Pro Flacco, Orationes Volume IV; Cicero, Marcus Tullius, creator; Clark, Albert Curtis, 1859-1937, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
quid tu istum roges, Laeli, qui, prius
quam hoc '
"te rogo"
' dixeris, plura etiam effundet quam
tu ei domi ante praescripseris? quid ego autem defensor rogem?
nam aut oratio testium refelli solet aut vita laedi.
qua disputatione orationem refellam eius qui dicit: 'dedimus,'
nihil amplius? in hominem dicendum est igitur, cum oratio
argumentationem non habet. quid dicam in ignotum?
querendum est ergo et deplorandum, id quod iam dudum facio, de
omni accusationis iniquitate, primum de communi genere testium; dicit enim natio
minime in testimoniis dicendis religiosa. propius accedo; nego esse
ista testimonia quae tu psephismata appellas, sed fremitum egentium et motum
quendam temerarium Graeculae contionis. intrabo etiam magis.
qui gessit non adest, qui numerasse dicitur non est deductus;
privatae litterae nullae proferuntur, publicae retentae sunt in accusatorum
potestate; summa est in testibus; hi vivunt cum inimicis, adsunt cum
adversariis, habitant cum accusatoribus.
Vtrum
hic tandem disceptationem et cognitionem veritatis, an innocentiae labem aliquam
aut ruinam fore putatis? multa enim sunt eius modi, iudices, ut,
etiam si in homine ipso de quo agitur neglegenda sint, tamen in condicione atque
in exemplo pertimescenda videantur.
11
si quem infimo loco natum, nullo splendore vitae, nulla
commendatione famae defenderem, tamen civem a civibus communis humanitatis iure
ac misericordia deprecarer, ne ignotis testibus, ne incitatis, ne accusatoris
consessoribus, convivis, contubernalibus, ne hominibus levitate Graecis,
crudelitate barbaris civem ac supplicem vestrum dederetis, ne periculosam
imitationem exempli reliquis in posterum proderetis. sed cum L. Flacci res agatur, qua ex familia qui
primus consul factus est primus in hac civitate consul fuit, cuius virtute
regibus exterminatis libertas in re publica constituta est, quae usque ad hoc
tempus honoribus, imperiis, rerum gestarum gloria continuata permansit, cumque
ab hac perenni contestataque virtute maiorum non modo non degeneraverit L.
Flaccus sed, quam maxime florere in generis sui gloria viderat, laudem patriae
in libertatem vindicandae praetor adamarit, in hoc ego reo ne quod perniciosum
exemplum prodatur pertimescam, in quo, etiam si quid errasset, omnes boni
conivendum esse arbitrarentur?
quod
quidem ego non modo non postulo, sed contra, iudices, vos oro et obtestor ut
totam causam quam maxime intentis oculis, ut aiunt, acerrime contemplemini.
nihil religione testatum, nihil veritate fundatum, nihil dolore
expressum, contraque omnia corrupta libidine, iracundia, studio, pretio,
periurio reperientur.
12
etenim iam universa istorum cognita cupiditate accedam ad singulas
querelas criminationesque Graecorum. classis nomine pecuniam
civitatibus imperatam queruntur. quod nos factum, iudices,
confitemur. sed si hoc crimen est, aut in eo est quod non licuerit
imperare, aut in eo quod non opus fuerit navibus, aut in eo quod nulla hoc
praetore classis navigarit. licuisse ut intellegas, cognosce quid me
consule senatus decreverit, cum quidem nihil a superioribus continuorum annorum
decretis discesserit.
"Senatvs consvltvm."
proximum est ergo ut opus fuerit classe necne quaeramus. Vtrum igitur
hoc Graeci statuent aut ullae exterae nationes, an nostri praetores, nostri
duces, nostri imperatores? equidem existimo in eius modi regione
atque provincia quae mari cincta, portibus distincta, insulis circumdata esset,
non solum praesidi sed etiam ornandi imperi causa navigandum fuisse.