Pro Caelio, M. Tulli Ciceronis Orationes: Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Albertus Curtis Clark Collegii Reginae Socius. Albert Curtis Clark. Oxonii. e Typographeo Clarendoniano. 1908. Scriptorum Classicorum Bibliotheca Oxoniensis.
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
XML: Passage Full Text
tot igitur annos versatus in foro sine suspicione, sine infamia, studuit Catilinae iterum petenti. quem ergo ad finem putas custodiendam illam aetatem fuisse? nobis quidem olim annus erat unus ad cohibendum bracchium toga constitutus, et ut exercitatione ludoque campestri tunicati uteremur, eademque erat, si statim merere[*]merere ςB: mereri Pπδ stipendia coeperamus, castrensis ratio ac militaris. qua in aetate nisi qui se ipse sua gravitate et castimonia et cum disciplina domestica tum etiam naturali quodam bono defenderet[*]defenderet (-rit h) πδ: defenderat P , quoquo modo a suis custoditus esset, tamen infamiam veram effugere non poterat. sed qui prima illa[*]illa prima ς initia aetatis integra atque inviolata praestitisset, de eius fama ac[*]ac et ς pudicitia, cum iam sese[*]iam sese ς: is iam se Pπδ : iam se Vollgraf conroboravisset ac vir inter viros esset, nemo loquebatur.
at[*]at Francken: ac ς: om. Pπδ studuit Catilinae, cum iam aliquot annos esset in foro, Caelius. et multi hoc idem ex omni ordine[*]ordine omni ς atque ex omni aetate fecerunt. habuit enim ille, sicuti meminisse vos arbitror, permulta maximarum non expressa signa sed adumbrata virtutum. Vtebatur hominibus improbis multis; et quidem optimis se viris deditum esse simulabat[*]simulaverat ς . erant apud illum inlecebrae libidinum multae; erant etiam industriae quidam stimuli ac laboris. flagrabant vitia libidinis apud illum[*]illum eum ς ; vigebant etiam studia rei militaris. neque ego umquam fuisse tale monstrum in terris ullum puto, tam ex contrariis diversisque atque [*]atque Lambinus: om. Pπδ : et unus det. inter se pugnantibus naturae studiis cupiditatibusque conflatum.
6
quis clarioribus viris quodam tempore[*]quodam tempore quondam ς (contra Frontonem, ad Anton. ii. 6) iucundior, quis turpioribus[*]turpioribus viris ς coniunctior? quis civis meliorum partium aliquando, quis taetrior hostis huic civitati? quis in voluptatibus inquinatior, quis in laboribus patientior? quis in rapacitate avarior, quis in largitione effusior? illa vero, iudices, in illo homine admirabilia[*]admirabilia ς: mirabilia Pπδ fuerunt, comprehendere multos amicitia, tueri obsequio, cum omnibus communicare quod habebat, servire temporibus suorum omnium pecunia, gratia, labore corporis[*]corporibus ς esset et ςb2ψ2: esset (ante ras. P) cett. , scelere etiam, si opus esset, et audacia, versare suam naturam et regere ad tempus atque huc et illuc torquere ac[*]ac et ς flectere, cum tristibus severe, cum remissis iucunde, cum senibus graviter, cum iuventute comiter, cum facinerosis audaciter[*]audaciter ςBeg: audacter Ph , cum libidinosis luxuriose vivere.
hac ille tam varia multiplicique natura cum omnis omnibus ex[*]ex omnibus ς terris homines improbos audacisque conlegerat, tum etiam multos fortis viros et bonos specie quadam virtutis adsimulatae[*]quadam rei p. adsimulatam ς tenebat. neque [*]neque ne ς umquam ex illo delendi huius imperi tam consceleratus impetus exstitisset, nisi tot vitiorum tanta immanitas quibusdam facilitatis[*]facultatis Madvig et patientiae radicibus niteretur. qua re ista condicio, iudices, respuatur, nec Catilinae familiaritatis crimen haereat. est enim commune cum multis et cum quibusdam[*]quibusdam ς: quibusdam etiam Pπδ (cf. Zielinski p. 77) bonis. me ipsum, me, inquam, quondam paene ille decepit, cum et civis mihi bonus et optimi cuiusque cupidus et firmus amicus ac fidelis videretur; cuius ego facinora oculis prius quam opinione, manibus ante quam suspicione deprendi. cuius in magnis catervis amicorum si fuit etiam Caelius, magis est ut ipse moleste ferat errasse se, sicuti non numquam in eodem homine me quoque erroris mei paenitet, quam ut istius[*]ipsius ς amicitiae crimen reformidet.
7
itaque a maledictis impudicitiae[*]impudicitiae ς, Garatoni ex Quintil. iv. 2. 27: pudicitiae Pπδ ad coniurationis invidiam oratio est vestra delapsa[*]oratio delapsa est ς . posuistis enim, atque id tamen titubanter et strictim, coniurationis hunc propter amicitiam[*]propter amicitiam hunc ς Catilinae participem fuisse; in quo non modo crimen non haerebat sed vix diserti adulescentis cohaerebat oratio. qui enim tantus furor in Caelio, quod tantum aut in moribus naturaque volnus aut in re atque fortuna? ubi denique est in ista suspicione Caeli nomen auditum? nimium multa de re minime dubia loquor; hoc tamen[*]tamen Pπδ : tantum Lambinus dico. non modo si socius coniurationis, sed nisi inimicissimus istius sceleris fuisset, numquam coniurationis accusatione adulescentiam suam potissimum commendare voluisset.