De lege agraria contra Rullum, Orationes Volume IV, Cicero, Marcus Tullius, creator; Clark, Albert Curtis, 1859-1937, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
in id oppidum homines nefarie rem publicam vestram transferre
conantur, quo in oppido maiores nostri nullam omnino rem publicam esse
voluerunt, qui tris solum urbis in terris omnibus, Carthaginem, Corinthum,
Capuam, statuerunt posse imperi gravitatem ac nomen sustinere. deleta
Carthago est, quod cum hominum copiis, tum ipsa natura ac loco, succincta
portibus, armata muris, excurrere ex Africa, imminere duabus fructuosissimis
insulis populi Romani videbatur. Corinthi vestigium vix relictum est.
erat enim posita in angustiis atque in faucibus Graeciae sic ut
terra claustra locorum teneret et duo maria maxime navigationi diversa paene
coniungeret, cum pertenui discrimine separentur. haec quae procul
erant a conspectu imperi non solum adflixerunt sed etiam, ne quando recreata
exsurgere atque erigere se possent, funditus, ut dixi, sustulerunt.
de Capua multum est et diu consultatum;
exstant litterae, Quirites, publicae, sunt senatus consulta complura.
statuerunt homines sapientes, si agrum Campanis ademissent,
magistratus, senatum, publicum ex illa urbe consilium sustulissent, imaginem rei
publicae nullam reliquissent, nihil fore quod Capuam timeremus.
itaque hoc perscriptum in monumentis veteribus reperietis, ut
esset urbs quae res eas quibus ager Campanus coleretur suppeditare posset, ut
esset locus comportandis condendisque fructibus, ut aratores cultu agrorum
defessi urbis domiciliis uterentur, idcirco illa aedificia non esse deleta.