In Verrem, Against Verres, Orationes Volume III. Cicero, Marcus Tullius, creator; Peterson, William, 1856-1921, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
hanc
virtutem Agrigentinorum imitati sunt Assorini postea, viri fortes et fideles, sed nequaquam ex
tam ampla neque tam ex nobili civitate. Chrysas est amnis qui per Assorinorum agros fluit; is
apud illos habetur deus et religione maxima colitur. Fanum eius est in agro, propter ipsam
viam qua Assoro itur Hennam; in eo Chrysae simulacrum est praeclare factum e marmore.
id iste poscere Assorinos propter singularem eius fani religionem non ausus est;
Tlepolemo dat et Hieroni negotium. illi noctu facta manu armataque veniunt, foris
aedis effringunt; aeditumi[*]aeditumi Gellius xii, 10, 6 `in exemplaribus fidelissimis' invenisse se testatur: aeditui codd.: aeditimi malit Hirschfelder
custodesque mature sentiunt; signum quod erat notum vicinitati bucina datur; homines ex agris
concurrunt; eicitur fugaturque Tlepolemus, neque quicquam ex fano Chrysae praeter unum
perparvulum signum ex aere desideratum est.
Matris magnae fanum apud
Enguinos[*]eZZZguinos S: eguinos RH:
inguinos δ
est,—iam enim mihi non modo
breviter[*]non modo breviter mihi Sψ
de uno quoque dicendum[*]dicendum est pδ
, sed etiam praetereunda videntur esse
permulta, ut ad maiora istius et inlustriora in hoc genere furta et scelera veniamus: in hoc
fano loricas galeasque aeneas, caelatas opere Corinthio, hydriasque grandis simili
in[*]grandis simili in edd.: grandis simili λ (i.e. cod. Lamb.): grandissimi hii in R et (corr. grandissimas) S (J. Ph. xxx, 201) genere atque eadem arte perfectas
idem ille Scipio[*]P. Scipio pδ
(Div. §22), vir omnibus rebus praecellentissimus, posuerat et
suum nomen inscripserat[*]inscripserat δ: suum
inscripserat p (om. nomen): scripserat RSψ
(§103 infra). quid iam de isto plura dicam aut querar? omnia
illa, iudices, abstulit, nihil in religiosissimo fano praeter vestigia violatae religionis
nomenque P. Scipionis reliquit; hostium spolia, monumenta imperatorum, decora atque ornamenta
fanorum posthac his praeclaris nominibus amissis in instrumento atque in[*]atque in RS: atque p, ac δ (om. in) supellectile Verris[*]Verris RS al.: C. Verris pδ
(Am. J. Ph. xxvi. 412) nominabuntur.
tu videlicet solus vasis Corinthiis delectaris,
tu illius aeris temperationem, tu operum liniamenta sollertissime perspicis! haec
Scipio ille non intellegebat, homo doctissimus atque humanissimus: tu sine ulla bona arte,
sine humanitate, sine ingenio, sine litteris, intellegis et iudicas! vide ne ille
non solum temperantia sed etiam intellegentia te atque istos qui se elegantis dici volunt
vicerit. nam quia quam pulchra essent intellegebat, idcirco existimabat ea non ad
hominum luxuriem, sed ad ornatum fanorum atque oppidorum esse facta, †ut posteris nostris
monumenta religiosa esse videantur[*]ut posteris... videantur del.
Eberh. edd.: fieri potest ut post facta non
nulla verba exciderint, e. g. vos facite ut (s. vos severe
vindicando facite ut)... videantur (Madvig).
45
audite
etiam singularem eius, iudices, cupiditatem, audaciam, amentiam, in iis[*]iis Lamb. edd.: his codd.
praesertim sacris
polluendis quae non modo manibus attingi, sed ne cogitatione quidem violari fas fuit.
sacrarium Cereris est apud Catinensis eadem religione qua Romae, qua in ceteris
locis, qua prope in toto orbe terrarum. in eo sacrario intimo signum fuit Cereris
perantiquum, quod viri non modo cuius modi esset sed ne esse quidem sciebant; aditus enim in
id sacrarium non est viris; sacra per mulieres ac virgines confici solent. hoc
signum noctu clam istius servi ex illo religiosissimo atque antiquissimo loco sustulerunt.
postridie sacerdotes Cereris atque illius fani antistitae[*]antistitae p Gellius: antistite DHZ: antististite S: antistatae R: antistites δ
, maiores natu, probatae ac nobiles mulieres, rem ad
magistratus suos deferunt. omnibus acerbum, indignum, luctuosum denique videbatur.
tum iste[*]iste ille π
permotus illa atrocitate negoti[*]permotus... negoti
del. Eberh., Nohl
, ut ab se sceleris illius suspicio
demoveretur, dat hospiti suo cuidam negotium ut aliquem reperiret quem illud fecisse
insimularet, daretque operam ut is eo crimine damnaretur, ne ipse esset in crimine.
res non procrastinatur. nam cum iste Catina profectus esset, servi
cuiusdam nomen defertur; is accusatur, ficti testes in eum dantur. rem cunctus
senatus Catinensium legibus iudicabat. Sacerdotes vocantur; ex iis quaeritur secreto in curia
quid esse factum arbitrarentur, quem ad modum signum esset ablatum. respondent
illae praetoris in eo loco servos esse visos. res, quae esset iam antea non
obscura, sacerdotum testimonio perspicua esse coepit. Itur in consilium; servus ille innocens
omnibus sententiis absolvitur,—quo facilius vos hunc omnibus sententiis condemnare possitis.