰπολίοισι,

δεῖπνον μνηστήρεσσι . δύω δ᾽ ἅμ᾽ ἕποντο νομῆες.

καὶ τὰς μὲν κατέδησεν ὑπ᾽ αἰθούσῃ ἐριδούπῳ,

αὐτὸς δ᾽ αὖτ᾽ Ὀδυσῆα προσηύδα κερτομίοισι:

“ξεῖν᾽ , ἔτι καὶ νῦν ἐνθάδ᾽ ἀνιήσεις κατὰ δῶμα

ἀνέρας αἰτίζων , ἀτὰρ οὐκ ἔξεισθα θύραζε;

πάντως οὐκέτι νῶϊ διακρινέεσθαι ὀΐω

πρὶν χειρῶν γεύσασθαι , ἐπεὶ σύ περ οὐ κατὰ κόσμον

αἰτίζεις : εἰσὶν δὲ καὶ ἄλλαι δαῖτες Ἀχαιῶν.”

ὣς φάτο , τὸν δ᾽ οὔ τι προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς,

ἀλλ᾽ ἀκέων κίνησε κάρη , κακὰ βυσσοδομεύων.

τοῖσι δ᾽ ἐπὶ τρίτος ἦλθε Φιλοίτιος , ὄρχαμος ἀνδρῶν,

βοῦν στεῖραν μνηστῆρσιν ἄγων καὶ πίονας αἶγας.

πορθμῆες δ᾽ ἄρα τούς γε διήγαγον , οἵ τε καὶ ἄλλους

ἀνθρώπους πέμπουσιν , ὅτις σφέας εἰσαφίκηται.

καὶ τὰ μὲν εὖ κατέδησεν ὑπ᾽ αἰθούσῃ ἐριδούπῳ,

αὐτὸς δ᾽ αὖτ᾽ ἐρέεινε συβώτην ἄγχι παραστάς:

“τίς δὴ ὅδε ξεῖνος νέον εἰλήλουθε , συβῶτα,

ἡμέτερον πρὸς δῶμα ; τέων δ᾽ ἐξ εὔχεται εἶναι

ἀνδρῶν ; ποῦ δέ νύ οἱ γενεὴ καὶ πατρὶς ἄρουρα;

δύσμορος , ἦ τε ἔοικε δέμας βασιλῆϊ ἄνακτι:

ἀλλὰ θεοὶ δυόωσι πολυπλάγκτους ἀνθρώπους,

ὁππότε καὶ βασιλεῦσιν ἐπικλώσωνται ὀϊζύν.”

ἦ καὶ δεξιτερῇ δειδίσκετο χειρὶ παραστάς,

καί μιν φωνήσας ἔπεα πτερόεντα προσηύδα:

“χαῖρε , πάτερ ὦ ξεῖνε : γένοιτό τοι ἔς περ ὀπίσσω

ὄλβος : ἀτὰρ μὲν νῦν γε κακοῖς ἔχεαι πολέεσσι.

Ζεῦ πάτερ , οὔ τις σεῖο θεῶν ὀλοώτερος ἄλλος:

οὐκ ἐλεαίρεις ἄνδρας , ἐπὴν δὴ γείνεαι αὐτός,

μισγέμεναι κακότητι καὶ ἄλγεσι λευγαλέοισιν.

ἴδιον , ὡς ἐνόησα , δεδάκρυνται δέ μοι ὄσσε

μνησαμένῳ Ὀδυσῆος , ἐπεὶ καὶ κεῖνον ὀΐω

τοιάδε λαίφε᾽ ἔχοντα κατ᾽ ἀνθρώπους ἀλάλησθαι,

εἴ που ἔτι ζώει καὶ ὁρᾷ φάος ἠελίοιο.

εἰ δ᾽ ἤδη τέθνηκε καὶ εἰν Ἀΐδαο δόμοισιν,

ὤ μοι ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆος ἀμύμονος , ὅς μ᾽ ἐπὶ βουσὶν

εἷσ᾽ ἔτι τυτθὸν ἐόντα Κεφαλλήνων ἐνὶ δήμῳ.

νῦν δ᾽ αἱ μὲν γίγνονται ἀθέσφατοι , οὐδέ κεν ἄλλως

ἀνδρί γ᾽ ὑποσταχύοιτο βοῶν γένος εὐρυμετώπων:

τὰς δ᾽ ἄλλοι με κέλονται ἀγινέμεναί σφισιν αὐτοῖς

ἔδμεναι : οὐδέ τι παιδὸς ἐνὶ μεγάροις ἀλέγουσιν,

οὐδ᾽ ὄπιδα τρομέουσι θεῶν : μεμάασι γὰρ ἤδη

κτήματα δάσσασθαι δὴν οἰχομένοιο ἄνακτος.

αὐτὰρ ἐμοὶ τόδε θυμὸς ἐνὶ στήθεσσι φίλοισι

πόλλ᾽ ἐπιδινεῖται : μάλα μὲν κακὸν υἷος ἐόντος

ἄλλων δῆμον ἱκέσθαι ἰόντ᾽ αὐτῇσι βόεσσιν,

ἄνδρας ἐς ἀλλοδαπούς : τὸ δὲ ῥίγιον , αὖθι μένοντα

βουσὶν ἐπ᾽ ἀλλοτρίῃσι καθήμενον ἄλγεα πάσχειν.

καί κεν δὴ πάλαι ἄλλον ὑπερμενέων βασιλήων

ἐξικόμην φεύγων , ἐπεὶ οὐκέτ᾽ ἀνεκτὰ πέλονται:

ἀλλ᾽ ἔτι τὸν δύστηνον ὀΐομαι , εἴ ποθεν ἐλθὼν

ἀνδρῶν μνηστήρων σκέδασιν κατὰ δώματα θείῃ.”

τὸν δ᾽ ἀπαμειβόμενος προσέφη πολύμητις Ὀδυσσεύς:

“βουκόλ᾽ , ἐπεὶ οὔτε κακῷ οὔτ᾽ ἄφρονι φωτὶ ἔοικας,

γιγνώσκω δὲ καὶ αὐτὸς ὅ τοι πινυτὴ φρένας ἵκει,

τοὔνεκά τοι ἐρέω καὶ ἐπὶ μέγαν ὅρκον ὀμοῦμαι:

ἴστω νῦν Ζεὺς πρῶτα θεῶν ξενίη τε τράπεζα

ἱστίη τ᾽ Ὀδυσῆος ἀμύμονος , ἣν ἀφικάνω,

ἦ σέθεν ἐνθάδ᾽ ἐόντος ἐλεύσεται οἴκαδ᾽ Ὀδυσσεύς:

σοῖσιν δ᾽ ὀφθαλμοῖσιν ἐπόψεαι , αἴ κ᾽ ἐθέλῃσθα,

κτεινομένους μνηστῆρας , οἳ ἐνθάδε κοιρανέουσιν.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε βοῶν ἐπιβουκόλος ἀνήρ:

“αἲ γὰρ τοῦτο , ξεῖνε , ἔπος τελέσειε Κρονίων:

γνοίης χ᾽ οἵη ἐμὴ δύναμις καὶ χεῖρες ἕπονται.”

ὣς δ᾽ αὔτως Εὔμαιος ἐπεύξατο πᾶσι θεοῖσι

νοστῆσαι Ὀδυσῆα πολύφρονα ὅνδε δόμονδε.

ὣς οἱ μὲν τοιαῦτα πρὸς ἀλλήλους ἀγόρευον,

μνηστῆρες δ᾽ ἄρα Τηλεμάχῳ θάνατόν τε μόρον τε

ἤρτυον : αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀριστερὸς ἤλυθεν ὄρνις,

αἰετὸς ὑψιπέτης , ἔχε δὲ τρήρωνα πέλειαν.

τοῖσιν δ᾽ Ἀμφίνομος ἀγορήσατο καὶ μετέειπεν:

“ὦ φίλοι , οὐχ ἡμῖν συνθεύσεται ἥδε γε βουλή,

Τηλεμάχοιο φόνος : ἀλλὰ μνησώμεθα δαιτός.”

ὣς ἔφατ᾽ Ἀμφίνομος , τοῖσιν δ᾽ ἐπιήνδανε μῦθος.

ἐλθόντες δ᾽ ἐς δώματ᾽ Ὀδυσσῆος θείοιο

χλαίνας μὲν κατέθεντο κατὰ κλισμούς τε θρόνους τε,

οἱ δ᾽ ἱέρευον ὄϊς μεγάλους καὶ πίονας αἶγας,

ἵρευον δὲ σύας σιάλους καὶ βοῦν ἀγελαίην:

σπλάγχνα δ᾽ ἄρ᾽ ὀπτήσαντες ἐνώμων , ἐν δέ τε οἶνον

κρητῆρσιν κερόωντο : κύπελλα δὲ νεῖμε συβώτης.

σῖτον δέ σφ᾽ ἐπένειμε Φιλοίτιος , ὄρχαμος ἀνδρῶν,

καλοῖς ἐν κανέοισιν , ἐῳνοχόει δὲ Μελανθεύς.

οἱ δ᾽ ἐπ᾽ ὀνείαθ᾽ ἑτοῖμα προκείμενα χεῖρας ἴαλλον.

Τηλέμαχος δ᾽ Ὀδυσῆα καθίδρυε , κέρδεα νωμῶν,

ἐντὸς ἐϋσταθέος μεγάρου , παρὰ λάϊνον οὐδόν,

δίφρον ἀεικέλιον καταθεὶς ὀλίγην τε τράπεζαν:

πὰρ δ᾽ ἐτίθει σπλάγχνων μοίρας , ἐν δ᾽ οἶνον ἔχευεν

ἐν δέπαϊ χρυσέῳ , καί μιν πρὸς μῦθον ἔειπεν:

“ἐνταυθοῖ νῦν ἧσο μετ᾽ ἀνδράσιν οἰνοποτάζων:

κερτομίας δέ τοι αὐτὸς ἐγὼ καὶ χεῖρας ἀφέξω

πάντων μνηστήρων , ἐπεὶ οὔ τοι δήμιός ἐστιν

οἶκος ὅδ᾽ , ἀλλ᾽ Ὀδυσῆος , ἐμοὶ δ᾽ ἐκτήσατο κεῖνος.

ὑμεῖς δέ , μνηστῆρες , ἐπίσχετε θυμὸν ἐνιπῆς

καὶ χειρῶν , ἵνα μή τις ἔρις καὶ νεῖκος ὄρηται.”

ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ὀδὰξ ἐν χείλεσι φύντες

Τηλέμαχον θαύμαζον , ὃ θαρσαλέως ἀγόρευε.

τοῖσιν δ᾽ Ἀντίνοος μετέφη , Εὐπείθεος υἱός:

“καὶ χαλεπόν περ ἐόντα δεχώμεθα μῦθον , Ἀχαιοί,

Τηλεμάχου : μάλα δ᾽ ἧμιν ἀπειλήσας ἀγορεύει.

οὐ γὰρ Ζεὺς εἴασε Κρονίων : τῷ κέ μιν ἤδη

παύσαμεν ἐν μεγάροισι , λιγύν περ ἐόντ᾽ ἀγορητήν.”

ὣς ἔφατ᾽ Ἀντίνοος : ὁ δ᾽ ἄρ᾽ οὐκ ἐμπάζετο μύθων.

κήρυκες δ᾽ ἀνὰ ἄστυ θεῶν ἱερὴν ἑκατόμβην

ἦγον : τοὶ δ᾽ ἀγέροντο κάρη κομόωντες Ἀχαιοὶ

ἄλσος ὕπο σκιερὸν ἑκατηβόλου Ἀπόλλωνος.

οἱ δ᾽ ἐπεὶ ὤπτησαν κρέ᾽ ὑπέρτερα καὶ ἐρύσαντο,

μοίρας δασσάμενοι δαίνυντ᾽ ἐρικυδέα δαῖτα:

πὰρ δ᾽ ἄρ᾽ Ὀδυσσῆϊ μοῖραν θέσαν οἳ πονέοντο

ἴσην , ὡς αὐτοί περ ἐλάγχανον : ὣς γὰρ ἀνώγει

Τηλέμαχος , φίλος υἱὸς Ὀδυσσῆος θείοιο.

μνηστῆρας δ᾽ οὐ πάμπαν ἀγήνορας εἴα Ἀθήνη

λώβης ἴσχεσθαι θυμαλγέος , ὄφρ᾽ ἔτι μᾶλλον

δύη ἄχος κραδίην Λαερτιάδην Ὀδυσῆα.

ἦν δέ τις ἐν μνηστῆρσιν ἀνὴρ ἀθεμίστια εἰδώς,

Κτήσιππος δ᾽ ὄνομ᾽ ἔσκε , Σάμῃ δ᾽ ἐνὶ οἰκία ναῖεν:

ὃς δή τοι κτεάτεσσι πεποιθὼς θεσπεσίοισι

μνάσκετ᾽ Ὀδυσσῆος δὴν οἰχομένοιο δάμαρτα.

ὅς ῥα τότε μνηστῆρσιν ὑπερφιάλοισι μετηύδα:

“κέκλυτέ μευ , μνηστῆρες ἀγήνορες , ὄφρα τι εἴπω:

μοῖραν μὲν δὴ ξεῖνος ἔχει πάλαι , ὡς ἐπέοικεν,

ἴσην : οὐ γὰρ καλὸν ἀτέμβειν οὐδὲ δίκαιον

ξείνους Τηλεμάχου , ὅς κεν τάδε δώμαθ᾽ ἵκηται.

ἀλλ᾽ ἄγε οἱ καὶ ἐγὼ δῶ ξείνιον , ὄφρα καὶ αὐτὸς

ἠὲ λοετροχόῳ δώῃ γέρας ἠέ τῳ ἄλλῳ

δμώων , οἳ κατὰ δώματ᾽ Ὀδυσσῆος θείοιο.”

ὣς εἰπὼν ἔρριψε βοὸς πόδα χειρὶ παχείῃ.

κείμενον ἐκ κανέοιο λαβών : ὁ δ᾽ ἀλεύατ᾽ Ὀδυσσεὺς

ἦκα παρακλίνας κεφαλήν , μείδησε δὲ θυμῷ

σαρδάνιον μάλα τοῖον : ὁ δ᾽ εὔδμητον βάλε τοῖχον.

Κτήσιππον δ᾽ ἄρα Τηλέμαχος ἠνίπαπε μύθῳ:

“Κτήσιππ᾽ , ἦ μάλα τοι τόδε κέρδιον ἔπλετο θυμῷ:

οὐκ ἔβαλες τὸν ξεῖνον : ἀλεύατο γὰρ βέλος αὐτός.

ἦ γάρ κέν σε μέσον βάλον ἔγχεϊ ὀξυόεντι,

καί κέ τοι ἀντὶ γάμοιο πατὴρ τάφον ἀμφεπονεῖτο

ἐνθάδε . τῷ μή τίς μοι ἀεικείας ἐνὶ οἴκῳ

φαινέτω : ἤδη γὰρ νοέω καὶ οἶδα ἕκαστα,

ἐσθλά τε καὶ τὰ χέρηα : πάρος δ᾽ ἔτι νήπιος ἦα.

ἀλλ᾽ ἔμπης τάδε μὲν καὶ τέτλαμεν εἰσορόωντες,

μήλων σφαζομένων οἴνοιό τε πινομένοιο

καὶ σίτου : χαλεπὸν γὰρ ἐρυκακέειν ἕνα πολλούς.

ἀλλ᾽ ἄγε μηκέτι μοι κακὰ ῥέζετε δυσμενέοντες:

εἰ δ᾽ ἤδη μ᾽ αὐτὸν κτεῖναι μενεαίνετε χαλκῷ,

καί κε τὸ βουλοίμην , καί κεν πολὺ κέρδιον εἴη

τεθνάμεν ἢ τάδε γ᾽ αἰὲν ἀεικέα ἔργ᾽ ὁράασθαι,

ξείνους τε στυφελιζομένους δμῳάς τε γυναῖκας

ῥυστάζοντας ἀεικελίως κατὰ δώματα καλά.”

ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ἀκὴν ἐγένοντο σιωπῇ:

ὀψὲ δὲ δὴ μετέειπε Δαμαστορίδης Ἀγέλαος:

“ὦ φίλοι , οὐκ ἂν δή τις ἐπὶ ῥηθέντι δικαίῳ

ἀντιβίοις ἐπέεσσι καθαπτόμενος χαλεπαίνοι:

μήτε τι τὸν ξεῖνον στυφελίζετε μήτε τιν᾽ ἄλλον

δμώων , οἳ κατὰ δώματ᾽ Ὀδυσσῆος θείοιο.

Τηλεμάχῳ δέ κε μῦθον ἐγὼ καὶ μητέρι φαίην

ἤπιον , εἴ σφωϊν κραδίῃ ἅδοι ἀμφοτέροιϊν.

ὄφρα μὲν ὑμῖν θυμὸς ἐνὶ στήθεσσιν ἐώλπει

νοστήσειν Ὀδυσῆα πολύφρονα ὅνδε δόμονδε,

τόφρ᾽ οὔ τις νέμεσις μενέμεν τ᾽ ἦν ἰσχέμεναί τε

μνηστῆρας κατὰ δώματ᾽ , ἐπεὶ τόδε κέρδιον ἦεν,

εἰ νόστησ᾽ Ὀδυσεὺς καὶ ὑπότροπος ἵκετο δῶμα:

νῦν δ᾽ ἤδη τόδε δῆλον , ὅ τ᾽ οὐκέτι νόστιμός ἐστιν.

ἀλλ᾽ ἄγε , σῇ τάδε μητρὶ παρεζόμενος κατάλεξον,

γήμασθ᾽ ὅς τις ἄριστος ἀνὴρ καὶ πλεῖστα πόρῃσιν,

ὄφρα σὺ μὲν χαίρων πατρώϊα πάντα νέμηαι,

ἔσθων καὶ πίνων , ἡ δ᾽ ἄλλου δῶμα κομίζῃ.”

τὸν δ᾽ αὖ Τηλέμαχος πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα:

“οὐ μὰ Ζῆν᾽ , Ἀγέλαε , καὶ ἄλγεα πατρὸς ἐμοῖο,

ὅς που τῆλ᾽ Ἰθάκης ἢ ἔφθιται ἢ ἀλάληται,

οὔ τι διατρίβω μητρὸς γάμον , ἀλλὰ κελεύω

γήμασθ᾽ ᾧ κ᾽ ἐθέλῃ , ποτὶ δ᾽ ἄσπετα δῶρα δίδωμι.

αἰδέομαι δ᾽ ἀέκουσαν ἀπὸ μεγάροιο δίεσθαι

μύθῳ ἀναγκαίῳ : μὴ τοῦτο θεὸς τελέσειεν.”

ὣς φάτο Τηλέμαχος : μνηστῆρσι δὲ Παλλὰς Ἀθήνη

ἄσβεστον γέλω ὦρσε , παρέπλαγξεν δὲ νόημα.

οἱ δ᾽ ἤδη γναθμοῖσι γελοίων ἀλλοτρίοισιν,

αἱμοφόρυκτα δὲ δὴ κρέα ἤσθιον : ὄσσε δ᾽ ἄρα σφέων

δακρυόφιν πίμπλαντο , γόον δ᾽ ὠΐετο θυμός.

τοῖσι δὲ καὶ μετέειπε Θεοκλύμενος θεοειδής:

“ἆ δειλοί , τί κακὸν τόδε πάσχετε ; νυκτὶ μὲν ὑμέων

εἰλύαται κεφαλαί τε πρόσωπά τε νέρθε τε γοῦνα.

οἰμωγὴ δὲ δέδηε , δεδάκρυνται δὲ παρειαί,

αἵματι δ᾽ ἐρράδαται τοῖχοι καλαί τε μεσόδμαι:

εἰδώλων δὲ πλέον πρόθυρον , πλείη δὲ καὶ αὐλή,

ἱεμένων Ἔρεβόσδε ὑπὸ ζόφον : ἠέλιος δὲ

οὐρανοῦ ἐξαπόλωλε , κακὴ δ᾽ ἐπιδέδρομεν ἀχλύς.”

ὣς ἔφαθ᾽ , οἱ δ᾽ ἄρα πάντες ἐπ᾽ αὐτῷ ἡδὺ γέλασσαν.

τοῖσιν δ᾽ Εὐρύμαχος , Πολύβου πάϊς , ἦρχ᾽ ἀγορεύειν:

“ἀφραίνει ξεῖνος νέον ἄλλοθεν εἰληλουθώς.

ἀλλά μιν αἶψα , νέοι , δόμου ἐκπέμψασθε θύραζε

εἰς ἀγορὴν ἔρχεσθαι , ἐπεὶ τάδε νυκτὶ ἐΐσκει.”

τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε Θεοκλύμενος θεοειδής:

“Εὐρύμαχ᾽ , οὔ τί σ᾽ ἄνωγα ἐμοὶ πομπῆας ὀπάζειν:

εἰσί μοι ὀφθαλμοί τε καὶ οὔατα καὶ πόδες ἄμφω

καὶ νόος ἐν στήθεσσι τετυγμένος οὐδὲν ἀεικής.

τοῖς ἔξειμι θύραζε , ἐπεὶ νοέω κακὸν ὔμμιν

ἐρχόμενον , τό κεν οὔ τις ὑπεκφύγοι οὐδ᾽ ἀλέαιτο

μνηστήρων , οἳ δῶμα κάτ᾽ ἀντιθέου Ὀδυσῆος

ἀνέρας ὑβρίζοντες ἀτάσθαλα μηχανάασθε.”

ὣς εἰπὼν ἐξῆλθε δόμων εὖ ναιεταόντων,

ἵκετο δ᾽ ἐς Πείραιον , ὅ μιν πρόφρων ὑπέδεκτο.

μνηστῆρες δ᾽ ἄρα πάντες ἐς ἀλλήλους ὁρόωντες

Τηλέμαχον ἐρέθιζον , ἐπὶ ξείνοις γελόωντες:

ὧδε δέ τις εἴπεσκε νέων ὑπερηνορεόντων:

“Τηλέμαχ᾽ , οὔ τις σεῖο κακοξεινώτερος ἄλλος:

οἷον μέν τινα τοῦτον ἔχεις ἐπίμαστον ἀλήτην,

σίτου καὶ οἴνου κεχρημένον , οὐδέ τι ἔργων

ἔμπαιον οὐδὲ βίης , ἀλλ᾽ αὔτως ἄχθος ἀρούρης.

ἄλλος δ᾽ αὖτέ τις οὗτος ἀνέστη μαντεύεσθαι.

ἀλλ᾽ εἴ μοί τι πίθοιο , τό κεν πολὺ κέρδιον εἴη:

τοὺς ξείνους ἐν νηῒ πολυκληῗδι βαλόντες

ἐς Σικελοὺς πέμψωμεν , ὅθεν κέ τοι ἄξιον ἄλφοι.”

ὣς ἔφασαν μνηστῆρες : ὁ δ᾽ οὐκ ἐμπάζετο μύθων,

ἀλλ᾽ ἀκέων πατέρα προσεδέρκετο , δέγμενος αἰεί,

ὁππότε δὴ μνηστῆρσιν ἀναιδέσι χεῖρας ἐφήσει.

ἡ δὲ κατ᾽ ἄντηστιν θεμένη περικαλλέα δίφρον

κούρη Ἰκαρίοιο , περίφρων Πηνελόπεια,

ἀνδρῶν ἐν μεγάροισιν ἑκάστου μῦθον ἄκουεν.

δεῖπνον μὲν γάρ τοί γε γελοίωντες τετύκοντο

ἡδὺ τε καὶ μενοεικές , ἐπεὶ μάλα πόλλ᾽ ἱέρευσαν:

δόρπου δ᾽ οὐκ ἄν πως ἀχαρίστερον ἄλλο γένοιτο,

οἷον δὴ τάχ᾽ ἔμελλε θεὰ καὶ καρτερὸς ἀνὴρ

θησέμεναι : πρότεροι γὰρ ἀεικέα μηχανόωντο.