Reading Center

summa in utroque est honestas, summa dignitas; quam ego, si mihi per Servium liceat, pari^[*]pari parem Bake atque eadem in^[*]eadem in Lambinus: in eadem codd. laude ponam. sed non licet; agitat rem militarem, insectatur totam hanc legationem, adsiduitatis et operarum harum cotidianarum putat esse consulatum. 'apud exercitum mihi fueris' inquit; 'tot annos forum^[*]tot annos, forum Halm: tot annis Quintil v. 13. 27 non attigeris; afueris tam diu et^[*]et Quintil.: ut codd. , cum longo^[*]cum tam longo Quintil. intervallo veneris, cum his qui in foro habitarint^[*]habitarint σπψ1ω: habitarunt A χψ2, Quintil. de dignitate contendas?' primum ista nostra adsiduitas, Servi, nescis quantum interdum adferat hominibus fastidi, quantum satietatis. mihi quidem vehementer expediit^[*]expediit Lambinus: expedit codd. positam in oculis esse gratiam; sed tamen ego mei satietatem magno meo labore superavi et tu item^[*]item Orelli: idem codd. fortasse; verum tamen utrique nostrum desiderium nihil obfuisset.

sed ut hoc omisso ad studiorum atque artium contentionem revertamur, qui potest dubitari^[*]potest dubitari Beroaldus: potest dubitare codd: potes dubitare Zumpt quin ad consulatum adipiscendum multo plus adferat dignitatis rei militaris quam iuris civilis gloria? vigilas tu de nocte ut tuis consultoribus respondeas, ille ut eo quo^[*]ille vero ut quo B contendit Quintil. ix. 2. 100 (idem intendit ix. 3. 32) intendit mature cum exercitu perveniat; te gallorum, illum bucinarum cantus exsuscitat; tu actionem instituis, ille aciem instruit; tu caves ne tui consultores^[*]consultores tui Quintil. ix. 3. 32, ille ne urbes aut castra capiantur; ille tenet et scit ut hostium copiae, tu ut aquae pluviae arceantur; ille exercitatus est in^[*]exercitatur in Quintil. propagandis finibus, tuque in^[*]tuque in (quin ς) mei: tu in w, ed. R cum Quintil. regendis. ac nimirum — dicendum est enim quod sentio — rei militaris virtus praestat ceteris omnibus. haec nomen populo Romano, haec huic urbi aeternam gloriam peperit, haec orbem terrarum parere huic imperio coegit; omnes urbanae res, omnia haec nostra praeclara studia et haec forensis laus et industria latet^[*]latet scripsi: latent codd. in tutela ac praesidio bellicae virtutis. simul atque increpuit suspicio tumultus, artes ilico nostrae conticiscunt^[*]conticiscunt σπχ: conticescunt cett..

et quoniam mihi videris istam scientiam iuris tamquam filiolam osculari tuam, non patiar te in tanto errore versari ut istud nescio quid quod tanto opere didicisti^[*]didicisti dilexisti Campe praeclarum aliquid esse arbitrere. Aliis ego te virtutibus, continentiae, gravitatis, iustitiae, fidei, ceteris omnibus, consulatu et omni honore semper dignissimum iudicavi; quod quidem ius civile didicisti, non dicam operam perdidisti, sed illud dicam, nullam esse in ista^[*]ista Halm: illa codd. disciplina munitam ad consulatum viam. omnes enim artes, quae nobis populi Romani studia concilient^[*]concilient Ernesti: conciliant codd. , et admirabilem dignitatem et pergratam utilitatem debent habere.

summa dignitas est in eis^[*]iis ed. R: his mei qui militari laude antecellunt; omnia enim quae sunt in imperio et in statu civitatis ab his defendi et firmari putantur; summa etiam utilitas, si quidem eorum consilio et periculo cum re publica tum etiam nostris rebus perfrui possumus. gravis etiam illa est et plena dignitatis dicendi facultas quae saepe valuit in consule deligendo, posse consilio atque oratione et senatus et populi et eorum qui res iudicant mentis permovere. quaeritur consul qui dicendo non numquam comprimat tribunicios furores, qui concitatum populum flectat, qui largitioni^[*]largitioni ψ2: largitione cett. resistat. non mirum, si ob hanc facultatem homines saepe etiam non nobiles consulatum consecuti sunt, praesertim cum haec eadem res plurimas gratias, firmissimas amicitias, maxima studia pariat. quorum in isto vestro artificio, Sulpici, nihil est.

primum dignitas in tam tenui scientia non potest esse; res enim sunt parvae, prope in singulis litteris atque interpunctionibus verborum occupatae. deinde, etiam si quid apud maiores nostros fuit in isto studio^[*]in isto studio ψ2: in istros (iis tres ψ1) duo cett. admirationis^[*]admirationis ψ2: admiserationis (miser- ψ1) cett. id enuntiatis] i (et χ) denuntiatis σχ , id enuntiatis vestris mysteriis totum est contemptum et abiectum. posset agi lege necne pauci quondam sciebant; fastos enim volgo non habebant. erant in magna potentia qui consulebantur; a quibus etiam dies tamquam a Chaldaeis petebatur^[*]petebantur ψ: petebant ω . inventus est scriba quidam, Cn.(Gnaeus) Flavius, qui cornicum oculos confixerit et singulis diebus ediscendis^[*]ediscendis w: discendis ω: eliscendis (eli- π2 in ras.) cett. fastos populo proposuerit et ab ipsis his ^[*]his scripsi: om. codd. cautis^[*]cautis Beroaldus. causis mei: capsis cod. Sambuci, Madvig, catis Manutius consultis eorum]consultorum Madvig iuris consultis eorum sapientiam compilarit. itaque irati illi, quod sunt veriti ne dierum ratione pervolgata^[*]promulgata φ w et cognita sine sua opera lege agi ^[*]lege agi ed. Guar.: lege codd. posset^[*]posset edd. VR: possit mei , verba quaedam^[*]verba quaedam Niebuhr: vero (vere χ1) acaedam (attedam ψ2) codd. composuerunt ut omnibus in rebus ipsi interessent.