Reading Center

itaque homo integerrimus, civis optimus, cum esset L.(Lucii) Pauli nepos, P.(Publii) Africani, ut dixi, sororis filius, his haedinis pelliculis praetura deiectus est. odit populus Romanus privatam luxuriam, publicam magnificentiam diligit; non amat profusas epulas, sordis et inhumanitatem multo minus; distinguit rationem^[*]ratione Klotz officiorum ac temporum, vicissitudinem laboris ac voluptatis. nam quod ais nulla re adlici hominum mentis oportere ad magistratum mandandum nisi dignitate, hoc tu ipse in quo summa est dignitas non servas. cur enim quemquam ut studeat tibi, ut te adiuvet rogas? rogas tu me ut mihi praesis, ut committam ego me tibi. quid tandem? istuc^[*]istuc ed. Mediol.: istunc (ais an ψ2) mei me rogari oportet abs te, an te potius a me ut pro mea salute laborem periculumque suscipias?

quid quod habes nomenclatorem? in eo quidem fallis et decipis. nam, si nomine appellari abs te civis tuos honestum est, turpe est eos notiores esse servo tuo quam tibi. sin iam^[*]iam scripst: etiam codd.: etiam si Lambinus noris, tamenne ^[*]tamenne scripsi: tamen codd. per monitorem appellandi sunt cum^[*]cum scripst: curam (cur ante ψ2, Naugerius) codd. petis, quasi^[*]quasi Zumpt: quam codd. incertus sis^[*]incertus sis scripsi: incertum sit Lag. 9: inceravit (narravit ψ2) mei: insusurravit Naugerius)? quid quod, cum^[*]quid quod cum Priscian (K. ii. 592): aquid quod ς: a (ad ψ2) quid cum χψ2: quid quom Aπ : a quid quom ψ: quid quomodo ω admoneris, tamen, quasi tute noris, ita salutas? quid ^[*]quid quidem (quid enim ψ2) χψ: quod Lag. 9, postea quam es designatus, multo salutas neglegentius? haec omnia ad rationem civitatis si derigas, recta sunt; sin perpendere ad disciplinae praecepta velis, reperiantur pravissima. qua re nec plebi Romanae eripiendi fructus isti sunt ludorum, gladiatorum, conviviorum, quae omnia maiores nostri comparaverunt, nec candidatis ista benignitas adimenda est quae liberalitatem magis significat quam largitionem.

at enim te ad accusandum res publica adduxit. credo, Cato, te isto animo atque ea^[*]ea om. Aπφ opinione^[*]opinioni ς Aχ venisse; sed tu imprudentia laberis. ego quod facio, iudices, cum amicitiae dignitatisque L.(Lucio) Murenae gratia facio, tum me pacis, oti, concordiae, libertatis, salutis, vitae denique omnium nostrum causa facere clamo atque testor. audite, audite consulem, iudices, nihil dicam adrogantius, tantum dicam totos dies atque noctes de re publica cogitantem! non ^[*]non ς, Lambinus: om. cett. usque eo L.(Lucius) Catilina rem publicam despexit atque contempsit ut ea copia quam secum eduxit se hanc civitatem oppressurum arbitraretur. Latius patet^[*]patet... ς: fort. patet iam illius sceleris contagio quam quisquam putat, ad pluris pertinet^[*]pertinet... ς fort. pertinet. Iam. intus, intus, inquam, est equus Troianus; a quo numquam me consule dormientes opprimemini.

quaeris a me ecquid^[*]a me ecquid Bake: a me (auiae ς mg.) quid codd. ego Catilinam metuam. nihil, et curavi ne quis metueret, sed copias illius quas hic video dico esse metuendas; nec tam timendus est nunc exercitus L.(Lucii) Catilinae quam isti qui illum exercitum deseruisse dicuntur. non enim deseruerunt sed ab illo in speculis^[*]speculis seculis ς: speluncis χ2ψ2 atque insidiis^[*]in insidiis Halm relicti in capite atque in cervicibus nostris restiterunt. hi et integrum consulem et bonum imperatorem et natura et fortuna cum rei publicae salute coniunctum deici de urbis praesidio et de custodia civitatis vestris sententiis deturbari volunt. quorum ego ferrum et audaciam reieci in campo, debilitavi in foro, compressi etiam domi meae saepe, iudices, his vos si alterum consulem tradideritis, plus multo erunt vestris sententiis quam suis gladiis consecuti. Magni interest, iudices, id quod ego multis repugnantibus egi atque perfeci, esse Kalendis Ianuariis in re publica duo^[*]duo ς: duos cett. consules.

nolite arbitrari, mediocribus consiliis aut usitatis viis^[*]viis ed. Guar.: vitis ςAχ: vitiis cett. eos uti^[*]eos uti scripsi: aut codd.: lacunam statuit Ernesti . non lex improba, non perniciosa largitio, non^[*]largitio non w: largitionum mei auditum aliquando aliquod malum rei publicae quaeritur. inita sunt in hac civitate consilia, iudices, urbis delendae, civium trucidandorum, nominis Romani exstinguendi. atque haec cives, cives^[*]cives, cives ψ2, ed. R: quae siue (in mg. quaesiue) ς: quae cives Aπω : quae si cives χψ1: cives φ, Quintil. ix. 2, 18, inquam, si eos hoc nomine appellari fas est, de patria sua et cogitant et cogitaverunt. Horum ego cotidie consiliis occurro, audaciam debilito, sceleri resisto. sed moneo, iudices. in exitu iam est meus consulatus; nolite mihi subtrahere vicarium meae diligentiae, nolite adimere eum cui rem publicam cupio tradere incolumem ab his tantis periculis defendendam.