Reading Center

atque ad haec mala, iudices, quid^[*]quid quod Kayser accedat aliud non videtis? te, te appello, Cato; nonne prospicis tempestatem anni tui? iam enim in ^[*]in Halm: om. codd. hesterna contione intonuit vox perniciosa designati tribuni, conlegae tui; contra quem multum tua mens, multum omnes boni providerunt qui te ad tribunatus petitionem vocaverunt. omnia quae per hoc triennium agitata sunt, iam ab eo tempore quo a L.(Lucio) Catilina et Cn.(Gnaeo) Pisone initum consilium senatus interficiendi scitis esse, in hos dies, in hos mensis, in hoc tempus erumpunt.

qui locus est, iudices, quod tempus, qui dies, quae nox cum ego non ex istorum insidiis ac mucronibus non solum meo sed multo etiam magis divino consilio eripiar atque evolem? neque isti me meo nomine interfici^[*]interficere Richter sed vigilantem consulem de rei publicae praesidio demoveri^[*]demoveri Lambinus: demovere (remov. χ) mei: dimoveri Lag. 9 volunt. nec minus vellent, Cato, te quoque aliqua ratione, si possent, tollere; id quod, mihi crede, et agunt et moliuntur. vident quantum in te sit animi, quantum ingeni, quantum auctoritatis, quantum rei publicae praesidi; sed, cum consulari auctoritate et auxilio spoliatam vim tribuniciam viderint, tum se facilius inermem et debilitatum te oppressuros arbitrantur. nam ne^[*]ñam ne ς sufficiatur consul non timent. vident in tuorum potestate conlegarum fore; sperant sibi D. ^[*]D. Hirschfelder: om. codd. Silanum, clarum virum, sine conlega, te sine consule, rem publicam sine praesidio obici posse.

his tantis in rebus tantisque in periculis est tuum, M.(Marce) Cato, qui mihi^[*]mihi non mihi ψ2 non tibi, sed patriae natus esse^[*]esse esset ς: es π videris ^[*]videris Klotz: om. codd. , videre quid agatur, retinere adiutorem, defensorem, socium in re publica, consulem non cupidum, consulem, quod maxime tempus hoc postulat, fortuna constitutum ad amplexandum otium, scientia ad bellum gerendum, animo et usu ad quod velis negotium sustinendum ^[*]sustinendum Völkel: om. codd. (cf. Zielinski p. 204). quamquam huiusce rei potestas omnis in vobis sita est, iudices; totam rem publicam vos in hac causa tenetis, vos gubernatis. si L.(Lucius) Catilina cum suo consilio nefariorum hominum quos secum eduxit hac de re posset iudicare, condemnaret L.(Lucium) Murenam, si interficere posset, occideret. petunt enim rationes illius ut orbetur auxilio res publica, ut minuatur contra suum^[*]suum summum w, Halm furorem imperatorum copia, ut maior facultas tribunis plebis detur depulso adversario seditionis ac discordiae concitandae. idemne igitur delecti ex amplissimis ordinibus honestissimi atque sapientissimi viri iudicabunt quod ille importunissimus gladiator, hostis rei publicae iudicaret^[*]iudicaret ψ2, ed. R: iudicarit cett. ?

mihi credite, iudices, in hac causa non solum de L.(Lucii) Murenae verum etiam de vestra salute sententiam feretis. in discrimen extremum venimus; nihil est iam unde nos reficiamus aut ubi lapsi resistamus. non solum minuenda non sunt auxilia quae habemus sed etiam nova, si fieri possit, comparanda. Hostis est enim non apud Anienem, quod bello Punico gravissimum visum est, sed in urbe, in foro — di immortales! sine gemitu hoc dici non potest — non nemo etiam in illo sacrario rei publicae, in ipsa, inquam, curia non nemo hostis est. di faxint ut meus conlega, vir fortissimus, hoc Catilinae nefarium latrocinium armatus opprimat! ego togatus vobis bonisque omnibus adiutoribus hoc quod conceptum res publica periculum^[*]periculum peric. ς (cf. Rosc. Am. 9) parturit consilio discutiam et comprimam.

sed quid tandem fiet, si haec elapsa de manibus nostris in eum annum qui consequitur redundarint? Vnus erit consul, et is non in administrando bello sed in sufficiendo conlega occupatus. hunc iam qui impedituri sint^[*]sintsequitur lacuna in codd. (2 vers. et 5 litt. in ς, 2 vers. in A, variant cett.) * * * illa pestis immanis^[*]pestis immanis (immanis et A) Aπφψω : om. σχ prorumpet Aφω : perrumpet σπψ: perrumperet χ importuna Catilinae prorumpet, qua po^[*]qua po... σχ: qua p. r. Aπψ1 : qua populo Romano φ: qua poterit et iam ψ22 advolabit edd. VR: advolavit mei * * * minatur; in agros suburbanos repente advolabit; versabitur in urbe ^[*]in urbe Halm:...... σχ: L. Catilinae A: in castris (om. versabitur ψ1) πφψω: in rostris Lag. 24 furor, in curia timor, in foro coniuratio, in campo exercitus, in agris vastitas; omni autem in sede ac loco ferrum flammamque metuemus. quae iam diu comparantur, eadem ista omnia, si ornata suis praesidiis erit res publica, facile et magistratuum consiliis et privatorum diligentia comprimentur^[*]comprimentur Lag. 24. Lambinus: confirmentur (-matur φ) mei .