Reading Center

tum igitur, his rebus auditis, meministis fieri senatus consultum referente me ne postero die comitia haberentur, ut de his rebus in senatu agere possemus. itaque postridie frequenti senatu Catilinam excitavi atque eum de his rebus iussi, si quid vellet, quae ad me adlatae essent dicere. atque ille, ut semper fuit apertissimus, non se purgavit sed indicavit atque induit. tum enim dixit duo corpora esse^[*]esse duo corpora A rei publicae, unum debile infirmo capite, alterum firmum sine capite; huic, si^[*]si cum ψ2 ita de se meritum esset, caput se vivo non defuturum. congemuit senatus frequens neque tamen satis severe pro rei indignitate decrevit; nam partim ideo fortes in decernendo non erant, quia nihil timebant, partim, quia omnia^[*]omnia scripsi: timebant codd.: timebant nimium Müller . erupit ^[*]ante erupit add. cue σχ1 (al. que vel cur ς mg.), cum A πφω, qui χ2, cur ψ1, tum ψ2: atque Mommsen (in archetypo videtur juisse que (=quaere) aliquid amissum esse significans) e senatu triumphans gaudio quem omnino vivum illinc exire non oportuerat, praesertim cum idem ille in eodem ordine paucis diebus ante Catoni, fortissimo viro, iudicium minitanti ac denuntianti respondisset, si^[*]si ψ: etsi cett. quod esset^[*]esset esse ς Aφ in suas fortunas incendium excitatum, id se non aqua sed ruina restincturum^[*]extincturum A .

his tum rebus commotus et quod homines iam tum coniuratos cum gladiis in campum deduci a Catilina sciebam, descendi in campum cum firmissimo praesidio fortissimorum virorum et cum illa lata insignique lorica, non quae me tegeret — etenim sciebam Catilinam non latus aut ventrem sed caput et collum solere petere — verum ut omnes boni animadverterent et, cum in metu et periculo consulem viderent, id quod est factum^[*]factum est w, Halm , ad opem praesidiumque concurrerent. itaque cum te, Servi, remissiorem in petendo putarent, Catilinam et spe et cupiditate inflammatum viderent, omnes qui illam ab re publica pestem depellere cupiebant ad Murenam se statim contulerunt.

Magna est autem comitiis consularibus repentina voluntatum inclinatio, praesertim cum incubuit ad virum bonum et multis aliis adiumentis petitionis ornatum. qui cum honestissimo patre atque maioribus, modestissima adulescentia, clarissima legatione, praetura probata in iure, grata in munere, ornata in provincia petisset diligenter, et ita petisset ut neque minanti cederet neque cuiquam minaretur, huic mirandum est magno adiumento Catilinae subitam spem consulatus adipiscendi fuisse?

nunc mihi tertius ille locus est relictus^[*]locus est relictus est ς: locus reliquus est Halm orationis, de ambitus criminibus, perpurgatus ab eis^[*]eis his φ, codd. Halmii qui ante me dixerunt, a me, quoniam ita Murena voluit, retractandus; quo in loco C. ^[*]C. Zumpt: P. Halm: om. codd. Postumo, familiari meo, ornatissimo viro, de divisorum indiciis et de^[*]et de et ς1 Aφ deprehensis pecuniis, adulescenti ingenioso et bono, Ser. Sulpicio, de equitum centuriis, M.(Marco) Catoni, homini in omni virtute excellenti, de ipsius accusatione, de senatus consulto, de re publica respondebo.

sed pauca quae meum animum repente moverunt prius de L.(Lucii) Murenae fortuna conquerar. nam cum saepe antea, iudices, et ex^[*]et ex ex ς1 Aφ aliorum miseriis et ex meis curis laboribusque cotidianis fortunatos eos homines iudicarem qui remoti a studiis ambitionis otium ac tranquillitatem vitae secuti sunt, tum vero in his L.(Lucii) Murenae tantis tamque improvisis periculis ita sum animo adfectus ut non queam satis neque communem omnium nostrum condicionem neque huius eventum fortunamque miserari. qui primum, dum ex honoribus continuis familiae maiorumque suorum unum^[*]unum in hunc Müller: summum Pluygers ascendere gradum dignitatis conatus est, venit in periculum ne et ea quae ei ^[*]ei Halm: om. codd.: fort. ab eis relicta, et haec quae ab ipso parta^[*]parta Naugerius (2): parata codd. sunt amittat, deinde propter studium novae laudis etiam in veteris fortunae discrimen adducitur.